Га́мар 1, пра ’вялікі і цяжкі прадмет’ (Сцяц. Словаўтв.). Спачатку, мусіць, ’вялікі молат, молат’. Параўн. укр. дыял. (зах.) га́мер ’(вялікі) молат’. Запазычанне з ням. Hammer ’молат’, Параўн. Рудніцкі, 555.
Га́мар 2 ’верхняя ручка ў падоўжнай піле’. Гл. га́мары.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каплі́вы ’цяжкі, марудны’ (красл.) фармальна мог утварыцца ад капаць, ^напіць (прасл. карт ’ліцца па кроплях’), як імчаць — імклівы, маўчаць — маўклівы, кеміць — кемлівы. Грынавецкене (Сл. паўн.-зах., 2, 405) суадносіць гэту лексему з літ. kapliuoti, лат. kaplot ’цяжка рабіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарбу́ль ’цяжкі клунак’, ’здаровы хлопчык’ (Яўс.), ’кавалак бервяна’ (Мядзв., Мат. Гом.). Няясна; сувязі з торба могуць мець другасны характар. Параўн. славен. trban ’злёгку абчасанае бервяно; дурань’ (да *tьrbati ’рубаць’, гл. Варбат, Этимология–1973, 26; гл. церабіць). Параўн. турпыль, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распе́ў, ‑спеву, м.
Працяжны напеў, мелодыя як характэрная рыса спеву. // Напеўнае вымаўленне (гаворка, чытанне). [Багдановіч] — чытае — глухім, нізкім распевам аб тых, хто ў цяжкі час выракся Айчыны, аб тых, што забылі, як можна пакутаваць за яе. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
complicated
[ˈkɑ:mpləkeɪtəd]
adj.
склада́ны; цяжкі́; заблы́таны
a complicated design — склада́ны ўзо́р
complicated negotiations — склада́ныя перамо́вы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lumpy
[ˈlʌmpi]
adj.
1) камякава́ты, з камяка́мі
2) выбо́істы, няро́ўны, бугры́сты
3) цяжкі́ й няўклю́дны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
massive
[ˈmæsɪv]
adj.
1) вялі́кі, цяжкі́, масі́ўны
2) ве́лічны, імпаза́нтны
3) ма́савы (пра ўда́р, напа́д)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
metaphysical
[,metəˈfɪzɪkəl]
adj.
1) мэтафізы́чны
2) ве́льмі абстра́ктны, цяжкі́ для зразуме́ньня; малазразуме́лы
3) філязо́фскі, тэарэты́чны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Кува́лда ’цяжкі кавальскі молат’ (ТСБМ, Бяльк., Яруш.). Рус. кувалда (ці гэта запазычанне з беларускай мовы?). Лічыцца прэфіксальным словаўтварэннем да валіць (прэфікс ку‑) (Фасмер, 2, 397). Зусім неверагодна. Словаўтваральная мадэль застаецца незразумелай. Хутчэй ад кувадла (гл.) (Шанскі, 2, 8, 429–430).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыду́біць ’прывезці ці прынесці надзвычай цяжкі груз’ (Янк. 1), ’прывалачы’, прыдубі́цца ’прывалачыся’ (ТС). Мясцовае ўтварэнне ад ду́біць ’цягнуць’ (ТС), якое толькі фармальна можна ўзвесці да прасл. *dǫbiti, аднак цяжкасці ўзнікаюць з семантычнага боку. Няясна, магчыма, звязана з *ды́біць, ды́біцца (гл.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)