безгало́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае галавы; пазбаўлены галавы.

2. перан. Пра чалавека з невялікімі разумовымі здольнасцямі. Вось сапраўды, Калі хто безгаловы, Таго не выратуе ад бяды І мудрае, ад сэрца слова. Валасевіч. // Няўважлівы, рассеяны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гастралёр, ‑а, м.

1. Артыст, які прыехаў на гастролі. Гастралёры выступалі на летняй эстрадзе.

2. перан. Разм. Пра чалавека, які часта мяняе месца работы; лятун. Кажуць, зноўку Ян без месца: За каршэнь яго ўзялі, У месца мяккае каленцам Гастралёру паддалі! Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́лікі, ‑аў; адз. коліка, ‑і, ДМ ‑ліцы, ж.

Рэзкі, востры боль, рэзь у жываце або ў баку. Ні колікаў, ні прыступаў — мінулася бяда, Дапамагла гаючая вада! Валасевіч. Паступова вострая коліка ў палене цішэла, змяншалася і неўзабаве зусім праходзіла. Ставер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэрэнку́р, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Дакладна дазіраваная ў часе і адлегласці лячэбная хадзьба на курортах і ў санаторыях. І вось Гусак «Нафтусю» папівае, Робіць тэрэнкур І цыкл іншых працэдур. Валасевіч.

2. ‑а. Спецыяльна прыстасаваная дарожка для такой хадзьбы.

[Ням. Terrainkur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цот, ‑у, М цоце, м.

Лік, які дзеліцца на два без астатку.

•••

Цот і лішка — гульня, пабудаваная на ўгадванні колькасці прадметаў, узятых у жменю вядучым гульні.

Цот у цот — акурат, якраз. «Так будзе цот у цот! Ажур! Камар сам носа не падточыць...» Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

басурма́н, ‑а, м.

1. Уст. Пра чалавека іншай веры, пра іншаземца. [Поп:] — Ах, басурман! Ах, паразіт скажэнны! Як ты асмеліўся так спаганіць сан Свяшчэнны? Валасевіч.

2. Лаянк. Пра несумленнага чалавека. — Не хочуць, басурманы, памагчы, — сказаў.. [Мялешка] з лёгкай усмешкай, якая, відаць, была знакам ветлівасці да Судакова. Радкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закруглі́ць, ‑круглю, ‑кругліш, ‑кругліць; зак., што.

1. Зрабіць круглым. Вострыя канты лапатачак трэба старанна закругліць асялком, а лёску на кручку змазаць.. клеем. Матрунёнак.

2. перан. Скончыць, завяршыць. — Мая брыгада першай.. закончыла ўсе работы. Закругліла, адным словам, гаспадарчы год, заняла першае месца. Пянкрат. На гэтым байку закруглю. Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лі́тасцівы і літасці́вы, ‑ая, ‑ае.

Схільны да літасці; спачувальны, спагадлівы. Літасцівае сэрца. □ Жыццё ўсяму навучыць: Ад шчасця да бяды — Адзін, як кажуць, крок, І ад яе мы не застрахаваны... Дык ад гаротніка не адварочвайся убок, Будзь літасцівы, чалавечны і гуманны! Валасевіч.

•••

Божа (божачка) літасцівы! гл. бог.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыслу́жвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. неадабр. Рабіць паслугі, дагаджаць каму‑н., дамагаючыся прыхільнасці з карыслівай мэтай. Прыслужвацца перад начальствам. □ — Прывет, начальнік! (Так маўляў, і так...) Казалі мне, ёсць у цябе вакантная пасада — Прыслужвацца я не мастак, А ў працы ведаю і толк і смак! Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

атэстава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго-што.

1. Даць (даваць) водгук, характарыстыку. — Разумны! — з павагай атэстуе .. [Насця] парторга. Васілевіч.

2. Прысвоіць (прысвойваць) званне каму‑н. Кансерваторыю закончыў Агафон Па класу, як гаворыцца, вакала. — Выдатны барытон! — Камісія яго атэставала. Валасевіч.

•••

Атэставаць сябе — паказаць (паказваць) сябе з якога‑н. боку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)