метли́ца ж.

1. бот. мятлі́ца, -цы ж.;

2. (насекомое однодневка) аўся́нік, -ка м., падзёнка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

кури́ный куры́ны;

кури́ная слепота́ а) мед., разг. куры́ная слепата́; б) бот. курасле́п;

◊

кури́ная па́мять куры́ная па́мяць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

серде́чник​I м.

1. бот. буймі́на, -ны ж.;

2. техн. стры́жань, -жня м., асяро́дак, -дка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

си́вый сі́вы;

◊

врёт, как си́вый ме́рин ≅ хлу́сіць, як наня́ты;

глуп, как си́вый ме́рин дурны́, як бот.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

солове́й бот., перен. салаве́й, -лаўя́ м.;

◊

соловьём залива́ться салаўём заліва́цца;

солове́й-разбо́йник нар.-поэт. салаве́й-разбо́йнік.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

султа́н​II м.

1. (украшение) султа́н, -на м.;

2. бот. султа́н, -на м., мяцёлка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

чёртов чо́ртаў;

чёртова борода́; см. козлоборо́дник;

чёртова ку́рица зоол. ку́рачка вадзяна́я;

чёртова ры́ба зоол., разг. сом;

чёртово де́рево бот. чо́ртава дрэ́ва;

чёртов па́лец мин. чо́ртаў па́лец;

чёртовы оре́хи бот. вадзяны́я арэ́хі;

◊

чёртова дю́жина чо́ртаў ту́зін.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

but

м.

1. часцей мн.

~y — чаравікі; боты;

~y damskie (dziecięce) — жаночы (дзіцячы) абутак; жаночыя туфлі; дзіцячыя чаравічкі;

~y futrzane — унты;

~y piłkarskie — буцы;

2. тэх. башмак;

głupi jak but — дурны, як бот (як пень; як варона)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

абкруці́ць, ‑кручу, ‑круціш, ‑круціць; зак., каго-што.

1. Абвіць, абматаць што‑н. вакол чаго‑н. Аднак ён усё ж убіў у зямлю адно з нашых моцных вёсел і некалькі разоў абкруціў вакол яго жалезны ланцуг, прыкаваны да лодкі. Кірэенка.

2. Абматаць, абвязаць што‑н. чым‑н. Сотнікаў прыпыніўся, заціснуў між каленяў вінтоўку і змёрзлымі нягнуткімі пальцамі тоўста і нязграбна абкруціў прастуджаную шыю. Быкаў. // Загарнуць у што‑н., накрыць, ахінуць чым‑н. з усіх бакоў. Было прыемна цяпер скінуць цесныя чаравікі, абкруціць нагу сухой і шурпатай анучкай, надзець шырокі і ўвесь у латках бот. М. Стральцоў.

3. перан. Разм. Абхітраваць. [Салдат:] — Тут справа такая цяпер, што ці мы зямлю возьмем і засеем з восені, ці паны нас абкруцяць... Галавач.

4. Разм. Ажаніць. Замуж Хадору Бацькі выдавалі. З хлопцам чужым У царкве абкруцілі. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

улі́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. уліп, ‑ла; зак.

1. Папасці ў што‑н. ліпкае, вязкае, прыстаць да чаго‑н. ліпкага, клейкага. Уліпнуць у смалу.

2. перан. Разм. Трапіць у непрыемнае, нялёгкае становішча; папасціся. — Аднак і ўліплі мы, браткі, з гэтым хлебам... — сказаў нехта з нас. Лынькоў. [Пан Вячорык:] — Дзейнічаць вам [агентам] трэба асцярожна, каб самім не ўліпнуць. Машара.

3. Разм. Шчыльна прытуліцца, прыпасці да чаго‑н. Высокі стары.. так даў Валі дарогу прайсці, што аж уліп плячыма ў сцяну І забраў з яе на сябе траха не ўвесь мел. Чорны. Арцыховіч уліп у зямлю і падрыхтаваўся да стральбы. Алешка.

4. Разм. Добра аблегчы, прыстаць (пра адзенне, абутак). Бот юхтовы — толькі скрып Ад новага бота, Да нагі ён проста ўліп — Чыстая работа. Бялевіч.

•••

Уліпнуць у гісторыю — тое, што і уліпнуць (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)