Verbum

ка́рнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто карае; удзельнік карнага атрада.

|| прым. ка́рніцкі, -ая, -ае.

карнішо́н, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Маленькі, зняты хутка пасля цвіцення агурок, прызначаны для марынавання.

2. -у. Гатунак такіх агуркоў.

|| прым. карнішо́нны, -ая, -ае.

ка́рны, -ая, -ае.

Які мае сваёй мэтай караць каго-н.

Карныя меры.

К. атрад.

каро́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

1. Невялікая скрынка (з кардону, дрэва, пластмасы і пад.), а таксама такая ж скрынка з якім-н. таварам, наборам якіх-н. прадметаў.

К. пячэння.

2. Каркас будынка.

К. дзевяціпавярховага дома.

○

Каробка хуткасцей — у розных машын: механізм для змены хуткасці і напрамку руху.

Чарапная каробка — тое, што і чэрап (у 1 знач.).

|| памянш. каро́бачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. каро́бачны, -ая, -ае.

каро́бчаты, -ая, -ае (спец.).

Які мае выгляд каробкі, карабка.

Каробчатае скляпенне.

каро́ва, -ы, мн. -ы, -ро́ў, ж.

Буйная свойская жывёліна, якая дае малако; самка быка, а таксама некаторых парод буйной рагатай жывёліны (лася, аленя, зубра).

○

Марская карова — вымерлае воднае млекакормячае атрада сірэн.

◊

Дойная карова — пра крыніцу матэрыяльных даброт, якой звычайна карыстаюцца несумленныя людзі ў асабістых мэтах.

Як карова языком злізала каго-што (разм., жарт.) — хутка і бясследна знік, як і не было.

|| памянш. каро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.

|| прым. каро́він, -а.

К. рык.

каро́зія, -і, ж. (спец.).

Разбурэнне металаў пад уздзеяннем асяроддзя — вільгаці, хімічных рэчываў і пад.

К. жалеза.

|| прым. каразі́йны, -ая, -ае.

каро́ль, караля́, мн. каралі́, каралёў, м.

1. Адзін з тытулаў манарха, а таксама асоба, якая носіць гэты тытул.

Іспанскі к.

2. перан., чаго або які. Манапаліст у якой-н. галіне прамысловасці і гандлю.

3. перан., чаго або які. Пра таго, хто вылучаецца сярод іншых у якой-н. галіне дзейнасці, хто дасягнуў дасканаласці.

К. пейзажу.

4. Галоўная фігура ў шахматнай гульні.

5. Ігральная карта, на якой намалявана мужчынская фігура ў кароне.

|| ж. карале́ва, -ы, мн. -ы, -ле́ў (да 1 знач.).

|| прым. карале́ўскі, -ая, -ае.

каро́мысел, -сла, мн. -слы, -слаў, м.

1. Драўляная дуга з выемкамі або кручкамі на канцах для пераносу на плячах вёдзер з вадой і іншых грузаў.

2. Рычаг у некаторых механізмах, напр., у вагах.

◊

Дым каромыслам (разм.) — вялікае ажыўленне; шум, беспарадак.

каро́на, -ы, мн. -ы, -ро́н, ж.

1. Галаўны ўбор манарха з каштоўнымі ўпрыгожаннямі, які з’яўляецца сімвалам улады манарха.

Царская к.

2. перан. Улада, першынство ў чым-н.

Барацьба за карону.

Барацьба за шахматную карону.

3. Тое, што і крона¹.

4. Светлы арэол вакол Сонца, бачны ў час сонечнага зацьмення (спец.).

Сонечная к.

5. у знач. прысл. каро́най. Вакол галавы (пра жаночую прычоску).

Улажыць касу каронай.

◊

Карона з галавы не зваліцца (не спадзе) (разм.) — гонар не будзе закрануты, аўтарытэт не пацерпіць.

|| прым. каро́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).