ду́ма 1, ‑ы, ж.

1. Мысль, разважанне, роздум. Думы і развагі пра зямлю, пра лепшае жыццё не давалі спакою ні майму бацьку, ні ўсёй астатняй тутэйшай беднаце. Кулакоўскі. У самотнай цішы перад сном Думы думае маці. Гілевіч.

2. Жанр гістарычнага народнага ўкраінскага эпасу, а таксама творы гэтага жанру. // Род вершаў на грамадзянскія, палітычныя тэмы ў рускай паэзіі пачатку 19 ст.

ду́ма 2, ‑ы, ж.

Выбарны орган цэнтральнай або мясцовага кіравання ў дарэвалюцыйнай Расіі. Баярская дума. Дзяржаўная дума. Гарадская дума.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́тарга, ‑і, ДМ ‑рзе, ж.

1. Уст. Від пакарання засуджаных, які заключаецца ў зняволенні і цяжкіх прымусовых работах, а таксама месца прымусовых работ для ссыльных злачынцаў. Па шырокіх дарогах, закутыя ў ланцугі, ішлі па катаргу людзі і спявалі.. да болю сумныя песні пра Свабоду. Каваль.

2. перан. Пра цяжкую працу, невыноснае жыццё. [Арандатар] уводзіць новыя працоўныя павіннасці, зрабіўшы гэтым самым жыццё сялян яшчэ больш невыноснай катаргай. «Весці».

3. Даўнейшае вёсельнае судна, род галеры, на якім грабцамі былі засуджаныя.

[Ад грэч. katergon — галера.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

намо́ва, ‑ы, ж.

Разм.

1. Дамоўленасць аб чым‑н., угавор. І дзядзька доўга не чакае, Маўчком ён Костусю ківае; А Кастусёк даўно гатовы — У іх раней была намова Схадзіць у луг на азярыны І патрывожыць род тхарыны. Колас.

2. Падгавор, падбухторванне на якое‑н. дзеянне; указанне. Зрабіць па намове. □ Па намове жонкі.. [Марцін] заехаў у Масева і патрабаваў ад брата ўплаты за сваю частку. Карпюк.

3. Нагавор на каго‑н., паклёп. Пусціць у ход подкуп і намовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

барада́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. баро́ды і (з ліч. 2, 3, 4) барады́, -ро́д, ж.

1. Пярэдняя частка ніжняй сківіцы.

Ударыўся барадой аб стол.

2. Валасяное покрыва ніжняй часткі твару.

Адпусціць бараду.

3. перан. Пра чалавека з такім валасяным покрывам (разм.).

Давайце выберам старшынёй бараду.

4. У некаторых жывёл: пучок валасоў, пер’я або мясістыя адросткі пад пярэдняй часткай галавы.

Казліная б.

5. Касмыль недапрадзенай кудзелі, воўны.

Б. кудзелі.

6. Невялікі кусцік жыта, каля якога спраўляюць дажынкі.

Дзіравая барада (разм., жарт.) — пра таго, хто есць і абліваецца стравай.

|| памянш. баро́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (да 1—5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сход м.

1. род. схо́ду (действие) сход;

пры схо́дзе з карабля́ — при схо́де с корабля́;

2. род. схо́да (место спуска) сход;

спыні́ўся на прысту́пках схо́да — останови́лся на ступе́ньках схо́да;

3. род. схо́да (заседание членов какой-л. организации) собра́ние ср.;

рашэ́нне агу́льнага схо́да працо́ўнага калекты́ву — реше́ние о́бщего собра́ния трудово́го коллекти́ва;

4. род. схо́да (в составе названий некоторых выборных учреждений) собра́ние ср.;

Устано́ўчы с. — Учреди́тельное собра́ние;

Заканада́ўчы с. — Законода́тельное собра́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гаць (род. га́ці) ж.

1. гать;

2. запру́да, плоти́на;

хоць г. гаці́ — хоть пруд пруди́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́сем (род. васьмі́) во́семь;

у в. разо́ў — в во́семь раз, вво́сьмеро;

у в. сто́лак — вво́сьмеро

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́цат (род. во́цату) м. у́ксус;

зажада́лася кабы́ле во́цатупогов. захоте́лось неве́сть чего́, захоте́лось пти́чьего молока́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гурт (род. гу́рту) м.

1. гурьба́ ж.; вата́га ж.; толпа́ ж.;

2. гурт, ста́до ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

біч (род. біча́) м.

1. (цепа) би́ло ср.;

2. перен. бич;

б. саты́ры — бич сати́ры

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)