Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зімо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які бывае зімой, звязаны з зімой; зімні. Зімовы вечар. Зімовыя канікулы. □ Слупы дыму выцягваліся роўна, стромка, нібы падпіраючы невысокае зімовае неба.Лынькоў.Сіні зімовы змрок спускаўся над мястэчкам.Навуменка.// Які выкарыстоўваецца зімой, прызначаны для зімы. Зімовая шапка. □ [Вавёрка] знайшла старое дзятлава гняздо на елцы, куды і сабралася перанесці жалуды для зімовых запасаў.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бярло́г, берлагу, м.
Зімовае логава мядзведзя. У спешцы ж пад бярлог [мядзведзь] Мясціну падабраў благую.Корбан.// Свіное логава. У адным хляве і берлагу І нават ад адной свінні Радзіліся яны — Адзін Руды, другі Падласы.Крапіва.//Разм.іран. Жыллё. [Віктар] — Казакі прыехалі не дзезерціраў лавіць, а пані Відацкае бярлог сцерагчы.Лобан.//Разм. Неакуратная, непрыбраная пасцель. Распарола мой сяннік ты, Развярнула мой бярлог.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уя́ва, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і уяўленне. Мая фантазія, уява малявалі ўсё, што я страціў і што мне так хацелася бачыць...Сачанка.Камісар хмурыўся: перад ім, ва ўяве, былі жывыя знаёмыя твары сяброў, — балюча было думаць, што гэтых людзей ужо няма.Мележ.// Напамінак, вобраз, прымета. З сакавіком прыходзяць уявы вясны: зямля, нібы звер, ад зімовае спячкі пачынае прачынацца павольна, але ўпарта.Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВАДО́ХРЫШЧА, Хрышчэнне Гасподне,
Богаяўленне, адно з дванадзесятых свят праваслаўя; зімовае свята нар. календара, якім завяршаюцца Каляды. Адзначаецца 6(19) студзеня. Хрысціянская рэлігія звязвае Вадохрышча з хрышчэннем Ісуса Хрыста Іаанам Хрысціцелем у рацэ Іардан і з’яўленнем усіх асоб Святой Тройцы. У царк. каляндар увайшло не раней як у 2-й пал. 2 ст. У гэты дзень у цэрквах адбываецца асвячэнне вады, у цудадзейную моц якой верылі яшчэ з дахрысціянскіх часоў. На Вадохрышча варажылі пра будучую гаспадарку.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
лу́скаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.што. Раскусваць, разгрызаць, есці з трэскам, хрустам (гарбузікі, сланечнік і пад.). Дзяўчаты лускаюць сланечнік, шэпчуцца, перамаўляюцца, як заўсёды.Лупсякоў.
2. Распаўсюджваць кароткі, сухі гук пры ламанні, лопанні чаго‑н. сухога; патрэскваць. Лускае запалка, ломіцца ў пальцах, але ўспыхвае і гарыць.Пташнікаў.Трымаючыся за голле, Язэп сяк-так дабраўся да ручая. Пайшоў па лузе, які зрэдку лускаў пад ботамі.Асіпенка./ Пра зімовае надвор’е. Мароз бярэцца, націскае, Па лесе лускае, гуляе.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фу́траср.
1.в разн. знач. мех м.;
зімо́вае ф. за́йца — зи́мний мех за́йца;
га́ндаль ~рам — торго́вля ме́хом;
2. шу́ба ж.;
◊ з незабі́тага лі́са ~ра не пашы́еш — посл. из живо́й лисы́ шу́бу не сошьёшь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ты́рла ‘месца на пашы, дзе стаіць жывёла (авечкі, каровы, коні) у час гарачыні або ноччу’ (ТСБМ), ‘месца збору і адпачынку касцоў’ (Ян.), тырло ‘месца, дзе ў поўдзень дояць кароў’ (П. Місько). Параўн. укр.ти́рло, те́рло, ти́рво ‘месца на пашы для збору жывёлы’, ‘такавішча’, рус.ты́рло ‘агароджанае месца, стойла для скаціны’. Паводле Фасмера (4, 132) і ЕСУМ (5, 572), запазычанне з рум.tîrlă ‘загон для авечак’, якое ўзыходзіць да серб.тр́ло ‘зімовае памяшканне для жывёлы’, дыял.трла̀ ‘тс’, харв.tŕlo ‘тс’, балг.тъ́рло, макед.трло ‘летні загон для авечак’, генетычна звязаных з прасл.tьr̥ti ‘церці’ > це́рці (гл.); мяркуемая зыходная форма *tьrdlo (Куркіна, Этимология–1976, 30). Сюды далучаюць таксама формы аналагічнага паходжання са значэннем ‘нераст, нерасцілішча’, ‘цёрла, церніца’ і інш., што ўзводзяць да прасл.*tŕ̥dlo (Борысь, 627) або да прасл.*tŕ̥lo, параўн. ст.-слав.тръло (ESJSt, 16, 991).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адзе́ннен.
1. Kléider pl; Kléidung f -, -en; Bekléidung f -; Ánzug m -(e)s, -züge (касцюм);
ве́рхняе адзе́ннеÓberbekleidung f -;
фо́рменнае адзе́нне Unifórm f -, -en;
зімо́вае адзе́нне Wínterkleidung f -; Wíntersachen pl;
ле́тняе адзе́нне Sómmerkleidung f -, Sómmersachen pl;
2.спец. Décke f -, -n; Belág m -(e)s, Beläge
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)