кружны́, ‑ая, ‑ое.

Абходны, акольны, больш далёкі (пра шлях, дарогу і пад.). Кружная дарога. □ [Марцаліс] не пайшоў напрасткі, а выбраў кружны шлях — больш доўгі і больш пэўны. Шыцік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Во́лак ’сухая частка дарогі паміж дзвюма рэкамі, праз якую даводзіцца перацягваць лодкі’ (БРС, КТС); ’вялікі браднік’ (КТС, Шат.); ’невад’ (Бяльк.); ’гужавая лясная дарога; дарога, па якой вазілі (валачылі) таварны лес на рум’ (Яшк.); ’зімняя дарога ў лесе, па якой вывозяць волакам бярвенне’ (Бяльк.); ’рыбацкая сетка — мех’ (З нар. сл.); ’рыбацкая сетка — мех на двух шастах’ (Анік., 59, Янк. I, Крыв.); ’верхні брус будынка, на які накладваюцца кроквы’ (Некр., 219); ’чалавек, які валачэ карабель’ (Др.-Падб.). Рус. во́лок ’сухая частка дарогі, праз якую даводзіцца перацягваць лодкі волакам’; ’гушчар, з якога зрубленае дрэва можна выцягнуць толькі волакам’; ’лясная гужавая дарога’; ’дарога’; ’плыўная сетка — мех’, укр. во́лок ’браднік’; ’вяроўка, з дапамогай якой цягнуць валамі копы сена і г. д.’; ’нерасколаты цурбан, бервяно’, польск. włok ’браднік, невад’, в.-луж. włoka ’шлейф, полаз, башмак плуга; невад’, чэш. vlak ’невад; валакуша; цягнік’, славац. vlak ’цягнік’ балг. влак ’невад’, серб.-харв. vlȃk ’цягнік; невад’, дыял. vlākȁ ’лясная дарога, па якой вывозяць дровы’ (Курціна, Этимология, 1968, 97), славен. vlȃk ’невад’, а таксама vlak, vláka ’шлях, якім перапраўляюць сена, дровы і інш. з гары ў даліну’ (Курціна, там жа). Прасл. volkъ ад *velkti > валачы (гл.) (Фасмер, 1, 341; Махэк₂, 693; Рудніцкі, 1, 468). Роднаснае літ. ãpvalkas ’адзежа, халявы ботаў’, ùžvalkas ’пакрывала’, лат. valks ’спуск вады; скразняк’, uzvalks ’верхняе плацце’, грэч. όλχός ’баразна’, лац. sulcus ’тс’ (Траўтман, 350; Мейе, Études, 223).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

запру́дзіцца, ‑дзіцца; зак.

Разм. Запоўніцца, перапоўніцца кім‑, чым‑н. (пра якую‑н. прастору). Вуліцы запрудзіліся людзьмі. □ Зноў паляцелі бомбы на фашысцкую тэхніку.., уся дарога запрудзілася падбітымі машынамі. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уха́ба, ‑ы, ж.

Выбоіна, калдобіна, няроўнасць на дарозе. Рыпяць драбіны, падскакваючы на ўхабах. П. Ткачоў. Дарога была няроўная, слізкая, з ухабамі, сані кідала з боку на бок. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

sloppy [ˈslɒpi] adj.

1. нядба́йны, неаха́йны (пра працу)

2. infml сентымента́льны

3. мо́кры, сло́тны, хлюпо́тны;

a sloppy floor залі́тая падло́га;

a sloppy road бру́дная даро́га

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

нізавы́, -а́я, -о́е.

1. Які дзейнічае каля самай паверхні зямлі, вады і пад.

Н. вецер.

2. Які знаходзіцца ў нізкім месцы.

Нізавая дарога.

3. Які ўтварае ніжні ярус расліннага покрыва (спец.).

Нізавыя травы.

4. Які размяшчаецца ў нізоўях ракі.

Нізавыя гарады.

5. Які звязаны непасрэдна з масамі, з народам; які абслугоўвае масы, народ.

Нізавыя арганізацыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

але́я

(фр. allée)

дарога ў парках, садах, абсаджаная з абодвух бакоў дрэвамі, кустамі, кветкамі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

wertep, ~u

м.

1. часцей мн.~y — бездараж; ухабістая дарога;

2. абл. батлейка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

◎ Пашыбе́нь ’ухабістая дарога’ (вілен., Яшк.). Да па‑ (< прасл. po‑) і шыбаць ’кідаць, шпурляць’ (гл.). Аб Суфіксе ‑ень гл. Сцяцко, Афікс. наз., 39.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Румя́нка ’роўная, без пад’ёмаў і спускаў дарога’ (беласт., Ніва, 1980, 9 сакав.). Параўн. польск. дыял. rum ’праход, вольны шлях’. Гл. рум 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)