Папуры́ ’музычны твор з урыўкаў розных агульнавядо мых песень, мелодый’ (ТСБМ). З рус. попурри́ ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 84), дзе з франц. potpourri, літаральна ’гнілы гаршчок’ < pot ’гаршчок’, pourrir ’гніць’, потым ’змешаная страва’ (гл. Фасмер, 3, 328).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бунчу́к, ‑а, м.
1. Дрэўка з шарам і конскім хвастом наверсе як знак улады ўкраінскіх і польскіх гетманаў, казацкіх атаманаў, турэцкіх пашэй.
2. Шумавы музычны інструмент у некаторых ваенных аркестрах, упрыгожаны конскім хвастом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кадэ́нцыя, ‑і, ж.
1. Гарманічны або меладычны абарот, які завяршае музычны твор або яго частку, падкрэсліваючы кампазіцыйную цэласнасць твора.
2. Вольная імправізацыя віртуознага характару, якая выконваецца сола і ўваходзіць у склад інструментальнага канцэрта.
[Іт. cadenza.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
секстэ́т, ‑а, М ‑тэце, м.
1. Музычны твор для шасці інструментаў або шасці галасоў з самастойнай партыяй для кожнага. Секстэт Брамса.
2. Ансамбль з шасці выканаўцаў (спевакоў або музыкантаў). Секстэт домр. Духавы секстэт.
[Ням. Sextett ад лац. sextus — шосты.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ске́рца, нескл., н.
Невялікі музычны твор хуткага тэмпу. // Частка вялікага музычнага твора (сімфоніі, санаты) у такім жа тэмпе. Трэцяя частка сімфаньеты [М. Чуркіна] — скерца. У ёй выкарыстаны напевы характэрных, але вобразна кантрастных народных песень. Дубкова.
[Іт. scherzo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарантэ́ла, ‑ы, ж.
1. Італьянскі народны танец, які выконваецца ў хуткім тэмпе, а таксама музыка да гэтага танца. Танцаваць тарантэлу. Іграць тарантэлу.
2. Музычны твор у тэмпе такога танца. Тарантэла Ліста. Тарантэла Шастаковіча.
[Іт. tarantella.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гамба́нг
(інданез. gambang)
інданезійскі ўдарны музычны інструмент.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гексахо́рд
(гр. heksachordos = шасціструнны)
шасціступеньчаты музычны гукарад.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
рытм, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Раўнамернае чаргаванне якіх-н. элементаў (гукавых, рухальных).
Музычны р.
Р. верша.
Р. рухаў.
Танцавальныя рытмы.
Сардэчны р.
2. перан. Наладжаны ход чаго-н., размеранасць у праходжанні чаго-н.
Р. жыцця.
Рабочы р.
|| прым. рытмі́чны, -ая, -ае і ры́тмавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Лю́ра ’ліра, беларускі народны струнны музычны інструмент з клавішамі і корбай’ (Мал.). Да лі́ра (гл.). Пераход і > ю адбыўся, відаць, на бел. тэрыторыі, а не працяг ст.-грэч. λύρα ’ліра, лютня’. Аб такім пераходзе гл. Карскі (1, 225).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)