міну́та, -ы, ДМ -ну́це, мн. -ы, -ну́т, ж.
1. Адзінка вымярэння часу, роўная 1/60 гадзіны і якая складаецца з 60 секунд.
Без дваццаці мінут чатыры.
2. Кароткі прамежак часу, імгненне.
Мінуты радасці.
3. Адзінка вымярэння вугла і дугі, роўная 1/60 градуса (спец.).
◊
Мінута маўчання — знак выказвання жалю з прычыны чыёй-н. смерці.
Мінута ў мінуту — абсалютна дакладна.
На адну мінуту (разм.) — ненадоўга.
У адну мінуту — вельмі хутка.
|| памянш.-ласк. міну́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 1 і 2 знач.).
Пачакайце мінутку.
|| прым. міну́тны, -ая, -ае.
Мінутная стрэлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
метр¹, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адзінка вымярэння даўжыні ў метрычнай сістэме мер, роўная ста сантыметрам.
Квадратны м.
Пакой даўжынёй тры метры.
2. Лінейка такой даўжыні з нанесенымі на ёй дзяленнямі на сантыметры.
Складны м.
|| прым. метро́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ВІСКАЗІМЕ́ТРЫЯ,
сукупнасць метадаў вымярэння вязкасці. Існуе шмат метадаў і вісказіметраў розных канструкцый для вымярэння вязкасці, што абумоўлена шырокім дыяпазонам значэнняў вязкасці (ад 10-5 Па·с у газаў да 1012 Па·с у палімераў) і неабходнасцю яе вымярэння пры нізкіх ці высокіх т-рах і цісках (напр., звадкаваныя газы, расплавы металаў).
Эксперыментальна вязкасць вызначаюць абс. ці адноснымі метадамі. Абс. метадамі вымяраюць датычнае напружанне τ, скорасць зруху γ̇ пры цячэнні даследавальнага рэчыва і вызначаюць вязкасць η = τ/γ̇. Пры вымярэнні адноснымі метадамі карыстаюцца вісказіметрамі, пракалібраванымі па вадкасцях (газах) з вядомай вязкасцю. М.-Р.Пракапчук.
т. 4, с. 194
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вадаме́р, ‑а, м.
1. Прылада для вымярэння расходу вады.
2. Вымяральная рэйка, замацаваная вертыкальна ў рацэ для назірання за ўзроўнем вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кілаграмаме́тр, ‑а, м.
Адзінка вымярэння энергіі (работы), роўная рабоце, што затрачваецца для падняцця масы ў 1 кілаграм на вышыню 1 метр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выпа́рнік, ‑а, м.
1. Назва прылад, установак, прызначаных для выпарвання вадкасцей.
2. Прылада для вымярэння колькасці вады, якая выпараецца з глебы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радыётэлемеха́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
Галіна тэлемеханікі, якая займаецца пытаннямі кантролю, вымярэння і кіравання аб’ектамі на адлегласці з дапамогай радыёхваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
святлодальнаме́р, ‑а, м.
Спец. Электрычны прыбор для вымярэння адлегласцей пры геадэзічных работах, заснаваны на вымярэнні часу распаўсюджання святла паміж пунктамі мясцовасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узроўняме́р, ‑а, м.
Прыбор для прамысловага вымярэння або кантролю ўзроўня вадкасці або сыпучых рэчываў у рэзервуарах, сховішчах, тэхналагічных апаратах і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шагаме́р, ‑а, м.
1. Спец. Прыбор для вымярэння шагу разьбы або шагу цыліндрычнага зубчастага кола.
2. Разм. Тое, што і крокамер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)