Nemo solus satis sapit

Адзін чалавек не можа быць дастаткова разумным.

Один человек не может быть достаточно умным.

бел. Адна галава добра, а дзве яшчэ лепш. Што галава, то розум. Што два, то не адзін. Адна галавешка і ў печы гасне, а дзве і ў полі гараць.

рус. Ум хорошо, а два лучше. Один ум ‒ пол-ума; три ума ‒ полтора ума; два ума ‒ ум. Ум добро, а два и лучше того. Одна голова хорошо, а две лучше. Один осудит, а двое рас судят. Один говорит красно, а два пестро.

фр. Deux avis valent mieux qu’un (Два мнения лучше, чем одно).

англ. No man is wise at all times (Никто не мудр всё время).

нем. Doppelt reißt nicht (Двойное не рвётся). Doppelt hält besser (Двойное держит лучше).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

дово́льноI нареч.

1. (при прил. и нареч.) даво́лі, до́сыць;

дово́льно дли́нный даво́лі (до́сыць) до́ўгі;

дово́льно по́здно даво́лі (до́сыць) по́зна;

2. (в смысле «прекратить») го́дзе, до́сыць, хо́піць;

дово́льно спо́рить! го́дзе (до́сыць, хо́піць) спрача́цца!;

3. (в смысле «достаточно», «хватит») хо́піць, до́сыць, даво́лі;

э́того дово́льно гэ́тага хо́піць (до́сыць, даво́лі).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вядо́ма

1. в знач. сказ. изве́стно; небезызве́стно;

гэ́та ўсім в.э́то всем изве́стно;

як в. — как изве́стно;

даво́лі в., што... — небезызве́стно (доста́точно изве́стно), что...;

2. в знач. вводн. сл. изве́стно, коне́чно, поня́тно, безусло́вно;

я, в., аб усі́м напішу́ вам — я, поня́тно (коне́чно), обо всём напишу́ вам;

3. утвердительная частица коне́чно, я́сно;

ты напі́шаш мне? — В., напішу́ — ты напи́шешь мне? — Коне́чно (я́сно), напишу́;

аднаму́ бо́гу (ала́ху, чо́рту і пад.) в. — одному́ бо́гу (алла́ху, чёрту и т.п.) изве́стно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

удо́бно

1. нареч. выго́дна, зру́чна, ёмка;

удо́бно усе́сться выго́дна (зру́чна, ёмка) усе́сціся;

2. безл., в знач. сказ. (достаточно удобства) выго́дна, зру́чна;

мне в э́том костю́ме удо́бно мне ў гэ́тым касцю́ме выго́дна (зру́чна);

мне и тут удо́бно мне і тут выго́дна (зру́чна);

3. безл., в знач. сказ. (подходит) зру́чна;

мне удо́бно пое́хать в о́тпуск в а́вгусте мне зру́чна пае́хаць у адпачы́нак у жні́ўні;

4. безл., в знач. сказ. (прилично) прысто́йна, зру́чна, ёмка;

удо́бно ли это сде́лать? ці прысто́йна (зру́чна, ёмка) гэ́та зрабі́ць?;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пане́сці сов.

1. в разн. знач. понести́;

ма́ці ~сла дзіця́ дадо́му — мать понесла́ ребёнка домо́й;

спача́тку я панясу́, а по́тым ты — снача́ла я понесу́, а пото́м ты;

п. ця́жкую стра́ту — понести́ тяжёлую утра́ту;

2. (иметь достаточно силы, чтоб поднять и отнести) снести́;

мне гэ́тага не п. — мне э́того не снести́;

3. (быстро повезти) понести́, помча́ть;

ко́ні спужа́ліся і ~слі па по́лі — ло́шади испуга́лись и понесли́ (помча́ли) по́ полю;

4. безл. (запа́хнуть) понести́, потяну́ть;

5. безл., разг. понести́;

куды́ цябе́ ~сла? — куда́ тебя́ понесло́?;

як п. — ско́лько унесёшь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ме́ра ж.

1. ме́ра, -ры ж.;

ме́ра длины́ ме́ра даўжыні́;

ме́ра ве́са ме́ра вагі́;

куби́ческие ме́ры кубі́чныя ме́ры;

2. (мероприятие) за́хад, -ду м., ме́ра, -ры ж.;

кра́йние ме́ры кра́йнія (надзвыча́йныя) ме́ры (за́хады);

реши́тельные ме́ры рашу́чыя ме́ры (за́хады);

ме́ра наказа́ния ме́ры пакара́ння;

приня́ть ме́ры прыня́ць ме́ры (за́хады);

ме́ры взыска́ния ме́ры спагна́ння;

ме́ры пресече́ния ме́ры стрыма́ння (спыне́ння);

ме́ры предосторо́жности ме́ры засцяро́гі;

ме́ры социа́льной защи́ты ме́ры сацыя́льнай засцяро́гі;

ме́ра счёта ме́ра лічэ́ння;

без ме́ры без ме́ры, (безмерно) непаме́рна, бязме́рна;

сверх ме́ры, че́рез ме́ру звыш ме́ры, праз ме́ру, (чрезмерно) празме́рна, зана́дта;

по кра́йней ме́ре прына́мсі;

по ме́ре того́ па ме́ры таго́;

в значи́тельной ме́ре у зна́чнай ступе́ні (ме́ры);

по ме́ре возмо́жности па ме́ры магчы́масці (мажлі́васці);

в по́лной ме́ре у по́ўнай ме́ры, (вполне) ца́лкам;

в ме́ру у ме́ру, (достаточно) даво́лі;

по ме́ньшей ме́ре са́ма ме́ней;

по ме́ре того́, как… па ме́ры таго́, як…;

в той ме́ре, как… у той ме́ры, як…;

знать ме́ру ве́даць ме́ру;

чу́вство ме́ры пачуццё ме́ры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чтоI мест.

1. што (род. чаго́, дат. чаму́, вин. што, твор., предл. чым);

2. (в знач. «как», «какой») як, які́, што;

что, твоя́ голова́ лу́чше? што (як), твая́ галава́ лепш?;

ну что, как у вас на да́че? ну што, як у вас на ле́цішчы?;

3. (в знач. «почему», «зачем») чаго́, што;

что ты так кричи́шь? чаго́ (што) ты так крычы́ш?;

4. (в знач. «сколько») ко́лькі, што;

что сто́ит э́та кни́жка? ко́лькі кашту́е гэ́та кні́жка?;

что возьмёшь за рабо́ту? ко́лькі (што) во́зьмеш за рабо́ту (пра́цу)?;

что бы́ло ду́ху, пусти́лся бежа́ть ко́лькі было́ ду́ху, пусці́ўся бе́гчы;

5. (в относительном употреблении) што, які́;

де́рево, что тут росло́ дрэ́ва, што (яко́е) тут расло́;

6. (при сопоставлении нескольких предложений); (одно-другое-третье) разг. адно́-друго́е-трэ́цяе, што-што-што;

что вспо́мнил, что забы́л, что перепу́тал што ўспо́мніў, што забы́ў, што пераблы́таў (адно́ ўспо́мніў, друго́е забы́ў, трэ́цяе пераблы́таў);

7. (в риторических вопросах и восклицательных предложениях: как) як; (изредка) што; (какой) які́;

до чего́ он испуга́лся! як ён спало́хаўся (спужа́ўся)!;

до чего́ холо́дный (хо́лодно)! які́ хало́дны! (як хо́ладна!);

(уж) на что разг. ужо́ ж. які́ (да чаго́) (перед сущ. или прил.), ужо́ ж як (да чаго́) (перед нареч. или глаг.);

что кому́ (за де́ло) до кого́, до чего́? яка́я каму́ спра́ва да каго́, да чаго́?;

что за ве́чер! які́ (што за) ве́чар!;

что за нужда́? што за кло́пат?, яка́я патрэ́ба?;

что по́льзы? яка́я (што) за кары́сць?;

что то́лку? што то́лку?, яка́я ра́цыя?, які́ сэнс?;

8. (в знач.: что я говорю?, даже не) ды што там;

доста́точно одного́ сло́ва, намёка… что намёка! — взгля́да до́сыць (дастатко́ва) аднаго́ сло́ва, намёку… ды што там намёку! — по́зірку;

ма́ло ли что! ма́ла што!;

за чем де́ло ста́ло? у чым затры́мка?;

не́ за чем няма́ чаго́;

не́ на что няма́ на што;

ни за что, ни про что без дай прычы́ны;

ни к чему́ няма́ чаго́, няма́ патрэ́бы, без патрэ́бы, не трэ́ба;

прийти́ (верну́ться) ни с чем прыйсці́ (вярну́цца) ні з чым;

хоть бы что хоць бы што;

чуть что чуць што;

оста́ться ни при чём заста́цца ні пры чым;

ни во что не ста́вить лічы́ць за нішто́, не лічы́цца;

ни за что счита́ть лічы́ць за нішто́;

в слу́чае чего́ калі́ што яко́е;

не́ о чем говори́ть няма́ пра што гавары́ць;

что и говори́ть што і каза́ць;

хоть ты что хоць ты што;

что к чему́ што да чаго́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

глаз м., в разн. знач. во́ка, -ка ср., мн. во́чы, род. вачэ́й;

в глаза́ говори́ть (сказа́ть) у во́чы гавары́ць (сказа́ць);

глаза́ б (мои́) не виде́ли (кого, чего) во́чы мае́ не ба́чылі б (каго, чаго), во́чы (мае́) не глядзе́лі б (на каго, што);

глаза́ горя́т у кого (чьи) на (что) во́чы гара́ць у каго (чые) на (што);

глаза́ на лоб ле́зут во́чы на лоб ле́зуць (выла́зяць);

де́лать больши́е глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми рабі́ць вялі́кія во́чы, глядзе́ць вялі́кімі вача́мі;

куда́ глаза́ глядя́т (идти́, брести́) куды́ во́чы глядзя́ць (ісці́, брысці́);

куда́ ни кинь гла́зом куды́ ні кінь во́кам;

лезть на (в) глаза́ (кому) ле́зці на (ў) во́чы (каму);

на глаз на во́ка;

на глаза́ не пока́зываться (не попада́ться) на во́чы не пака́звацца (не папада́цца);

на глаза́х чьих (у кого, кого) на вача́х чыіх (у каго, каго);

ни в одно́м глазу́ (гла́зе) ні ў адны́м во́ку;

отвести́ глаза́ (кому на что) адве́сці во́чы (каму на што);

с глаз доло́й (уйти, убраться и т. п.) прэч з вачэ́й (пайсці́);

с гла́зу на глаз з во́ка на во́ка, во́ка на во́ка, сам-на́сам;

смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́о́ба гла́за) глядзе́ць пі́льным во́кам;

хоть глаз вы́коли хоць во́ка вы́калі;

не спуска́ть глаз (с кого-л.) не зво́дзіць (не спуска́ць) вачэ́й (з каго-небудзь), мець на во́ку (каго-небудзь);

за глаза́ за во́чы;

бере́чь пу́ще гла́за берагчы́ як зрэ́нку во́ка;

дурно́й глаз пага́нае во́ка;

в глаза́х (чьих) у вача́х (чыіх);

на глаза́ (чьи) на во́чы (чые);

за глаза́ (достаточно, хватит) аж зана́дта;

невооружённым глазом про́стым (няўзбро́еным) во́кам;

просты́м глазом про́стым во́кам;

с пья́ных глаз з п’я́ных вачэ́й;

с каки́ми глаза́ми появи́ться (показа́ться) (куда) з які́мі вача́мі з’яві́цца (паяві́цца, паказа́цца) (куды);

глаза́ на мо́кром ме́сте (у кого) во́чы на мо́крым ме́сцы (у каго);

глаза́ слипа́ются во́чы зліпа́юцца;

глаз не каза́ть вачэ́й не пака́зваць;

глаз не пока́зывать вачэ́й не пака́зваць;

глазом не моргну́ть во́кам не (з) маргну́ць;

вски́нуть глаза́ (глазами) ускі́нуць (узня́ць) во́чы;

вы́плакать (все) глаза́ вы́плакаць (усе́) во́чы;

вы́смотреть глаза́ прагле́дзець во́чы;

зама́зать глаза (кому) зама́заць во́чы (каму);

закры́ть глаза́ (на что) заплю́шчыць во́чы (на што);

запусти́ть глаза́ (куда) усу́нуць нос (куды);

коло́ть глаза (кому) кало́ць во́чы (каму);

мозо́лить глаза́ (кому) мазо́ліць во́чы (каму);

откры́ть глаза (кому) на (что) адкры́ць во́чы (каму) на (што);

прогляде́ть глаза́ прагле́дзець во́чы;

продра́ть глаза́ прадра́ць (пралупі́ць) во́чы;

пропла́кать (все) глаза́ прапла́каць (усе́) во́чы;

просмотре́ть глаза́ прагле́дзець во́чы;

пя́лить глаза́ лупі́ць во́чы;

есть глаза́ми е́сці вача́мі;

игра́ть глаза́ми падмо́ргваць;

изме́рить глаза́ми зме́раць вача́мі, акі́нуць во́кам;

иска́ть глаза́ми шука́ць вача́мі;

пожира́ть глаза́ми е́сці вача́мі;

стреля́ть глаза́ми страля́ць вача́мі;

бить в глаза́ біць у во́чы;

броса́ться в глаза́ кіда́цца ў во́чы;

вы́расти на глаза́х (чьих) вы́расці ў вача́х (чыіх);

гляде́ть сме́рти (опа́сности, ги́бели и т. п.) в глаза́ глядзе́ць сме́рці (небяспе́цы, гі́белі і да т.п.) у во́чы;

лезть в глаза́ (на глаза́) ле́зці ў во́чы (на во́чы);

смотре́ть (гляде́ть) в глаза́ (кому) глядзе́ць у во́чы (каму);

смотре́ть (гляде́ть) пря́мо (сме́ло) в глаза́ (чему) глядзе́ць пра́ма (сме́ла) у во́чы (чаму);

смотре́ть (гляде́ть) (на что чьими) глаза́ми глядзе́ць (на што чыімі) вача́мі;

ты́кать в глаза́ паро́ць во́чы;

в глаза́ не вида́ть (кого) у во́чы не ба́чыць (каго);

в глаза́х двои́т у вача́х дваі́цца;

в глаза́х двои́тся у вача́х дваі́цца;

в глаза́х ряби́т у вача́х страка́ціць;

в глаза́х темне́ет у вача́х цямне́е;

в глаза́х (перед глаза́ми) стоя́ть у вача́х (перад вача́мі) стая́ць;

за глаза́ (говорить, ругать, называть и т. п.) за во́чы (гавары́ць, ла́яць, называ́ць і да т.п.);

из глаз (скры́ться, исче́знуть, пропа́сть и т. п.) з вачэ́й (схава́цца, зні́кнуць, прапа́сці і да т.п.);

как бельмо́ на глазу́ як бяльмо́ на во́ку;

наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достаёт глаз як во́кам скі́нуць (схапі́ць, ахапі́ць, акі́нуць, згле́дзець);

не в бровь, а (пря́мо) в глаз не ў брыво́, а ў во́ка;

не ве́рить свои́м глаза́м не ве́рыць сваі́м вача́м;

не знать, куда́ глаза́ деть не ве́даць, куды́ во́чы дзець;

не своди́ть глаз не зво́дзіць вачэ́й;

не успе́ть гла́зом моргну́ть (мигну́ть) не паспе́ць во́кам маргну́ць;

ни аза́ в глаза́ не знать (не понима́ть и т. п.) нічагу́ткі не ве́даць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)