апа́к
(лац. opacus = цёмны, непразрысты)
1) сорт белай гліны, якая ідзе на выраб пасуды;
2) белыя ганчарныя вырабы, падобныя да тонкага фаянсу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кальві́ль
(фр. calville, ад Calville = назва мясцовасці ў Нармандыі)
сорт паўднёвай яблыні з вялікімі ружова-жоўтымі яблыкамі, а таксама плод гэтай яблыні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
смаля́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Сорт груш.
смаля́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Тое, што і смалёўка (у 2 знач.). Не букет, а цэлы ахапак — пышны і яшчэ свежы, толькі дробненькія пялёсткі ружовых смалянак былі ўжо крануты згубнасцю [за]вядання. Ракітны. Ірдзелі на палянках чырвоныя смалянкі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзюшэ́с
(фр. duchesse = літар. князёўна)
1) сорт дэсертных груш з сакавітай салодкай мякаццю;
2) цукеркі з грушавай начынкай;
3) бліскучая тканіна тыпу атласу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
касця́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Плод раслін (напрыклад, вішні, слівы і інш.), адзінае семя якіх заключана ў цвёрдую абалонку.
2. Тое, што і касцяніцы. Вакол сасонак — буйныя сакавітыя касцянкі, верас. Бажко.
3. Сорт ігруш. Касцянку я добра памятаю. Гэтымі ігрушамі .. некалі мяне і маю маму частавала дзядзькава жонка Марыля. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пат 1, ‑а, М паце, м.
Становішча ў шахматнай гульні, калі ігрок не можа зрабіць чарговага ходу, не падставіўшы пад удар свайго караля, і калі партыя лічыцца нічыёй.
[Фр. pat.]
пат 2, ‑у, М паце, м.
Сорт пасцілы.
•••
Жамчужны пат — густая маса серабрыстага колеру, знешне падобная на перламутр, якая прымяняецца для пакрыцця паперы, шкляных пацерак і інш.
[Ад фр. pâte — цеста.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ране́т, ‑у. М ‑неце, м.
1. Сорт каштоўнай паўднёвай яблыні, на якой растуць кіславатыя яблыкі. Няма раўні маім ранетам, Па дрэўцу іх садзіў штогод. Астрэйка.
2. Плод гэтай яблыні. Стомлены вяртацца будзеш летам Па дарозе той, — Асвяжыш душу сваю ранетам, Бэрай залатой. Панчанка. Паўз вокны аўтобуса адплывалі назад купчастыя сады з налітымі сокам ранетамі. Даніленка.
[Фр. rainette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
филе́II ср.
1. (сорт мяса) паляндві́ца, -цы ж.; філе́й, -ле́ю м., філе́ нескл., ср.;
2. кул. філе́ нескл., ср.;
ры́бное филе́ ры́бнае філе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
гату́нак
(польск. gatunek, ад ням. Gattung)
1) разрад, катэгорыя якога-н. тавару па якасці; сорт;
2) разнавіднасць якога-н. тавару (напр. цукеркі розных гатункаў).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Мушке́т 1 ’старажытнае буйнакалібернае ружжо з кнотам для запальвання замка’ (ТСБМ, БелСЭ), ’самаробны пісталет’ (Бяльк.). Сучасная форма з рус. мушкет ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 86). Аднак ст.-бел. мушкетъ ’тс’ (1616 г.) запазычана са ст.-польск. muszkiet, якое з франц. mousquet ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 69).
Мушке́т 2 ’бузіна, Sambucus L.’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, ад мушкат, мускат (ст.-бел. мушкатела ’сорт віна і вінаграду’) паводле падабенства (ягады, колер?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)