Sequitur superbos ultor a tergo deus
Услед за ганарыстым ідзе помста Божая.
Вслед за надменным идёт месть Божья.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Sequitur superbos ultor a tergo deus
Услед за ганарыстым ідзе помста Божая.
Вслед за надменным идёт месть Божья.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Sit tibi consultum: mulierum spernere vultum
Вось табе добрая парада: пагарджай жаночай прыгажосцю.
Вот тебе
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
приро́да
1. прыро́да, -ды
материалисти́ческое понима́ние приро́ды матэрыялісты́чнае разуме́нне прыро́ды;
преобразова́ние приро́ды пераўтварэ́нне прыро́ды;
мёртвая приро́да мёртвая прыро́да;
жива́я приро́да жыва́я прыро́да;
2. (сущность, характер) прыро́да, -ды
он по приро́де
◊
в приро́де веще́й звыча́йная рэч (натура́льна, звыча́йна);
на ло́не приро́ды на ўло́нні прыро́ды;
игра́ приро́ды гульня́ прыро́ды;
от приро́ды, с приро́ды ад прыро́ды.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чувстви́тельный
1. (восприимчивый) чуллі́вы; (чуткий) чу́лы; (впечатлительный) ура́злівы;
чувстви́тельные не́рвы чуллі́выя не́рвы;
2. (ощутимый) адчува́льны; (заметный) прыме́тны,
чувстви́тельный уда́р адчува́льны ўдар;
чувстви́тельная ра́зница прыме́тная (адчува́льная, зна́чная) ро́зніца;
чувстви́тельная утра́та зна́чная стра́та;
3. (сентиментальный) сентымента́льны; (нежный) пяшчо́тны; (трогательный) чуллі́вы;
чувстви́тельный рома́нс сентымента́льны рама́нс;
чувстви́тельный взгляд пяшчо́тны по́гляд;
4.
чувстви́тельный элеме́нт адчува́льны элеме́нт;
чувстви́тельные не́рвные воло́кна адчува́льныя нерво́выя вало́кны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
час
1. (единица времени) гадзі́на, -ны
в час, в два часа́ а пе́ршай, а друго́й гадзі́не;
опозда́ть на час спазні́цца на гадзі́ну;
2. (время вообще) час,
в часы́ о́тдыха у час адпачы́нку;
вече́рний час вячэ́рняя пара́;
◊
би́тый час цэ́лая (до́брая) гадзі́на;
в
ти́хий час ці́хая гадзі́на;
не ровён час няўро́кам ка́жучы; не тут ка́жучы; не пры нас каза́на;
стоя́ть на часа́х стая́ць на ва́рце;
с ча́су на ча́с з гадзі́ны на гадзі́ну;
час о́т часу не ле́гче чым дале́й, тым цяжэ́й; дале́й — не лягчэ́й; было́ лі́ха, дый паго́ршала;
счастли́вые часо́в не наблюда́ют
кали́ф на час калі́ф на гадзі́ну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
день
выходно́й день выхадны́ дзень;
день о́тдыха дзень адпачы́нку;
День печа́ти Дзень дру́ку;
он пять дней боле́л ён пяць дзён хварэ́ў;
а́вгуста пя́того дня жні́ўня пя́тага дня;
◊
день за днём дзень за днём;
день-друго́й дзень-другі́;
день ото дня́ з ко́жным днём;
и́зо дня в день дзень пры дні;
со дня на́ день з дня на дзень;
день в день дзень у дзень;
день и ночь дзень і ноч;
счи́танные дни лі́чаныя дні;
чёрный день чо́рны дзень;
на днях гэ́тымі дня́мі, (только в прошлом) надо́ечы;
в оди́н прекра́сный день аднаго́ ра́зу, аднаго́ дня, адно́йчы;
средь бе́ла дня сяро́д бе́лага дня;
тре́тьего дня заўчо́ра, пазаўчо́ра;
день-деньско́й цалю́ткі (цэ́лы) дзень, з ра́ніцы да ве́чара;
по сей день да гэ́тага дня;
не по дням, а по часа́м не па днях, а па гадзі́нах;
в один день за адзі́н дзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзень (
1.
2.: ужо́ дз. света́ет; рассвело́;
○ пара́дак дня — поря́док дня, пове́стка дня;
паля́рны дз. — поля́рный день;
саніта́рны дз. — санита́рный день;
светлавы́ дз. — светово́й день;
рабо́чы дз. — рабо́чий день;
разгру́зачны дз. — разгру́зочный день;
◊ до́бры дз.! —
дз. адчы́неных дзвярэ́й — день откры́тых двере́й;
як ноч і дз. — как ночь и день;
наве́сці цень на я́сны дз. — навести́ тень на плете́нь (на я́сный день);
гэ́тымі дня́мі, на гэ́тых днях — на днях;
аднаго́ дня — в оди́н прекра́сный день;
цалю́ткі (цэ́лы) дз. — день деньско́й;
аб дз., за адзі́н дз. — в оди́н день;
дз. за днём — день за днём;
з ко́жным днём — с ка́ждым днём, день ото дня;
дз. пры дні — изо дня́ в день;
дз. у дз. — ежедне́вно, ка́ждый день;
дз. і ноч — день и ночь;
да гэ́тага дня, па гэ́ты дз. — по сей день;
з дня ў дз. — ежедне́вно;
з дня на дз. — со дня на́ день;
дз.-другі́ — день-друго́й;
дні злі́чаны — дни сочтены́;
на чо́рны дз. — на чёрный день;
за́ўтрашні дз. — за́втрашний день;
сяро́д бе́лага дня — среди́ (средь) бе́лого дня;
учара́шні дз. — вчера́шний день;
чуць дз. — ни свет ни заря́;
ко́жны бо́жы дз. — ка́ждый бо́жий день;
да канца́ дзён (сваі́х) — до конца́ дней (свои́х);
жыць сяго́нняшнім днём — жить сего́дняшним днём;
на схі́ле дзён — на зака́те дней;
лічы́ць дні — счита́ть дни;
су́дны дз. — су́дный день;
за́днім днём — за́дним число́м;
лі́чаныя дні — счи́танные дни;
займа́цца на дз. — бре́зжить, бре́зжиться;
днём з агнём не знайсці́ — днём с огнём не найти́;
на зло́бу дня — на зло́бу дня;
я́сна, як бо́жы дз. — я́сно, как бо́жий день;
не па днях, а па гадзі́нах — не по дням, а по часа́м;
абы́ дз. да ве́чара — че́рез пень коло́ду;
вось табе́, ба́бка, і Ю́р’еў дз. —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
час,
1.
2. пора́
○ цяпе́рашні (про́шлы, бу́дучы) ч. —
дэкрэ́тны ч. — декре́тное вре́мя;
мясцо́вы ч. — ме́стное вре́мя;
машы́нны ч. — маши́нное вре́мя;
◊ адзі́н ч. — одно́ вре́мя;
ва ўсе часы́ — во все времена́;
да гэ́тага ча́су — до э́того (до сего́) вре́мени; до сей поры́;
ч.-ча́сам, ч. ад ча́су — времена́ми, вре́мя от вре́мени, от вре́мени до вре́мени;
да пары́ да ча́су — до поры́ до вре́мени;
да таго́ ча́су — до того́ вре́мени;
да ча́су — вре́менно;
з ця́гам ча́су — с тече́нием вре́мени, с года́ми;
з ча́сам — со вре́менем, с года́ми;
і́ншыя часы́ — ины́е времена́;
апо́шні час (наста́ў) — после́дние времена́ (наста́ли);
засячы́ ч. — засе́чь вре́мя;
на не́йкі ч. — на вре́мя, на како́е-то вре́мя;
на ўсё свой ч., усяму́ свой ч. — всему́ своё вре́мя;
у свой ч. — в своё вре́мя;
не́йкі ч. — како́е-то вре́мя;
паме́рці няма́ ча́су — умере́ть не́когда;
(у) пе́ршыя часы́ — пе́рвое вре́мя, на пе́рвых пора́х;
з да́ўніх часо́ў — с да́вних пор, с да́вних времён;
у часы́ да́ўнія — во вре́мя о́но;
праз некато́ры (до́ўгі) ч. — спустя́ не́которое вре́мя; до́лго ли, ко́ротко ли;
надышо́ў ч. — подошёл срок;
уве́сь ч., праз уве́сь ч. — всё вре́мя;
тым ча́сам — тем вре́менем; ме́жду тем;
у ч. — во́время;
у до́бры ч. — в
у са́мы ч. — в са́мое вре́мя; во́время;
са́мы ч. — са́мое вре́мя;
у ху́ткім ча́се — в ско́ром вре́мени;
хадзі́ць на часа́х — быть на сно́сях;
ці́хі ч. — ти́хий час;
ч. не чака́е — вре́мя не те́рпит (не ждёт);
ч. ляці́ць — вре́мя лети́т;
ране́й ча́су — преждевре́менно;
во́льны ч. — свобо́дное вре́мя;
дзіця́чы ч. — де́тское вре́мя;
ч. пік — часы́ пик;
адбі́так ча́су — печа́ть вре́мени;
пыта́нне ча́су — вопро́с вре́мени;
шчаслі́выя на ч. не зважа́юць —
мялі́, Апана́с, твой цяпе́р ч. —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поI предлог;
1. с
плыть по́ морю плыць па мо́ры;
идти́ по доро́ге ісці́ па даро́зе;
ла́зить по гора́м ла́зіць па гара́х;
кни́ги разло́жены по всему́ столу́ кні́гі раскла́дзены па ўсім стале́;
по гла́дкому дну па гла́дкім дне;
по го́лому те́лу па го́лым це́ле;
уда́рить по спине́ уда́рыць па спі́не; наряду с этим иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности: а) (в знач.: вдоль, около чего-л.) уздо́ўж (чаго), каля́ (чаго);
идти́ по са́мому бе́регу ісці́ ўздо́ўж (каля́) са́мага бе́рага; б) (для обозначения направления действия, пути следования — часто без предлога);
идти́ по у́лице ісці́ ву́ліцай (па ву́ліцы);
доро́га пролега́ла по боло́ту даро́га ішла́ бало́там (па бало́це);
2. с
по Се́верному Кавка́зу па Паўно́чным Каўка́зе;
ходи́ть по ко́мнате хадзі́ць па пако́і;
лета́ть по во́здуху лята́ць па паве́тры;
прика́з по второ́му полку́ зага́д па другі́м палку́;
тепло́ расхо́дится по всему́ органи́зму цяпло́ разыхо́дзіцца па ўсім аргані́зме;
рассади́ть всех по места́м рассадзі́ць усі́х па ме́сцах;
3. с
плыть по тече́нию плыць па цячэ́нні;
идти́ по со́лнцу ісці́ па со́нцы;
по следа́м проти́вника па сляда́х праці́ўніка; кроме того, иногда переводится также предлогами: з (чым), у, ва (чым);
кора́бль шёл по ве́тру карабе́ль ішо́ў з ве́трам;
по направле́нию к го́роду у кі́рунку (напра́мку) да го́рада;
по всем направле́ниям ва ўсіх кіру́нках (напра́мках);
4. с
рабо́тать по профсою́зной ли́нии працава́ць па прафсаю́знай лі́ніі;
деба́ты по законопрое́кту дэба́ты па законапрае́кце;
коми́ссия по составле́нию резолю́ции камі́сія па склада́нні рэзалю́цыі;
он врач по профе́ссии ён до́ктар па прафе́сіі;
соревнова́ния по футбо́лу, по лы́жам, по ша́хматам спабо́рніцтвы па футбо́ле, па лы́жах, па ша́хматах;
5. с
по расписа́нию па раскла́дзе;
по прика́зу команди́ра па зага́дзе камандзі́ра;
рабо́тать по пла́ну працава́ць па пла́не;
начина́ть рабо́ту по гудку́ пачына́ць пра́цу па гудку́;
э́то нам принадлежи́т по пра́ву гэ́та нам нале́жыць па пра́ве;
по вы́бору па вы́бары;
по жела́нию па жада́нні;
узна́ть по го́лосу, по глаза́м пазна́ць па го́ласе, па вача́х;
вызыва́ть по фами́лии выкліка́ць па про́звішчы;
по пра́вилам игры́ па пра́вілах гульні́; кроме того, иногда переводится также иными предлогами и конструкциями без предлогов, в частности: а) (в знач. согласно с чьим-л. мнением, взглядами, какими-л. положениями) паво́дле (каго, чаго); на ду́мку, па ду́мцы (каго);
по сообще́ниям газе́т паво́дле паведамле́нняў газе́т;
по моему́ мне́нию на маю ду́мку, на мой по́гляд; б) (при словах, означающих «взять», «вызывать», «зов»
по его́ зо́ву все яви́лись па яго́ за́кліку (на яго́ за́клік) усе́ з’яві́ліся;
6. с
е́хать парохо́дом и по желе́зной доро́ге е́хаць парахо́дам і па чыгу́нцы (і чыгу́нкай);
посла́ть по по́чте пасла́ць па по́шце (по́штай);
сообщи́ть по телегра́фу паве́даміць па тэлегра́фе (тэлегра́фам);
говори́ть по телефо́ну гавары́ць па тэлефо́не;
7. с
сде́лать что́-л. по оши́бке зрабі́ць што-не́будзь па памы́лцы;
по знако́мству па знаёмстве;
не яви́ться на рабо́ту по боле́зни не з’яві́цца на пра́цу па хваро́бе (з прычы́ны хваро́бы);
по ра́зным причи́нам па ро́зных прычы́нах;
8. с
ста́рший по во́зрасту старэ́йшы па ўзро́сце;
ра́нний по вре́мени ра́нні па ча́се;
узна́ть по глаза́м пазна́ць па вача́х;
9. с
това́рищ по университе́ту тава́рыш па ўніверсітэ́це;
брат по отцу́ брат па ба́цьку;
ро́дственники по жёнам сваякі́ па жо́нках;
10. с
занима́ться по ча́су в день займа́цца па гадзі́не на дзень;
по го́ду не писа́л пи́сем па го́ду не піса́ў лісто́ў; с
по выходны́м дням у выхадны́я (выхо́дныя) дні (выхадны́мі, выхо́днымі дня́мі);
по пра́здникам у свя́ты (свя́тамі);
по утра́м ра́ніцамі;
я не ви́дел его́ по це́лым неде́лям я не ба́чыў яго́ цэ́лымі ты́днямі;
собира́ться по четверга́м збіра́цца па чацвярга́х (чацвярга́мі);
по весне́ вясно́й, уве́сну;
по о́сени уво́сень, во́сенню;
11. с
по рублю́ шту́ка па рублі́ шту́ка;
дать де́тям по я́блоку даць дзе́цям па я́блыку;
по ра́зу па ра́зе;
12. с
стреля́ть по проти́внику страля́ць па праці́ўніку (у праці́ўніка);
стреля́ть по око́пу, по блиндажа́м страля́ць па ако́пе, па бліндажа́х;
стуча́ть по столу́ сту́каць па стале́;
13. с
пла́кать по му́жу пла́каць па му́жу;
скуча́ть по де́тям сумава́ць па дзе́цях (аб дзе́цях).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)