Віло́к ’качан капусты’ (Растарг.) — пранікненне з рус. моўнай тэрыторыі, дзе вилок ’тс’ < вил < вить (Фасмер, 1, 315; Шанскі, 1, В, 98; Праабражэнскі, 1, 84; КЭСРЯ, 81).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дыя́кан ’дыякан’ (Нас.). Рус. дья́кон, укр. дия́кон. Запазычанне праз ц.-слав. диꙗконъ з грэч. διάκονος ’тс’. Гл. Фасмер, 1, 560; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 226.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэві́з ’дэвіз’ (БРС). Рус. деви́з, укр. деві́з. Першакрыніцай з’яўляецца франц. devise ’тс’. Фасмер, 1, 492; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 37–38 (з падрабязнай гісторыяй слова).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэкальтэ́ ’дэкальтэ’ (БРС). Рус. декольте́, укр. декольте. Запазычанне ў XIX ст. з франц. мовы (décolleté ’дэкальтаваны’). Параўн. Фасмер, 1, 495; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 57.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кандзёр ’бульбяны суп’ (б.-каш., Мат. Гом.), драг. кань‑ дёр ’тс’ (Лучыц-Федарэц, вусік паведамл.). Няясна. Малапераканаўча Фасмер (2, 179) ад ка‑н‑дёр < драть ’лушчыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Караку́лька ’ручка касы’ (БДА), укр. каракуля ’ручка каля рала’, параўн. рус. каракули ’крывое дрэва’, няяснага паходжання (Фасмер, 2, 192). Супраць цюрк. этымалогіі Фасмера ЕСУМ, 2, 385.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ле́шы ’нячыстая сіла’ (Сцяшк., ТС). Рус. леший ’лясун, д’ябал’. Адсубстантыўны прыметнік lešjь. Да лес (гл.). Параўн. ст.-рус. лѣший ’парослы лесам’. Літаратуру гл. Фасмер, 2, 490.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мемуа́ры ’літаратурны твор у форме ўспамінаў аўтара аб падзеях мінулага’ (ТСБМ). З рус. мемуары ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 85), якое з франц. mémoires ’тс’ (Фасмер, 2, 597).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пакга́уз ’склад для захоўвання грузаў пры чыгуначных станцыях, партах і пад.’ (ТСБМ). Праз рус. пакга́уз ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 78) з ням. Packhaus (Фасмер, 3, 188).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Палаце́нца ’ручнік’ (Бяльк., Мат. Гом.), палаце́нка ’тс’ (Сл. ПЗБ), палаце́нка, палаце́нцо ’ручнік; памянш. да палатно’ (Сл. ПЗБ). Рус. полоте́нце ’ручнік’. Да палатно (гл. Фасмер, 3, 316).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)