Каўбаса́ ’кілбаса’ (БРС, Шат., Сцяшк.). Формы тыпу кілбаса (параўн. Нас.) запазычаны з польск. kiełbasa (гл. Слаўскі, 2, 143–144). Іншая форма, бел. каўбаса́ мае надзейныя адпаведнікі ў іншых слав. мовах. Параўн. рус. колбаса́, укр. ковбаса́, ст.-рус. колбаса, балг. кълба́са, с.-балг. клъбаса, славац. klbása, польск. kiełbasa. Агульнай праформай тут можа быць *kъlbasa. Адрозніваюцца па форме чэш. klobása, славен. klobása, серб.-харв. коба̀сица, klobasa. Этымалогія гэтых слав. слоў вельмі няпэўная. Паводле Слаўскага, 2, 144, няпэўным таксама з’яўляецца сам прасл. характар усёй групы слоў і трэба шукаць крыніцу запазычання (прапанаваліся ў якасці крыніцы цюрк. мовы, ст.-яўр., франц.). Агляд у Слаўскага, 2, 144, у Фасмера, 2, 286. Гл. яшчэ Шанскі, 2, 195.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сёртаць ‘бадзяцца, мазоліць вочы’ (полац., Нар. лекс.), ‘мітусіцца, снаваць’ (дзісн., Яшк. Мясц.), ‘прыглядацца, шукаць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Паводле Варбат (Этимология–1975, 32 і наст.), да прасл. *sьrtati, якое ўзнаўляецца на аснове рус. зах. сёртать ‘хадзіць без справы, бадзяцца’, алан. се́ртать ‘чакаць’, цвяр. серта́ть ‘пераступаць з нагі на нагу’, польск. дыял. siertać się ‘мітусіцца, кідацца’, серб.-харв. sȑtati ‘ісці, хадзіць, як сляпы, бадзяцца’, балг. дыял. сръ́та ‘углядацца’, макед. сртам ‘углядацца; чакаць’, якія далей да і.-е. кораня *ser‑ ‘цячы’ з ‑t‑ пашыральнікам. Па-за славянскімі мовамі адпаведнікі ў ст.-інд. sísarti, sárati ‘цячы, спяшацца, імкнуцца’, с.-ірл. sirid ‘бадзяцца, нападаць, рабаваць’, літ. apsìrti ‘акружваць’, лат. sirt ‘бадзяцца, нападаць, рабаваць’ і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

pearl

[pɜ:rl]

1.

n.

1) пэ́рла, пэ́рліна f.

genuine pearls — запра́ўдныя пэ́рлы

2) кро́пля расы́, расі́нка f.; сьляза́ f.

3) = mother-of-pearl ма́ціца f., пэрламу́тар -ру m.

2.

v.

1) шука́ць або́ здабыва́ць пэ́рлы

2) прыбіра́ць або́ выклада́ць пэ́рламі, пэрламу́трам

3.

adj.

пэ́рлавы

•

- cast pearls before swine

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

gape

[geɪp]

1.

v.i.

1) шыро́ка раскрыва́цца, шыро́ка разява́ць рот; пазяха́ць

2) глядзе́ць, разя́віўшы рот ад зьдзіўле́ньня

3) (for) шука́ць, мо́цна хаце́ць чаго́

2.

n.

1) дзі́рка, адту́ліна, зе́ўра f.

2) разяўля́ньне n., пазяха́ньне n., по́зех -у m.

3) зьдзі́ўлены по́зірк

4) пра́га f. (ве́даў), хаце́ньне n.

•

- gapes

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Stiel

m -(e)s, -e

1) ру́чка, рукая́тка, дзяржа́льна

2) сцябло́

◊ der Axt éinen ~ sú- chen — шука́ць наго́ды (каб зрабіць што-н.)

etw. mit ~ und Stumpf áusrotten — вы́караніць, вы́рваць з ко́ранем

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Zúfluchts|ort

m -(e)s, -e, ~stätte

f -, -n прыту́лак, прыста́нішча, прыста́нак

~ zu etw. (D) néhmen* — прыбе́гнуць да чаго́-н. як да парату́нку

~ néhmen* — (bei D) шука́ць [знайсці́] прыста́нішча [прыту́лку-(ак)] у каго́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

пятля́ ж., в разн. знач. пе́тля;

зашмаргну́ць ~лю́ — затяну́ть пе́тлю;

апіса́ць ~лю́ — ав. описа́ть пе́тлю;

рабі́ць ~лю́ — ав. де́лать пе́тлю;

пе́тлі зае́чых слядо́ў — пе́тли за́ячьих следо́в;

○ мёртвая п. — ав. мёртвая пе́тля;

◊ хоць у ~лю́ лезь — хоть в пе́тлю лезь;

шука́ць ~лі́ на шы́ю — лезть в пе́тлю; иска́ть пе́тлю на ше́ю

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ubiegać się

ubiega|ć się

незак. кніжн. хадайнічаць, старацца, дамагацца, дабівацца;

ubiegać się o pracę — шукаць працу;

ubiegać się o wizę — хадайнічаць аб візе;

~ć się o azyl — дабівацца прытулку

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

бо́ўтацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Плюхацца з аднаго боку ў другі, вагацца (пра вадкасць у пасудзіне). Чутно было, як боўталася з бляшаным адзвонам вадкасць у бітонах. Дуброўскі. // Матляцца, целяпацца. Да зброі Антось меў нястрыманую цягу, ён ухітраўся разабраць і пачысціць вялізны рэвальвер, які звычайна боўтаўся ў драўлянай кабуры пры баку ў дзядзькі Міхала. Хадкевіч. На рамяні [у камандзіра] кольт боўтаецца. Лынькоў.

2. Рухацца ў вадзе ў розных напрамках; плюхацца. Мы ўсю ноч напралёт боўталіся ў рэчцы. Гурскі.

3. Шукаць што‑н. у якой‑н. вадкасці, страве лыжкай ці чым‑н. іншым. Джвучка боўтаецца лыжкай у халадніку — ловіць агуркі, сёрбае праз зубы жыжку. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карні́з, ‑а, м.

1. Гарызантальны выступ, які завяршае сцяну будынка, абрамляе вокны, дзверы. Цяпер агледзець можна печ, як ляльку, Усе карнізы, нішы, под і звод, І той пяколак, дзе шукаць запалку, Калі куранты данясуць свой звон. Пысін. На чарапічных дахах збіраліся гурбачкі снегу. Ён лажыўся і на карнізы акон. Арабей. // У архітэктуры — верхняя частка антаблемента, якая ляжыць на фрызе.

2. Уступ, які цягнецца вузкай палоскай уздоўж абрывістага схілу гор, часта на значнай вышыні. На карнізе ў расколіне.. ўчапілася карэньчыкамі тоненькая, гнуткая бярозка. Хомчанка.

3. Папярочка над акном, дзвярамі, на якую вешаюць парцьеры, шторы. Паставіўшы на табурэт[ку] дзіцячае крэсла, Даша стаяла на ім перад акном, босая, у халаце, .. і прымацоўвала карніз. Шамякін.

[Ад грэч. korōnis — завяршэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)