Mensch
m -en, -en
1) чалаве́к, асо́ба; чалаве́чы род, лю́дзі
víele ~en — мно́га людзе́й
jéder ~ — любы́ [ко́жны] чалаве́к
ein ~ von Formát — незвыча́йная [выда́тная] асо́ба
~en gúten Wíllens — лю́дзі до́брай во́лі
ein únfertiger ~ — няста́лы чалаве́к
2) разм. у звароце ~!
чалаве́ча!, бра́це!
~, was machst du (da)? — ты, што ты там ро́біш?
~, was soll das? — паслу́хай, што (гэ́та) зна́чыць?
◊ únter die ~en kómmen* — быць [знахо́дзіцца] у грама́дстве [сяро́д людзе́й]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
інтэле́кт м. Intellékt m -(e)s, Verstánd m -(e)s, Dénkvermögen n -s;
чалаве́к высо́кага інтэле́кту Mensch von hóhem Intellékt; éine géistige Größe;
шту́чны інтэле́кт künstliche Intelligénz
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
со́рак ліч. víerzig;
яму́ со́рак з лі́шкам er ist in den Víerzigern;
чалаве́к гадо́ў сарака́ ein Mann an die víerzig;
яму́ каля́ сарака́ er ist gégen [um die] víerzig
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
даро́слы, -ая, -ае.
1. Які выйшаў з дзіцячага ўзросту, набыў сталасць.
Д. юнак.
2. у знач. наз. даро́слы, -ага, м., даро́слая, -ай, ж., мн. -ыя, -ых. Чалавек, які дасягнуў поўнай сталасці па гадах, паводзінах, дзеяннях.
Дарослыя вялі гутарку на прызбе.
|| наз. даро́сласць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недалёкі, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца або адбываецца на нязначнай адлегласці; блізкі.
Н. лес.
Недалёка (прысл.) ад горада было возера.
2. Такі, які адбываўся нядаўна або адбудзецца, надыдзе неўзабаве.
У недалёкім мінулым.
3. перан. Разумова абмежаваны; някемлівы.
Н. чалавек.
|| наз. недалёкасць, -і, ж. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нігілі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.
1. Чалавек, які адмаўляе ўсё агульнапрызнанае (кніжн.).
2. Прадстаўнік рускай разначыннай інтэлігенцыі 60-х гадоў 19 ст., якая адмоўна адносілася да традыцый дваранства і прыгонніцтва.
|| ж. нігілі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. нігілі́сцкі, -ая,-ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ла́паць¹, -пця, мн. -пці, -пце́й, м.
1. Плецены абутак з лыка, бяросты ці вяровак.
Лазовыя лапці.
2. перан. Адсталы, некультурны чалавек.
◊
Абуць у лапці (разм., жарт.) — абдурыць, ашукаць і пасмяяцца з каго-н.
|| памянш. ла́пцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. ла́пцевы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбо́йнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які займаецца разбоем; грабежнік.
2. Свавольнік, балаўнік, нягоднік (звычайна ў звароце; разм., жарт.).
Ах, р., што ты робіш!
|| ж. разбо́йніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. разбо́йніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.) і разбо́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рыба́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Чалавек, які займаецца рыбнай лоўляй як промыслам, а таксама як аматар рыбнай лоўлі.
Калі бацька р., дык і дзеці ў ваду глядзяць (з нар.).
|| ж. рыба́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і. -чак.
|| прым. рыба́цкі, -ая, -ае і рыба́чы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пустэ́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які з рэлігійных меркаванняў адмовіўся ад зносін з людзьмі і пасяліўся ў бязлюдным месцы.
Манах-п.
2. перан. Пра чалавека, які жыве ў адзіноце, у бязлюдным месцы.
|| ж. пустэ́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. пустэ́льніцкі, -ая, -ае.
Пустэльніцкае жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)