Verbum

нату́пацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

Стаміцца ад працяглай хадзьбы.

Натупалася за дзень.

нату́паць, -аю, -аеш, -ае; зак. (разм.).

Нарабіць слядоў мокрымі нагамі; наслядзіць.

Н. каля парога.

нату́ра, -ы, ж.

1. Характар, тэмперамент чалавека.

Гэта быў чалавек вясёлай натуры.

2. Тое, што і прырода (у 1 знач.).

3. Жывыя істоты, з’явы, прадметы рэальнага свету, з якіх малююць, робяць скульптуры, здымкі і пад.

Маляваць з натуры.

4. Тое, што і натуршчык.

5. Тавары, прадукты як плацежны сродак замест грошай.

Разлічвацца натурай.

|| прым. нату́рны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Натурная замалёўка.

натуралізава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся; зак. і незак. (кніжн.).

Прыняць (прымаць) грамадзянства чужой краіны.

|| наз. натураліза́цыя, -і, ж.

натуралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; зак. і незак., каго (кніжн.).

Даць (даваць) правы грамадзянства (чужаземцу).

|| наз. натураліза́цыя, -і, ж.

натуралі́зм, -у, м.

Кірунак у літаратуры і мастацтве, які характарызуецца імкненнем да знешне дакладнага капіравання рэчаіснасці без мастацкіх абагульненняў, ідэйнай ацэнкі таго, што адлюстроўваецца.

|| прым. натуралісты́чны, -ая, -ае.

натуралі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто вывучае, даследуе прыроду.

Гурток юных натуралістаў.

2. Паслядоўнік натуралізму.

натура́льны, -ая, -ае.

1. Уласцівы прыродзе, створаны прыродай; не штучны.

Натуральныя ўмовы.

2. Абумоўлены законамі прыроды.

Натуральная смерць.

3. Які існуе ад прыроды, прыроджаны.

Н. колер валасоў.

Н. імунітэт.

4. Сапраўдны, прыроднага паходжання; проціл. штучны.

Н. шоўк.

5. Які адпавядае рэчаіснасці; сапраўдны.

Натуральная велічыня прадмета.

6. Нармальны, звычайны.

Н. выгляд.

7. Які атрымліваецца, аплачваецца натурай (у 5 знач.).

Натуральная аплата.

○

Натуральная гаспадарка (спец.) — гаспадарка, у якой прадукты працы вырабляюцца для задавальнення патрэб толькі саміх вытворцаў.

Натуральны рад лікаў (спец.) — бесканечная паслядоўнасць 1,2,3,4,5,..., што складаецца з цэлых дадатных лікаў, размешчаных па парадку іх узрастання.

|| наз. натура́льнасць, -і, ж. (да 3—6 знач.).

натурфіласо́фія, -і, ж.

Агульная назва філасофскіх вучэнняў аб прыродзе, якія грунтаваліся не на доследных даных навук, а на абстрактных філасофскіх прынцыпах.

|| прым. натурфіласо́фскі, -ая, -ае.

нату́ршчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек, які пазіруе перад мастаком, скульптарам.

|| ж. нату́ршчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.