Які мае адносіны да ртуці. Ртутны слупок.// Які змяшчае ў сабе ртуць. Ртутная руда.// Які дзейнічае пры дапамозе ртуці. Ртутны барометр. Ртутны тэрмометр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэрмабаро́метр
(ад тэрма- + барометр)
тое, што і гіпсатэрмометр.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
barometr, ~u
м.барометр;
barometr sprężynowy — анероід
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
штуко́віна, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і штука (у 3 знач.); незвычайная, складаная рэч. [Дымок:] — Талент дойліда, на жаль, цяпер рэдкая штуковіна, хоць мы не скупімся на такія эпітэты.Карпаў.На сцяне віселі тэрмометр, барометр і яшчэ нейкія штуковіны, якіх не ведаў Кастусь.Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
статаско́п
(ад гр. statos = які стаіць + -скоп)
барометр для вымярэння нязначных змен атмасфернага ціску ў час аэрафотаздымкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
анеро́ід
(ад а- + гр. neros = вільгаць + -оід)
барометр, у якім атмасферны ціск вымяраецца па велічыні дэфармацыі пругкай металічнай каробкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Barométer
n -s, - баро́метр
vom [das] ~ áblesen* — здыма́ць паказа́нні баро́метра
◊ sein ~ steht auf Sturm — разм. у яго́ дрэ́нны настро́й
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ГЕ́РЫКЕ (Guericke, Gericke) Ота фон (30.11.1602, г. Магдэбург, Германія — 11.5.1686), нямецкі фізік. Вучыўся ў Лейпцыгскім, Гельмштацкім, Іенскім, Лейдэнскім ун-тах (1617—23). У 1646—78 бургамістр г. Магдэбург. Вынайшаў паветр. помпу (1641), з яе дапамогай правёў доследы (у т. л. з «магдэбургскімі паўшар’ямі») для доказу існавання атм. ціску. Пабудаваў адну з першых эл. машын (з яе дапамогай выявіў з’яву эл. адштурхоўвання), вадзяны барометр (выкарыстаў для прадказання надвор’я), паветраны тэрмометр, манометр і інш.
Літ.:
Кудрявцев П.С. История физики. Т. 1—3. 2 изд. М., 1956—1971.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
па́дацьI
1. fállen*vi (s); stürzen vi (s) (імкліва);
2. (руйнавацца) éinfállen*vi (s), éinstürzen vi (s);
3. (зніжэнне) fállen*vi (s), sínken*vi (s);
баро́метр па́дае das Barométer fällt;
цэ́ны па́даюць die Préise sínken [fállen, géhen zurück]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ГЕЙ-ЛЮСА́К (Gay-Lussac) Жазеф Луі
(6.12.1778, г. Сен-Леанар-дэ-Набла, Францыя — 9.5.1850),
французскі хімік і фізік. Чл. Парыжскай АН (1806). Скончыў Політэхн. школу ў Парыжы (1800), дзе і працаваў у 1800—02, з 1809 праф. хіміі гэтай школы і праф. фізікі ў Сарбоне, з 1832 праф. хіміі ў Бат. садзе ў Парыжы. Адкрыў газавыя законы, названыя яго імем (гл.Гей-Люсака законы), хім. элемент бор (1808, разам з Л.Ж.Тэнарам). Атрымаў сінільную к-ту і дыцыян (1815). Вынайшаў тэрмаметрограф (1816), ртутны барометр, вежу для ўлоўлівання аксідаў азоту пры прамысл. вытв-сці сернай к-ты (1827). Распрацаваў прамысл. метад атрымання шчаўевай к-ты з драўнянага пілавіння (1829), удасканаліў метады аб’ёмнага аналізу (1824—32).
Літ.:
Макаров В.С., Шамшин Д.Л. Классическая химия и ее творцы. Воронеж, 1989.