сці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.

1. Ціскам зменшыць аб’ём чаго-н., шчыльна злучыць што-н.

С. пружыну.

2. каго-што. Моцна ахапіць каго-, што-н.; здушыць.

С. у абдымках.

С. у чарзе.

3. Здушыць, сцясніць (горла, грудзі).

Спазмы сціснулі горла.

4. перан. Выклікаць адчуванне болю, цяжару (на душы, у сэрцы).

Боль сціснуў сэрца.

5. што. Шчыльна злучыўшы, прыціснуць адно да аднаго.

С. зубы.

|| незак. сціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. сціска́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

накуха́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., чаго і без дап.

Разм. Наварыць чаго‑н., прыгатаваць у нейкай колькасці. Дастаўшы чыгунах.., [Андрэй Данілавіч] заглядваў у пасудзіну і дабрадушна бубніў: «Ну, а тут што ёсць? Чаго нам тут накухарыла?..» Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вя́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.

Апускацца, нападаць у што‑н. вязкае, ліпкае, сыпкае; грузнуць. Ногі ў вялізных, поўных халоднай вады, гумавых ботах, .. вязнуць у дрыгве. В. Вольскі. Вязнучы ў снягу, Коля пайшоў за санямі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Апыну́цца ’аказацца ў пэўным месцы, папасці ў пэўнае становішча’; апыні́цца (Яруш., Мядзв., Сцяшк.), апыняцца (Др.-Падб.). Укр. опинитися, дыял. рус. (паўдн., зах.) опынуться ’тс’. Параўн. спыніцца, прыпынак, перапынак, укр. перепинок, спинитися, зупинка ’прыстанак’ і інш. Дзеяслоў утвораны з прыстаўкай о‑ і коранем *pin‑ (гл. пяць 2). Фанетыка ўказвае на магчымасць запазычання слоў з гэтым коранем з украінскай мовы, хаця нельга выключыць узнікнення ы ў выніку альтэрнацыі галосных (мала тыповай). ‑у‑ ўзнікла ў выніку народнаэтымалагічнага разумення суфікса ‑ну‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

then​2 [ðen] adv.

1. тады́, у той час;

then and there/there and then адра́зу, зра́зу, тут жа

2. пасля́, по́тым;

by then да таго́ ча́су;

from then on з таго́ ча́су, з той пары́;

now and then час ад ча́су;

what then? ну і што?

3. у такі́м вы́падку, зна́чыцца

♦

but then/then again… але́ з і́ншага бо́ку…

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

памяну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -мяну́ты і -нёны (да 1 знач.); зак.

1. каго-што. Успомніць, упамянуць у размове (разм.).

П. дабром каго-н.

2. каго (што). Наладзіць, справіць чые-н. памінкі.

П. нябожчыка.

3. У вернікаў: памаліцца за ўпакой памерлых.

|| незак. паміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Памінай як звалі (перан.: бясследна знік, прапаў; разм.); наз. паміна́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

небажа́ты, ‑жат; адз. няма.

Абл. Пляменнікі, унукі (звычайна ў дзіцячым узросце). — Ну, небажаты, будзем снедаць — У людзей садзяцца ўжо абедаць.. Гаворыць дзядзька, сам сядае І стол абрусам засцілае. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пі́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм.

1. Аднакр. да пікаць.

2. Зрабіць спробу сказаць што‑н., запярэчыць чаму‑н. А стараста маўчаў, баяўся слова нікнуць у нашу абарону. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вільну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Аднакр. да віляць (у 1, 2 знач.).

2. Разм. Хутка знікнуць. Вільнуць за дзверы.

•••

Хвастом вільнуць — раптоўна знікнуць, дзе і дзецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шаргану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Аднакр. да шоргаць.

2. Разм. Шпурнуць, кінуць, ударыць. Бойка, схапіўшы з талеркі салёны разлезлы агурок, шаргануў ім у нос сядзельцу. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)