ценява́ць, цянюю, цянюеш, цянюе; незак.
Абл. Ісці напрасткі, нацянькі; скарачаць шлях. — Мінута — батальён на нагах. Бясшумна цянююць на Прыпяць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ро́зыйд ’адыход’ (Байк. і Некр.), ’адыход наведвальнікаў’ (Нас.). Утворана пры дапамозе прыстаўкі роз‑/раз‑ (гл.) і кораня дзеяслова ісці ў форме ‑ід (< прасл. *id‑ti ’ісці’), параўн. 1 ас. адз. л. цяпер. часу ід‑у < ісці (гл.). Аб пераходзе і > й пасля галосных гл. Карскі (1, 229). Не выключана, што ‑д магло ўзнікнуць у выніку ад’ідэацыі формы ‑ход‑ (як у прыход — прыйсці).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тратуа́р ‘дарожка для пешаходаў’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк.), тратава́р ‘тс’ (мін., Сл. ПЗБ). Запазычана з рус. тротуа́р, якое з франц. trottoir, утворанага з дапамогай прадметнага суфікса ‑oir (як рэзервуар) ад дзеяслова trotter ‘ісці, маршыраваць, тапатаць, ісці рыссю (пра каня)’ > ‘хадзіць, бегаць’, які ад ст.-в.-ням. trottōn ‘ісці, ступаць, крочыць’ (Фасмер, 4, 107; ЕСУМ, 5, 652; Арол, 4, 107).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэлепа́ті ‘ісці павольна’ (беласт., Сл. ПЗБ). Гл. целяпа́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бе́гчы, бягу́, бяжы́ш, бяжы́ць; бяжы́м, бежыце́, бягу́ць; бег, -гла; бяжы́; незак.
1. Хутка рухацца, перамяшчацца, рэзка адштурхоўваючыся ад зямлі нагамі.
Б. па вуліцы.
Б. трушком.
2. перан. Імкліва перамяшчацца ў якім-н. напрамку, несупынна цячы патокам.
Кроў бяжыць па жылах.
3. перан. Праходзіць, працякаць (пра час, жыццё).
Бягуць гады.
4. Ратавацца ўцёкамі.
Б. з палону.
5. Пашырацца, даносіцца, далятаць, распаўсюджвацца (пра чуткі, звесткі).
Добрая вестка ляжыць, а дрэнная па дарозе бяжыць (прыказка).
◊
Бегма (бягом) бегчы (разм.) — вельмі спяшацца; не ісці, а бегчы.
Бегчы без аглядкі (разм.) — вельмі хутка бегчы.
Бегчы (ісці) куды вочы глядзяць (разм.) — без пэўнага кірунку, не выбіраючы шляху.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
abreast [əˈbrest] adv. по́руч, по́бач
♦
be/keep abreast of the times ісці́ ў нагу́ з ча́сам
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
advance2 [ədˈvɑ:ns] v. ру́хацца/ісці́ напе́рад;
The mob advanced on/towards us. Натоўп рухаўся нам насустрач.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
battle2 [ˈbætl] v. (with/against) змага́цца;
battle against the wind ісці́ су́праць ве́тру, змага́цца з ве́трам
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
compromise1 [ˈkɒmprəmaɪz] n. кампрамі́с;
ma ke a compromise ісці́ на кампрамі́с;
reach a compromise дасягну́ць зго́ды
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
hoof2 [hu:f] v.
1. біць або́ тапта́ць капыта́мі
2. :
♦
hoof it infml ісці́ пе́шшу, шыбава́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)