агульная назва рэліг.-філас. вучэнняў, якія спалучаюць тэалогію ранняга хрысціянства, элементы стараж.-ўсх. рэлігій, ідэі філасофіі (неаплатанізм, неапіфагарэізм) і інш. Узнік у 1 ст. ва ўсх.ч. Рымскай імперыі, росквіт прыпадае на 2 ст.Найб. значныя прадстаўнікі — Васілід, Гераклеан, Карпакрат Александрыйскі, Валянцін. Вылучаюць хрысціянскі гнастыцызм (1—3 ст.), вядомы па творах раннехрысціянскіх ерасеографаў і па творах з г. Наг-Хамады; язычніцкі гнастыцызм той жа эпохі; мандэізм (2—3 ст., ад арамейскага манда-гносіс) — самаст. развіццё гнастацызму на семіцка-вавілонскай глебе (захаваўся да нашых дзён у Іраку). Чалавек паводле гнастыцызму — асн. цэнтр сусв. працэсу. Ён, хоць і з’яўляецца стварэннем цёмных сіл свету, па сваёй субстанцыі не належыць яму. Гэта яго боская субстанцыя часта прымае форму самаст. іпастасі «Першачалавека», або «Антропаса». Душа чалавека іншародная целу і па сваёй сутнасці належыць надкасм. сферы (Васілід). Разам з дуалізмам душы і цела ў гнастыцызме існуе і трыхатамічнае раздзяленне чалавека на «духоўнае», «душэўнае» і «цялеснае». З гнастыцызмам звязана ўзнікненне маніхейства.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аўтама́тыка
(фр. automatique, ад гр. automatos = самарухомы)
1) сукупнасць механізмаў і прыстасаванняў, якія дзейнічаюць без непасрэднага ўдзелу чалавека;
2) галіна навукі і тэхнікі, якая распрацоўвае метады і сродкі аўтаматызацыі вытворчых працэсаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
халестэры́н
(ад гр. chole = жоўць + stereos = цвёрды)
арганічнае тлушчападобнае рэчыва з групы стэрынаў, якое змяшчаецца ў нервовай і тлушчавай тканках, печані жывёл і чалавека і выконвае важную ролю ў жыццядзейнасці арганізма.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
revive
[rɪˈvaɪv]1.
v.i.
1) ажыва́ць
Flowers revive in water — Кве́ткі ажыва́юць у вадзе́
2) прыхо́дзіць да прыто́мнасьці, апрыто́мніваць
2.
v.t.
1) ажыўля́ць, вярта́ць сі́лы
Hot coffee revived the tired man — Гара́чая ка́ва ажыві́ла змо́ранага чалаве́ка
2) прыво́дзіць да прыто́мнасьці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lóse
1.
a
1) свабо́дны
2) сла́бы, хі́сткі
3) распу́шчаны (пра валасы)
4) легкаду́мны, распу́шчаны (пра чалавека)
◊ ~ Zúnge — балбатлі́вы язы́к
~r Streich — сваво́льства
5) не(рас)фасава́ны
2.
adv
1) свабо́дна
2) сла́ба
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
альдастэро́н
[ад альд(эгід) + гр. stereos = цвёрды]
адзін з гармонаў кары наднырачнікаў, які ўдзельнічае ў рэгуляцыі мінеральнага абмену ў арганізме жывёл і чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
арганагене́з
(ад орган + -генез)
1) фарміраванне органаў жывёл і чалавека ў працэсе эмбрыянальнага развіцця арганізма;
2) утварэнне асноўных органаў раслін з клетачных тканак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
атасклеро́з
(н.-лац. otosclerosis, ад гр. us, otos = вуха + sclerosis = зацвярдзенне)
хранічная хвароба ўнутранага вуха ў чалавека і жывёл, якая прыводзіць да глухаты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
білірубі́н
(н.-лац. bilirubinum, ад лац. bilis = жоўць + ruber = чырвоны)
адзіп 3 жоўцевых пігментаўчалавека і драпежных жывёл, які надае жоўці залацістую афарбоўку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гамеаста́з
(ад гамеа- + -стаз)
адноснае пастаянства фізіка-хімічных і біялагічных уласцівасцей унутранага асяроддзя арганізма чалавека і жывёл (напр. пастаянства складу крыві, тэмпературы цела).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)