дурн як ботразм. stóckdumm, stróhdumm, dumm wie Bóhnenstroh; sáudumm груб.;
дурны́! so ein Dúmmkopf!;
ён не дурны́ er ist nicht auf den Kopf gefállen;
паста́віць сябе́ ў дурно́е стано́вішча sich in éine dúmme Láge bríngen*;
2.у знач.наз.м. Dúmmkopf m -(e)s, -köpfe; Scháfskopf m, Narr m -en, -en;
3. (дрэнны, непрыемны) schlecht, übel;
◊
пашлі́ дурно́га, а за ім друго́га≅ wer éinen Nárren schickt, darf kéinen Wéisen erwárten;
вы́рас да не́ба, а дурны́ як трэ́ба≅ dumm wie Bóhnenstroh
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
слепата́ж., прям., перен. слепота́;
прыро́джаная с. — врождённая слепота́;
паліты́чная с. — полити́ческая слепота́;
○ куры́ная с. — а) бот. лютик е́дкий, куросле́п м., кури́ная слепота́; б) мед., разг. кури́ная слепота́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́сконьж.
1.бот. мані́цы, род. мані́ц, ед. мані́ца, -цы ж.;
2.(материал) канаплі́на, -ны ж.; уст. (домотканный холст из волокна конопли, дерюга) зрэ́б’е, род. зрэ́б’я ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
репе́йм. ирепе́йникм.
1.бот. ло́пух, -ху м., дзядо́ўнік, -ку м., дзяды́, -до́ў мн.;
2.(колючая головка растения) шы́шка, -кі ж., дзед, род. дзе́да м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзяды́Iмн.
1. де́ды, пре́дки;
2.рел. роди́тельская суббо́та
дзяды́IIед.нет, бот.
1. (растение) репе́йник м., репе́й м., лопу́х м.;
2. (головки) репе́йник м., репе́й м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раз’е́хацца, ‑едуся, ‑едзешся, ‑едзецца; зак.
1. Пакінуць месца свайго знаходжання, ад’язджаючы ў розныя месцы — пра ўсіх, многіх. Госці раз’ехаліся, і Казімір Рэклайціс .. стаў жыць адзін, праводзячы час з парабкамі.Пестрак.МТС мае ўжо два дзесяткі трактараў, заўтра будуць створаны трактарныя брыгады, пад вечар яны раз’едуцца ў калгасы.Хадкевіч.// Ад’ехаць адзін ад дру гога ў розныя бакі. Каля дванаццатай гадзіны натоўп заўважыў, што некалькі коннікаў Чырвонай Арміі ці[шк]ом выехалі на наберажную і раз’ехаліся скрозь па ёй.Чорны.//Разм. Перастаць жыць разам. Развіталіся турысты. Думалі — раз’едуцца ў розныя бакі жартаўнік і ціхая прыгажуня. Ды не...Гроднеў.
2. Праязджаючы па адным шляху насустрач адзін аднаму, размінуцца. Раз’ехацца на дарозе.// Не зачапіць, аб’ехаць адзін аднаго пры сустрэчы. Вулачка такая вузкая, што нельга раз’ехацца.
3. Разысціся, рассунуцца ў розныя бакі (пра што‑н. звязанае, складзенае і пад.). Хіба адзін падымеш воз, калі ён перакуліўся? А калі, барані бог, ён яшчэ і раз’ехаўся і яго трэба перакладаць?Чарнышэвіч.// Разысціся ў розныя бакі, слізгаючы на гладкай, коўзкай паверхні. Лось нават не страпянуўся, асеў толькі ніжэй на снег; раз’ехаліся ў бакі па лёдзе пад ім ногі...Пташнікаў.
4.Разм. Рассунуцца ў бакі, утварыўшы прамежак, праход. Аўтобус спыніўся, і пярэднія дзверцы нячутна і мякка раз’ехаліся.Адамчык.
5.Разм. Разваліцца, падрацца ад доўгага ўжытку. Крэсла раз’ехалася. □ І левы бот разявіў рот — Раз’ехаліся боты!Блатун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)