Verbum

*Малосей, палес. моло́сей ’малако ў рыб’ (Крыв.). Да малача́й ₇ (гл.). Другая частка слова ‑сей пад уплывам народнай этымалогіі ад сеяць (насенне) > ’сеяць семя ў час нерасту’.

Мішкуля́нка ’змешаны пасеў збожжавых культур’ (брасл., Сл. ПЗБ). Складанаскарочанае слова, утворанае ад з‑мешаныя культуры пры дапамозе суфікса ‑янк‑а (аб ім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 180).

◎ Набра́дзены «набранный слишком много» (Нас.). Відаць, ад набраць, параўн. напіцены ’наліты’, азванчэнне ц, магчыма, звязана з экспрэсіўнасцю слова або пад уплывам іншых слоў (накрадзены, наедзены і пад.).

◎ Нэ́г̌ер ’негр’ (гродз., Сл. ПЗБ). Запазычанне беларуска-літоўскай кантактнай зоны: фанетычны воблік слова дапускае ўплыў на зыходную форму негр (гл.) літ. negras ’тс’ і negeras ’нядобры, дрэнны’.

◎ Па́цеж, пицеч ’прамывіна ў лёдзе на стрыжні ракі’ (ТС). З польск. pacierz ’хрыбетнік’. Другое слова пацеч аформлена пад уздзеяннем народнай этымалогіі да цячы, параўн. рус. течь (назоўнік).

◎ Плю́шня ’падпорка ручак у калёсах’ (Пятк. — Карскі, Труды). З лютня (гл.) з другасным п‑.

◎ Плюшня́ ’ступня’ (ганц., Сл. ПЗБ). З плюсна (гл.). Канец слова аформлены паводле ступня.

Прабі́рка ’шкляная трубачка з дном’ (ТСБМ). З рус. проби́рка ’тс’, утворанага ад *пробировать < ням. probieren. Адносна рус. слова гл. Праабражэнскі, 2, 128; Фасмер, 3, 370. Параўн. проба.

Тапары́ска ’тапарышча’ (Шатал., Сл. ПЗБ), тапары́ско ’тс’ (Скарбы, Сцяшк., Шатал., Сл. ПЗБ), топоры́ско ’тс’ (Шатал., Сл. Брэс., Сл. ПЗБ), toporýšče/toporýsko ’тс’ (Арх. Вяр.). Гл. наступнае слова.

Тухта́ль ‘кухталь, удар кулаком’ (Некр. і Байк., Касп.). Відаць, суфіксальнае ўтварэнне ад тухтаць ‘піхаць’, гл. наступнае слова. Не выключана замена к > т у кухталь, параўн. тушэтка ‘кушэтка’.

Вы́я ’шыя’ (Інстр. I). Гэтага слова няма ў іншых лексічных крыніцах, таму можна лічыць, што яно ўнесена ў «Інструкцыю» ў якасці пробнага. Аднак мэтазгодным будзе ўсё ж такі прывесці яго этымалогію. Гэта слова вядома ў ст.-рус. і ст.-слав. мовах (выꙗ) і ў палаб. (våijo). Паводле Фасмера, 1, 373, цёмнае слова, ён не прымае параўнанне з авест. uyamnas ’deficiens’ (так Лёвэнталь, ZfslPh, 8, 129) і сувязь з вить, viti (так Гараеў, 60). Але, як думае Шанскі (1, В, 239–240), у рус. мове вы́я запазычана са ст.-слав. (так ужо лічыў Сразнеўскі). Шанскі (там жа) лічыць, што *vyja ўтворана ад дзеяслова *vyti ’быць’. Магчыма, што гэта і так; прынамсі, гэта этымалогія здаецца лепшай, чым тып, што былі вылучаны раней.