ру́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак. і незак.

1. зак. Скрануцца з месца, пачаць рух. Здавалася, што калі не задрэмлеш хоць на адну хвіліну, дык не знойдзеш у сабе сілы рушыцца з месца. Кулакоўскі. Шырокі размашыста рушыўся насустрач гасцям, прычым жывот яго закалыхаўся, як човен на вадзе. Колас.

2. зак. Адправіцца, накіравацца куды‑н.; рушыць, скрануцца. Рушыцца ў паход. Рушыцца ў бой. □ Зыкнуў, бразнуў сталлю-чыгуном цягнік, уздрыгануў ад натугі, рушыўся, і паплылі насустрач поле, лес, хмары, слупы, звязаныя дротам. Галавач. І рушыўся скарб небагаты Ў сяло між зялёных прысад. Панчанка. // перан. Атрымаць далейшае развіццё. За гэтыя тры гады прыкметна рушылася наперад і будаўніцтва Панасюковай хаты. Навуменка.

3. незак. Разм. Тое, што і рухацца. З клуба ніхто не рушыцца, Скончыўся сход, але не сціхлі размовы. Лужанін. На глухім паўстанку Журацца агні, У жалобных сцягах Рушыцца цягнік. Глебка.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.); незак. Раздзяляцца, распадацца на часткі пад уздзеяннем якой‑н. сілы; абвальвацца. З грукатам рушыліся, правальваліся абгарэлыя бэлькі. Лынькоў. З цягам часу то адна [спала], то другая падмываюцца і рушацца ў ваду. Маўр.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.); незак., перан. Знікаць, варушацца, разбурацца (пра планы, надзеі, традыцыі і пад.). Старое рушыцца, знікае, уступаючы месца новаму, маладому. Гартны. Па краіне магутным поступам ішла калектывізацыя, усюды рушыліся асновы старасветчыны. Шчарбатаў. Стары свет рушыцца, на змену яму прыходзіць новы. Шматаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спазні́цца, спазня́цца verspäten vi, sich verspäten, zu spät kómmen*; versäumen vt (прапусціць);

спазні́цца на 10 хвілі́н sich um 10 Minúten verspäten, (um) zehn Minuten zu spät kómmen*;

спазні́цца на што-н zu etw. (D) zu spät kómmen*;

спазні́цца на цягні́к den Zug verpássen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

in​2 [ɪn] adv.

1. унутры́;

Is anyone in? Ёсць тут хто-небудзь?

2. до́ма;

We didn’t find him in. Мы не засталі яго дома.

3. у мо́дзе;

Long skirts are in again. Доўгія спадніцы зноў у модзе.

4. : be in прыбыва́ць, прыхо́дзіць;

The train is in. Цягнік прыйшоў;

The mail is in. Пошта прыйшла.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

невіду́шчы, ‑ая, ‑ае.

Які страціў зрок; сляпы. Навошта рэкі і моры, Навошта хмары і зоры, Навошта палі і пушчы, Калі чалавек невідушчы? Дайнека. Сівабароды стары ў сівым армяку, у лапцях, з торбай, стаяў ля пераезду, паклаўшы рукі на доўгі кій і праводзячы цягнік невідушчымі вачыма. Хадкевіч. / у знач. наз. невіду́шчы, ‑ага, м.; невіду́шчая, ‑ай, ж. Нязручна было ісці невідушчаму: здавалася, вось-вось за што-небудзь зачэпішся і пляснешся. Марціновіч. // Які не заўважае, не бачыць таго, што адбываецца навокал. — Табе добра так гаварыць! — адкінулася на спінку крэсла Лёдзя і ўтаропіла перад сабою невідушчы позірк. Карпаў. Дзед Павел рынуўся ў гушчар, чапляючыся за карчы, налягаючы невідушчымі ад страху вачамі на кусты. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чтоб и что́бы союз

1. каб;

тороплю́сь, что́бы успе́ть на по́езд спяша́юся, каб паспе́ць на цягні́к;

2. в знач. част. каб; бада́й, бада́й бы;

чтоб э́того бо́льше не́ было каб гэ́тага больш не было́;

чтоб ты ло́пнул! бран. каб (бада́й) ты ло́пнуў!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ско́ры

1. в разн. знач. ско́рый;

с. цягні́к — ско́рый по́езд;

с. на распра́ву — ско́рый на распра́ву;

с. ад’е́зд — ско́рый отъе́зд;

2. (быстрый, проворный) пры́ткий;

ба́чыш, які́ с. — ишь, како́й пры́ткий;

◊ на ~рую руку́ — на ско́рую ру́ку;

с. на руку́ — ско́рый на́ руку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

паўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; по́ўз, паўзла́, -ло́; -зі́; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перамяшчацца па паверхні ўсім целам (пра паўзуноў) ці на ножках (пра насякомых).

Жук паўзе.

Павук паўзе па сцяне.

Туман паўзе па нізіне (перан.).

2. Пра чалавека: перамяшчацца, прыпадаючы тулавам да паверхні і перабіраючы па ёй рукамі і нагамі.

Байцы паўзлі на жыватах.

Дзіця паўзе па падлозе.

3. Ісці, перамяшчацца вельмі павольна (разм.).

Цягнік паўзе.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расці, прылягаючы да паверхні, чапляючыся за яе.

Па ствале дрэва поўз плюшч.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апаўзаць, асыпацца.

Грунт паўзе.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра паўвадкую масу: цячы, выцякаць адкуль-н. (разм.).

Цеста паўзе з дзяжы.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Распаўсюджвацца, перадавацца (разм.).

Чуткі паўзлі ва ўсе бакі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

late​1 [leɪt]adj.

1. по́зні, запо́знены; Іt’s late. Позна;

be late for спазня́цца;

John was late for school. Джон спазніўся ў школу;

The train was an hour late. Цягнік спазніўся на гадзіну.

2. у канцы́;

in the late 19th century у канцы́ XIX стаго́ддзя

3. нябо́жчык;

her late husband яе нябо́жчык муж;

the late president нябо́жчык прэзідэ́нт

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

manage [ˈmænɪdʒ] v.

1. кірава́ць; кантралява́ць

2. спраўля́цца (з чым-н./кім-н. без дапамогі); дава́ць ра́ды;

She can’t manage the children. Яна не спраўляецца з дзецьмі.

3. здо́лець; удава́цца;

He managed to catch the last train. Ён здолеў паспець на апошні цягнік.

4. ашча́дна тра́ціць (грошы, час);

Managing your time is very important. Умець не марнаваць час вельмі важна.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

зру́шыць сов.

1. прям., перен. сдви́нуть, стро́нуть; смести́ть;

з. ка́мень — сдви́нуть (стро́нуть) ка́мень;

з. рабо́ту з мёртвага пу́нкта — сдви́нуть (стро́нуть) рабо́ту с мёртвой то́чки;

2. (начать двигаться) тро́нуться, тро́нуть;

цягні́к з гру́катам зру́шыў з ме́сца — по́езд со сту́ком тро́нулся с ме́ста;

◊ го́ры з. — го́ры свороти́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)