злама́ць сов.

1. в разн. знач. слома́ть; (сломать совсем или во многих местах) искове́ркать; (измучить — ещё) излома́ть;

з. ца́цку — слома́ть игру́шку;

з. нагу́ — слома́ть но́гу;

а́лі ўвесь плот — излома́ли весь забо́р;

з. жыццё — излома́ть жизнь;

хваро́ба ~ма́ла мяне́ — боле́знь излома́ла меня́;

2. прям., перен. слома́ть; сломи́ть;

бу́ра ~ма́ла стары́ дуб — бу́ря сломи́ла ста́рый дуб;

го́ра не ~ма́ла яе́ — го́ре не сломи́ло её;

з. во́лю — сломи́ть во́лю;

з. упа́ртасць — слома́ть (сломи́ть) упря́мство;

3. слома́ть, сломи́ть; смять;

з. праці́ўніка — слома́ть (сломи́ть, смять) проти́вника;

з. сабе́ галаву́ы́ю) — слома́ть себе́ ше́ю;

чорт нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;

з. хрыбе́т — (каму) слома́ть хребе́т (кому);

ду́рань і мя́ла зло́міцьпосл. дура́к и пест слома́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

лоб (род. ілба́, (после гласных) лба) м. лоб;

у лоб — в лоб;

л. у л. — лоб в лоб;

з-пад ілба́ — исподло́бья;

ме́дны л.презр. ме́дный лоб;

на лбе напі́сана — на лбу напи́сано;

хоць у л. страля́й — хоть в лоб стреля́й;

запіса́ць на лбе — записа́ть на лбу;

сутыкну́ць ілба́мі — столкну́ть лба́ми;

забры́ць л. — (каму) забри́ть лоб (кому);

аж во́чы на л. ле́зуць (выла́зяць) — глаза́ на лоб ле́зут;

пусці́ць (сабе́) ку́лю ў лоб — пусти́ть (себе́) пу́лю в лоб;

падста́віць (свой —) л. подста́вить (свой) лоб;

ілбо́м сцяну́ не праб’е́шпосл. лбом стены́ (сте́ну) не прошибёшь;

заста́ў ду́рня бо́гу малі́цца, дык ён і лоб разаб’е́посл. заста́вь дурака́ бо́гу моли́ться — он и лоб расшибёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

нага́, -і́, ДМ назе́, мн. но́гі і (з ліч. 2, 3, 4) нагі́, ног, Д нага́м, ж.

1. Адна з дзвюх ніжніх канечнасцей чалавека, а таксама адна з канечнасцей птушак і жывёл.

Доўгія ногі.

Пераступіць з нагі на нагу.

Левая нага.

2. Апора, ніжняя частка мэблі, пабудовы, механізма.

Стол на чатырох нагах.

Адной нагой у магіле — быць блізкім да смерці.

Бегчы з усіх ног — вельмі хутка, што ёсць моцы.

Блытацца пад нагамі — замінаць, перашкаджаць каму-н.

Быць на роўнай назе з кім — быць у добрых сяброўскіх адносінах.

Збіцца з ног — стаміцца, змучыцца ад клопатаў, беганіны.

Ледзь вынесці ногі — пазбегнуць небяспекі, выратавацца.

Ледзь ногі носяць — аб вялікай стомленасці, старасці.

Ляжаць без задніх ног — не мець сілы паварушыцца (ад стомы і пад.).

Нага ў нагу — нароўні з кім-н., у адпаведнасці з кім-, чым-н.

На шырокую нагу (разм.) — вельмі багата, раскошна.

Ні нагой куды, да каго — не бываць дзе-н.

Ног не чуць пад сабой

а) вельмі хутка;

б) вельмі стаміцца.

Падняцца на ногі — стаць дарослым, самастойным.

Падняць на ногі — усхваляваць, прымусіць трыво́жыцца.

Паставіць з ног на галаву — няправільна растлумачыць што-н.

Паставіць на ногі — вылечыць, выгадаваць да самастойнага жыцця.

Траціць грунт (глебу, зямлю) пад нагамі — пазбаўляцца таго, на чым грунтуецца грамадскае становішча, светапогляд і пад.

Устаць з левай (не з той) нагі — быць у дрэнным настроі.

|| памянш.-ласк. но́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

|| прым. нажны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

мозг

1. анат., перен. мозг, род. мо́згу (ум.; нервная ткань) и мо́зга (руководящий центр, орган мышления) м.;

продолгова́тый мозг прадаўгава́ты мозг;

сре́дний мозг сярэ́дні мозг;

2. мозги́ мн., разг. мазгі́, -го́ў;

воспале́ние мозга запале́нне мазго́ў;

3. мозги́ мн., кул. мазгі́, -го́ў;

впра́вить мозги́ упра́віць (уста́віць) мазгі́;

(испо́рченный) до мозга косте́й (сапсава́ны) ушчэ́нт;

мозги́ набекре́нь (у кого) галава́ з ду́рыкамі (у каго);

мозги́ не ва́рят (у кого) галава́ не ва́рыць (у каго), не хапа́е клёпак (у каго), браку́е ро́зуму (у каго, каму), не ўсе до́ма (у каго);

с мозго́м, с мозга́ми з галаво́й, разу́мны, з ро́зумам;

шевели́ть (раски́дывать) мозга́ми варушы́ць мазга́мі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

свобо́да

1. в разн. знач. свабо́да, -ды ж.;

свобо́да во́ли свабо́да во́лі;

свобо́да сло́ва свабо́да сло́ва;

свобо́да печа́ти свабо́да дру́ку;

свобо́да собра́ний свабо́да схо́даў;

гражда́нские свобо́ды грамадзя́нскія свабо́ды;

полити́ческие свобо́ды паліты́чныя свабо́ды;

демократические свобо́ды дэмакраты́чныя свабо́ды;

предоста́вить кому́-л. по́лную свобо́ду де́йствовать даць каму́е́будзь по́ўную свабо́ду дзе́йнічаць;

свобо́да ли́чности свабо́да асо́бы;

соотноше́ние свобо́ды и необходи́мости филос. суадно́сіны свабо́ды і неабхо́днасці;

завоева́ть свобо́ду заваява́ць свабо́ду;

2. (воля) во́ля, -лі ж.;

вы́пустить птиц на свобо́ду вы́пусціць пту́шак на во́лю;

лиши́ть кого́-л. свобо́ды пазба́віць каго́е́будзь во́лі;

на свобо́де (в свободное время) у во́льны час (во́льным ча́сам, во́льнай часі́най).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

раздели́ть сов.

1. раздзялі́ць, падзялі́ць;

раздели́ть кни́гу на гла́вы падзялі́ць кні́гу на раздзе́лы;

расстоя́ние раздели́ло нас адле́гласць раздзялі́ла нас;

раздели́ть на всех раздзялі́ць на ўсіх;

2. перен. падзялі́ць; (присоединиться) далучы́цца; (пережить, испытать) перажы́ць (ра́зам), зазна́ць; часто переводится также оборотом в сочетании с глаг., соответствующим значению сущ.: раздели́ть с ке́м-л. го́ре и ра́дость падзялі́ць (перажы́ць ра́зам) з кім-не́будзь го́ра і ра́дасць;

раздели́ть чьё-л. мне́ние, взгля́ды далучы́цца да чыёй-не́будзь ду́мкі, по́глядаў;

раздели́ть чью́-л. у́часть зазна́ць ту́ю ж до́лю, што і хто-не́будзь;

раздели́ть чью́-л. любо́вь адказа́ць каму́е́будзь узае́мнасцю (каха́ннем); см. разделя́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

статьIII ж.

1. (телосложение) по́стаць, -ці ж., стан, род. ста́ну м., склад, род. скла́ду м.;

2. (особенность фигуры — о животных) склад, род. скла́ду м.;

3. перен., уст. (характер устройства) хара́ктар, -ру м., склад, род. скла́ду м.;

быть под стать (быть подходящим) пасава́ць, быць да па́ры; (идти) падыхо́дзіць; (быть к лицу) быць да тва́ру; (соответствовать) адпавяда́ць; (быть под пару) быць да па́ры (каму);

э́то ему́ не под стать гэ́та яму́ не пасу́е (не падыхо́дзіць, не да тва́ру);

под стать ему была́ и жена́ да па́ры яму́ была́ і жо́нка;

с како́й ста́ти? з яко́й ла́скі?, дзе́ля чаго́?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

тре́бовать несов.

1. патрабава́ць; (настойчиво) вымага́ць; (добиваться) дамага́цца;

тре́бовать по́мощи патрабава́ць дапамо́гі;

тре́бовать объясне́ний патрабава́ць (дамага́цца) тлумачэ́нняў;

он сли́шком мно́го тре́бует ён ве́льмі шмат патрабу́е (вымага́е);

2. (нуждаться в чём-л.) патрабава́ць (чаго); быць патрэ́бным (для каго, для чаго і каму, чаму); мець патрэ́бу (у чым);

э́то де́ло тре́бует большо́го о́пыта гэ́та спра́ва патрабу́е вялі́кага во́пыту;

больно́й тре́бует абсолю́тного поко́я хво́раму (для хво́рага) патрэ́бны абсалю́тны спако́й;

расте́ние тре́бует ухо́да раслі́не патрэ́бен до́гляд, раслі́на патрабу́е до́гляду;

3. (вызывать) выкліка́ць; (звать) зваць; клі́каць;

его́ тре́бует нача́льник яго́ выкліка́е нача́льнік;

меня́ тре́буют домо́й мяне́ клі́чуць (заву́ць) дамо́ў; см. потре́бовать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

news [nju:z] n.

1. навіна́, ве́стка, паведамле́нне, но́вая інфарма́цыя;

bad news дрэ́нная/ке́пская навіна́;

good news до́брая/прые́мная навіна́;

have/hear no news from smb. не атры́мліваць ве́сткі пра каго́-н.;

Have you heard the news about Mary? Ты чуў навіну пра Мэры?

2. наві́ны, паведамле́нне (друку, радыё і да т.п.);

the latest news апо́шнія наві́ны;

foreign news паведамле́нні з-за мяжы́;

international news міжнаро́дныя наві́ны;

local/national news паведамле́нні пра падзе́і ў краі́не;

be in the news папада́ць/трапля́ць на старо́нкі газе́т; ака́звацца ў цэ́нтры ўва́гі;

make the news быць прадме́там газе́тных паведамле́нняў

3. the news «Наві́ны» (інфармацыйная праграма радыё і тэлебачання)

break the news to someone (асцяро́жна) паведамля́ць каму́-н. аб чым-н. непрые́мным;

that’s news to me infml гэ́та для мяне́ навіна́; пе́ршы раз пра гэ́та чу́ю;

no news is good news ≅ адсу́тнасць наві́н – до́брая навіна́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sweep2 [swi:p] v. (swept)

1. падмята́ць, вымята́ць;

sweep the path clear of snow расчышча́ць сце́жку ад сне́гу;

sweep the chimney чы́сціць ко́мін

2. змята́ць, зрыва́ць, зно́сіць;

sweep overboard змыва́ць хва́ляй за борт

3. не́сціся, прано́сіцца, імча́цца;

The car swept (up) to the shop. Машына падруліла да крамы.

sweep smth. under the carpet ≅ хава́ць канцы́ ў ваду́

sweep along [ˌswi:pəˈlɒŋ] phr. v. не́сці, не́сціся; цягну́цца, распасціра́цца

sweep aside [ˌswi:pəˈsaɪd] phr. v. адштурхо́ўваць, адсо́ўваць

sweep away [ˌswi:pəˈweɪ] phr. v.

1. змята́ць; зграба́ць; змыва́ць

2. знішча́ць; касава́ць;

They swept away the old laws. Яны выкінулі старыя законы на сметнік.

sweep down [ˌswi:pˈdaʊn] phr. v. па́даць ка́менем, па́даць уні́з

sweep down on smb. накі́нуцца на каго́-н.

sweep off [ˌswi:pˈɒf] phr. v. зрыва́ць;

The roof was swept off. Дах сарвала.

sweep smb. off his feet ускружы́ць каму́-н. галаву́

sweep up [ˌswi:pˈʌp] phr. v.

1. падмята́ць, вымята́ць

2. прыбіра́ць (пакой)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)