скрести́ть сов.

1. (сложить крест-накрест) скрыжава́ць, скла́сці на́крыж, перакрыжава́ць;

2. перен. скрыжава́ць;

3. (подвергнуть скрещиванию) биол. скрыжава́ць;

скрести́ть мечи́ скрыжава́ць мячы́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

честно́й уст.

1. церк. святы́;

честно́й крест святы́ крыж;

честна́я оби́тель святы́ манасты́р;

2. (установленный религией, обычаем) пачэ́сны;

честна́я сва́дьба пачэ́снае вясе́лле;

3. до́бры; (почтенный) шано́ўны; (почётный) пачэ́сны;

честно́й наро́д лю́дзі до́брыя;

честны́е го́сти пачэ́сныя (шано́ўныя) го́сці;

честна́я компа́ния ирон., шутл. цёплая кампа́нія;

мать честна́я! а ма́мачкі!, а лі́ханька!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Но1 ’так, але’ (саліг., Нар. словатв.), ’але, ну’: Но, дарма, — дзед кажэ, — быле хлеб (рэч., Бел. каз. эпас, 111), ’ды’ (ТС), параўн. укр. но ’тс’, рус. но ’так, але, ну’, польск. no ’тс’, чэш. no ’тс’, славац. no ’тс’, в.-луж. no ’тс’, н.-луж. no ’тс’, славен. no ’тс’, серб.-харв. но ’тс’. Мяркуецца, што гэта самастойны наватвор на той самай фармальнай базе, што і прасл. *nъ (параўн. рус. но ’але’) і *nǫ/no (гл. ну) (ESSJ SG, 2, 500–502), гл. таксама наст. слова.

Но2 ’а ну ж, ж, жа’: Ідзі но воды прынесі! (ТС), ‑но ’жа, = рус. ‑ка’ (палес., Сцепанец, Крест. свадьба, 163), укр. ‑но ’тс’, рус. ‑но ’жа’, польск. no ’тс’, славен. no ’тс’. Постпазіцыйная ўзмацняльная часціца таго ж паходжання, што і но1 (гл.); сюды ж, відаць, і серб.-харв. ‑но, што адзначаў яшчэ Равінскі (Черног., 529), у выразах како‑но, које‑но, који‑но і пад., што суадносіцца з другой часткай у ажно́ (гл.) і пад. (ESSJ SG, 2, 501; 1, 322–323; Махэк₂, 400).

Но3 ’толькі, адно’: Хай но пачнуць косіць, то дождж будзе (ТС), ’быццам, як’ (ТС). Магчыма, з одно́, онно́ ’толькі’ (ТС), гл. адзін, аднак не выключана сувязь з узмацняльным но2.

Но4 — выклічнік, якім падганяюць каня: Ён на коня: но! но! (рэч., Бел. каз. эпас, 95), ’пагрозны або панукаючы крык на каня’ (Дразд., ТС), но́‑о! ’тс’ (мсцісл., З нар. сл.), но́‑но́ ’тс’ (в.-дзв., Шатал.), сюды таксама ні ’пануканне’ (Касп.), ну ’тс’ (Янк. 3.), нё ’тс’ (ТС), укр. но, ньо, ’тс’, рус. но ’тс’, польск. no ’тс’, чэш. дыял. no, ’тс’, славац. дыял. no, ne ’тс’. Таго ж паходжання, што і но1 (ESSJ SG, 2, 502); параўн. таксама мсцісл. нок ’пра пануканне каня’ (Нар. лекс.), што, відаць, паходзіць ад дзеяслова но́каць ’падганяць каня крыкам «но!»’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

не́сці I несов.

1. в разн. знач. нести́; (убытки — ещё) терпе́ть;

н. дзіця́ на рука́х — нести́ ребёнка на рука́х;

н. адка́знасць — нести́ отве́тственность;

н. ва́рту — нести́ карау́л;

н. пакара́нне — нести́ наказа́ние;

н. культу́ру ў ма́сы — нести́ культу́ру в ма́ссы;

н. лухту́ — нести́ вздор;

2. (увлекать за собой) нести́, уноси́ть, мчать;

ве́цер нясе́ пыл — ве́тер несёт пыль;

3. безл. (о холоде, запахе и т.п.) тяну́ть; нести́;

4. разг. держа́ться, держа́ть себя́;

высо́ка сябе́ н. — держа́ться (держа́ть себя́) высокоме́рно;

нясе́ як з бо́чкі — несёт (тя́нет) как из бо́чки;

н. свой крыж — нести́ свой крест;

куды́ но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т

не́сці II несов. (класть яйца — о птицах) нести́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поста́витьI сов.;

1. в разн. знач. паста́віць;

поста́вить маши́ну в гара́ж паста́віць машы́ну ў гара́ж;

поста́вить компре́сс паста́віць кампрэ́с;

поста́вить на голосова́ние паста́віць на галасава́нне;

поста́вить реко́рд паста́віць рэко́рд;

поста́вить спекта́кль паста́віць спекта́кль;

поста́вить в поря́док дня паста́віць на пара́дак дня;

2. (в известность) даве́сці да ве́дама, паве́даміць;

поста́вить на́ ноги паста́віць на но́гі;

поста́вить на своё ме́сто паста́віць на сваё ме́сца;

поста́вить на своём паста́віць на сваі́м;

поста́вить крест паста́віць крыж;

поста́вить себя́ на чьё-л. ме́сто паста́віць сябе́ на чыё-не́будзь ме́сца;

поста́вить вопро́с ребро́м паста́віць пыта́нне ру́бам;

поста́вить на коле́ни паста́віць на кале́ні;

поста́вить на кон рызыкну́ць;

поста́вить на ре́льсы паста́віць на рэ́йкі;

поста́вить то́чку паста́віць кро́пку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ста́віць несов.

1. в разн. знач. ста́вить; (о строении — ещё) стро́ить, сооружа́ть;

с. кні́гі на палі́цу — ста́вить кни́ги на по́лку;

с. ко́ней каля́ варо́т — ста́вить лошаде́й во́зле воро́т;

с. тале́ркі на стол — ста́вить таре́лки на стол;

с. самава́р — ста́вить самова́р;

с. го́лас — ста́вить го́лос;

с. гадзі́ннік — ста́вить часы́;

с. тэлефо́н — ста́вить телефо́н;

с. п’я́ўкі — ста́вить пия́вки;

с. на туза́ — ста́вить на туза́;

с. салда́т на кватэ́ры — ста́вить солда́т на кварти́ры;

с. на рабо́ту — ста́вить на рабо́ту;

с. пе́рад фа́ктам — ста́вить пе́ред фа́ктом;

с. мэ́тай — ста́вить це́лью;

с. но́вую п’е́су — ста́вить но́вую пье́су;

с. до́следы ў лабарато́рыі — ста́вить о́пыты в лаборато́рии;

с. рэко́рд — ста́вить реко́рд;

с. рэзалю́цыю на галасава́нне — ста́вить резолю́цию на голосова́ние;

с. свой по́дпіс — ста́вить свою́ по́дпись;

2. ста́вить, устана́вливать;

с. но́вую апарату́ру — ста́вить (устана́вливать) но́вую аппарату́ру;

3. (заявлять о претензии) предъявля́ть;

с. свае́ патрабава́нні — предъявля́ть свои́ тре́бования;

4. (выдвигать, предлагать) ста́вить, поднима́ть;

с. пыта́нне — ста́вить (поднима́ть) вопро́с;

5. (считать за что-л.) ста́вить, вменя́ть;

с. у абавя́зак — ста́вить (вменя́ть) в обя́занность;

6. (вписывать) ста́вить, проставля́ть;

с. да́ту — ста́вить (проставля́ть) да́ту;

с. на від — ста́вить на вид;

с. у пры́клад — ста́вить в приме́р;

с. на ка́рту — ста́вить на ка́рту;

с. на адну́ до́шку — ста́вить на одну́ до́ску;

с. кро́пкі (кро́пку) над «і» — ста́вить то́чки (то́чку) над (на) «і»;

с. пад уда́р — ста́вить под уда́р;

с. знак ро́ўнасці — (паміж кім, чым) ста́вить знак ра́венства (между кем, чем);

с. крыж — (на чым) ста́вить крест (на чём)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ста́вить несов., в разн. знач. ста́віць;

ста́вить кни́ги на по́лку ста́віць кні́гі на палі́цу;

ста́вить цветы́ в ва́зу ста́віць кве́ткі ў ва́зу;

ста́вить таре́лки на стол ста́віць тале́ркі на стол;

ста́вить па́мятник ста́віць по́мнік;

ста́вить самова́р ста́віць самава́р;

ста́вить го́лос ста́віць го́лас;

ста́вить часы́ ста́віць гадзі́ннік;

ста́вить телефо́н ста́віць тэлефо́н;

ста́вить но́вую пье́су ста́віць но́вую п’е́су;

ста́вить термо́метр ста́віць тэрмо́метр;

ста́вить вопро́с на обсужде́ние ста́віць пыта́нне на абмеркава́нне;

ста́вить диа́гноз ста́віць дыя́гназ;

ста́вить в обя́занность ста́віць у абавя́зак;

ста́вить пия́вки ста́віць п’я́ўкі;

ста́вить на туза́ ста́віць на туза́;

ста́вить солда́т на кварти́ры ста́віць салда́т на кватэ́ры;

ста́вить на рабо́ту ста́віць на рабо́ту;

ста́вить пе́ред фа́ктом ста́віць пе́рад фа́ктам;

ста́вить це́лью ста́віць мэ́тай (за мэ́ту);

ста́вить о́пыты в лаборато́рии ста́віць до́следы ў лабарато́рыі;

ста́вить реко́рд ста́віць рэко́рд;

ста́вить резолю́цию на голосова́ние ста́віць рэзалю́цыю на галасава́нне;

ста́вить свою́ по́дпись ста́віць свой по́дпіс;

ни во что не ста́вить (кого-л.) лічы́ць ні за што (каго-небудзь);

ста́вить на одну́ до́ску ста́віць на адну́ до́шку;

ста́вить на́ ноги (кого-, что-л.) ста́віць на но́гі (каго-, што-небудзь);

ста́вить на своём ста́віць на сваі́м;

ста́вить то́чки (то́чку) над «і» ста́віць кро́пкі (кро́пку) над «і»;

ста́вить в изве́стность даво́дзіць да ве́дама;

ста́вить в приме́р ста́віць у пры́клад;

ста́вить на ка́рту ста́віць на ка́рту;

ста́вить во главу́ угла́ кла́сці ў асно́ву (у асно́ву асно́ў);

ста́вить на вид ста́віць на від;

ни в грош не ста́вить ні ў грош не ста́віць;

ста́вить крест (на ком, на чём) ста́віць крыж (на кім, на чым);

ста́вить в тупи́к ста́віць у тупі́к;

ста́вить к сте́нке ста́віць да сцяны́;

ста́вить под вопро́с ста́віць пад пыта́нне;

ста́вить вопро́с ребро́м ста́віць пыта́нне ру́бам;

ста́вить под уда́р ста́віць пад уда́р;

ста́вить знак ра́венства ста́віць знак ро́ўнасці;

ста́вить па́лки в колёса устаўля́ць па́лкі ў ко́лы;

ста́вить вся́кое лы́ко в строку́ ста́віць ко́жную дро́бязь у віну́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)