Verbum

ве́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. пра каго-што, аб кім-чым і без дап. Мець звесткі пра каго-, што-н.

В. жыццё вёскі.

2. каго-што. Валодаць пэўнымі ведамі, мець пра каго-, што-н. паняцце, уяўленне.

В. урок.

В. сваю справу.

В. англійскую мову.

3. каго (што). Быць знаёмым з кім-н.

Я гэтага чалавека не ведаю.

4. што. Адчуваць, перажываць.

Не в. спакою.

5. што. Захоўваць, лічыцца з чым-н.

В. меру (трымаць сябе ў пэўных рамках). В. сваё месца (весці сябе адпаведна свайму становішчу).

6. чым. Кіраваць, распараджацца.

В. трэстам.

В. перапіскай.

◊

Хто яго ведае (разм.) — невядома, ніхто не ведае.

абві́ць, абаўю́, абаўе́ш, абаўе́; абаўём, абаўяце́, абаўю́ць; абві́ў, -віла́, -ло́; -ві́; -ві́ты; зак.

1. што. Абматаць што-н. чым-н. або што-н. вакол чаго-н., апаясаць.

А. провад ізаляцыйнай стужкай.

А. косы вакол галавы.

2. каго-што. Аплесці галінамі (пра расліны).

Хмель абвіў слупы паркана.

3. Ахутаць, абвалачы, ахапіць з усіх бакоў (пра дым, туман і пад.).

4. перан. Авалодаць, ахапіць, паланіць (пра пачуцці, жаданні, перажыванні).

5. Абхапіць, абняць рукамі.

Хлопчык абвіў бацькаву шыю.

|| незак. абвіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абві́ўка, -і, ДМ -ві́ўцы, ж. (да 1 знач.) і абвіва́нне, -я, н. (да 1 знач.).

ра́ды, -ая, -ае; рад, -а.

1. Які перажывае пачуццё радасці, задавальнення.

Радая маці гаварыла безупынку.

2. у знач. вык. (звычайна кар. ф.), каму-чаму, з дадан. і без дап. Пра пачуццё радасці, задавальнення, якое перажывае хто-н.

Мы надта рады такому госцю.

Я рад, што ты ўдала з’ездзіў.

3. у знач. вык., з інф. Пра жаданне, гатоўнасць зрабіць што-н.

Я рад бы вам дапамагчы, ды не маю цяпер вольнага часу.

◊

І не рад (рады); (і) сам не рад (рады) (разм.) — пра чый-н. жаль, шкадаванне з прычыны таго, што адбылося пры яго ўдзеле.

Рад (ці) не рад (разм.) — паняволі, хочаш не хочаш.

святле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Станавіцца светлым або больш светлым.

Валасы пасля мыцця святлеюць.

2. Пра надыход раніцы, дня.

На дварэ святлее (безас.).

3. перан. Станавіцца радасным, ласкавым.

Твар сябра святлее.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пра думкі, свядомасць: рабіцца больш ясным, нармальным.

Думкі сталі с.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца (пра што-н. светлае).

У гушчары ельніку святлела купка бяроз.

|| зак. пасвятле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і прасвятле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 3 і 4 знач.); наз. прасвятле́нне, -я, н. (паводле 3 і 4 знач.).

тупы́, -а́я, -о́е.

1. Недастаткова навостраны, такі, якім цяжка рэзаць, пілаваць, калоць і пад.

Т. нож.

Тупая піла.

2. Які не звужаецца або мала звужаецца ў канцы, з закругленым канцом.

Туфлі з тупымі насамі.

3. перан. Разумова абмежаваны, няздольны, някемлівы.

Т. вучань.

Т. як абух.

4. перан. Які прыйшоў у стан атупення; раўнадушны, абыякавы.

Тупое паслушэнства.

5. Невыразны, бяздумны, бяссэнсавы.

Т. погляд.

6. Не востры, не вельмі адчувальны; глухі (пра боль).

Т. боль.

7. Глухі, не рэзкі, не звонкі (пра гукі).

Пачуўся т. трэск.

8. Пра вугал: большы за 90°.

|| наз. ту́пасць, -і, ж. (у 3 і 4 знач.).