Які мае добрую памяць, здольны лёгка запамінаць што‑н. — Ты, мусіць, не адсюль? — пытаў.. [Чыкілёнак] і сам адказваў: — Канешне, не адсюль. А то ж я адразу цябе пазнаў бы, хоць ужо дваццаць гадоў не быў тут. Я, брат, на народу памятлівы.Чыгрынаў.— А дзе... твая барада? — пытае [Шурка] .. [Версан:] — Ты, аказваецца, памятлівы. Няма барады. Асмаліў як непатрэбную.Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растлума́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Тлумачачы, раскрыць сэнс чаго‑н., зрабіць ясным, зразумелым. — Ён [Коля] жмінда, — памаўчаўшы, заявіў Алеська. — Што гэта за жмінда? — не зразумеў Сашка. — Зайздрослівы, прагны да ўсяго, — растлумачыла Пюрка.Даніленка.Сабралі камандзіраў і камісараў атрадаў, растлумачылі ім баявую задачу.Шамякін.Чаму яна, гэта песня, прыйшла цяпер мне на памяць, я не магу растлумачыць.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АБУЧА́ЛЬНАЯ ПРАГРА́МА,
апісанне працэсу праграмаванага навучання, якое змяшчае навуч. матэрыял, заданні для яго засваення, указанні па іх выкананні і кантролі. У залежнасці ад парадку падачы інфармацыі бывае лінейная або разгалінаваная. Афармляецца ў выглядзе невял. раздзелаў навуч. матэрыялу з кантрольнымі пытаннямі і ўказаннямі. Фіксуецца на кінаплёнцы, дыяпазітывах, у форме кнігі (праграмаваны падручнік), запісваецца на магн. плёнку (для ўзнаўлення праз магнітафон), уводзіцца ў памяцьЭВМ.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
token[ˈtəʊkn]n.
1. знак, сі́мвал;
token payment сімвалі́чная пла́та;
in to ken of у знак, на ўспамі́н, на па́мяць
2. тало́н, жэто́н;
a gift token жэто́н на атрыма́нне падару́нка
♦
by the same token па тых жа прычы́нах
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
święcić
незак.
1. святкаваць;
święcić zwycięstwo — святкаваць перамогу;
święcić czyją pamięć — шанаваць чыюпамяць;
2.рэл. свяціць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
kultywować
незак.
1. культываваць;
2. вырошчваць;
kultywować pamięć zmarłych — захоўваць памяць аб памерлых;
kultywować poezję — займацца паэзіяй
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вре́затьсясов., в разн. знач. урэ́зацца;
ло́дка вре́залась в бе́рег ло́дка ўрэ́залася ў бе́раг;
вре́заться в неприя́тельские ряды́ урэ́зацца ў варо́жыя рады́;
вре́заться в па́мять урэ́зацца ў па́мяць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
lérnen
vt, vi вучы́цца, навуча́цца (чаму-н.)
lésen ~ — вучы́цца чыта́ць; вучы́ць (што-н.)
ein Gedícht áuswendig ~ — вы́вучыць верш на па́мяць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Нячы́віль ’напасць, нечаканая бяда’ (Нас.) ’напасць; стан раздражнення’ (міёр., Нар. сл.), не́чывіль ’нечаканасць’ (Касп.), у спалучэнні з нячы́вілі ’ад нечаканасці’ (Нас. Сб.), зьнячывілі ’у непрытомнасці, не памятаючы’ (Бяльк.), параўн. укр.нече́вля, нече́вʼя ’нішто; нікчэмнасць’, рус.нечи́вель ’непрытомнасць, беспамяцтва’. Паводле Мяркулавай (Этимология–77, 91), прасл.дыял.*nečevelь < *čevelь ’прытомнасць, памяць’, што ад *čьvati, čujǫ, паралельнае да čuti, čujǫ > гл. чуць; мяркуецца, што зыходны дзеяслоў захаваўся ў чо́віць ’рус. бдеть’ (< čevěti або *čeviti), гл. Не мае падстаў этымалогія Насовіча (< «не чья воля», гл. Нас. 338).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мутне́ць, ‑ее; незак.
1. Рабіцца мутным. Вада мутнее. □ Пацямнела. Значна пасінеў абшар. Далі пачалі мутнець і злівацца з сінню.Бядуля.Ноч паступова згушчалася, мутнела, на кукурузныя лісты клалася халаднаватая раса.Кулакоўскі.
2.перан. Станавіцца няясным, невыразным; зацямняцца (аб розуме, памяці). Урэшце пачала мутнець памяць. Дні блыталіся з начамі.Лупсякоў.Цікавасць перамешвалася ў мяне са страхам, ад якога мутнела ў галаве.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)