параты́ф
(ад пара- + тыф)
вострая заразная хвароба, якая выклікаецца бацыламі, падобнымі да ўзбуджальніка брушнога тыфу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
юхт
(цюрк. juft, ад перс. ĵuft = пара)
спецыяльна вырабленая і дубленая скура коней, кароў, свіней.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пацвялі́цца, ‑цвялюся, ‑цвелішся, ‑цвеліцца; зак.
Разм. Цвяліцца некаторы час. Любіў .. [Міхал] базарны тлум, мнагалюддзе, любіў паштурхацца каля прылаўкаў, пацвяліцца з вострымі на язык цёткамі. Карпаў. Не было ніякага сумнення, што пара «месераў» толькі пацвялілася. Асноўная схватка наперадзе. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заваля́цца, ‑яецца; зак.
Разм. Праляжаць забытым без выкарыстання; заляжацца. Заваляўся.. мундзірчык у палкавых запасах, з трафеяў, узятых у бойцы пад Баранавічамі. Лынькоў. — Ну, дзе вашы малыя? — запытаў.. [Якаў]. — Тут у мяне пара цукерак завалялася, з горада яшчэ. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпіцру́тэны, ‑аў; адз. шпіцрутэн, ‑а, м.
Гіст. Доўгія гнуткія дубцы або палкі, якімі білі салдат, злачынцаў у дарэвалюцыйнай Расіі, праганяючы іх праз строй. А гэта была сама тая пара, калі свіст шпіцрутэна зліваўся са звонам кайданаў. Лужанін.
[Ням. Spießrute.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыпе́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шыпець, а таксама гукі гэтага дзеяння. Знізу, з вуліцы далятаў гоман людзей, шыпенне шын па нагрэтым асфальце. Шамякін. Над коламі-бегункамі ў паравоза з шыпеннем вырвалася клубкаватая белая пара. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
водяно́йI в разн. знач. вадзяны́;
водяна́я струя́ вадзяны́ струме́нь;
водяно́й пар вадзяна́я па́ра;
водяно́й жук вадзяны́ жук;
водяна́я ме́льница вадзяны́ млын.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ро́сквіт ’з’яўленне кветак на раслінах, цвіценне’, ’найвышэйшая ступень развіцця, уздыму, найлепшая пара’ (ТСБМ). З укр. росквіт ’тс’, ’першая кветка на жыце’, якое з прасл. *orz‑ ’раз-’ і *květъ > кве́тка (гл.). Параўн. бел. раскве́ціць, расквяці́ць з правільным бел. рэфлексам ‑ě‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
радыя́тар
(ням. Radiator, ад лац. radiare = выпраменьваць)
1) прыбор для ахаладжэння ў рухавіках унутранага згарання, у халадзільных устаноўках;
2) награвальны прыбор у сістэме ацяплення, па ўнутраных каналах якога цыркуліруе гарачая вада або пара.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
*Маладажэня, молодожэня ’хлопец ці дзяўчына перад вяселлем’ (ТС). Відавочна, з польск. młodożeństwo ’тс’, młodożeniec ’малады’. На Палессі пашыраны назвы малады і маладая ’шлюбная пара ў час вяселля’. Параўн., аднак, серб.-харв. младо́жења ’жаніх’, ’малады (у час вяселля)’. Магчыма, гэта палескі архаізм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)