card [kɑ:d] n.

1. ка́ртка, ка́ртачка; біле́т; пашто́ўка;

an admission card про́пуск;

a calling card візі́тная ка́ртка;

a Christmas card каля́дная віншава́льная пашто́ўка;

an identity card пасве́дчанне асо́бы;

an invitation card запраша́льны біле́т;

a membership card чле́нскі біле́т;

a work record card працо́ўная кні́жка

2. ка́рта (ігральная);

cards ка́рты, ка́ртачная гульня́;

on the cards BrE магчы́ма, напэ́ўна, вераго́дна

3. joc. чалаве́к, тып, суб’е́кт

4. comput. пла́та

♦

smb.’s best/main/strongest/trump/winning card асно́ўны, гало́ўны ко́зыр;

get your cards BrE, infml быць зво́льненым/зво́леным з паса́ды;

give smb. their cards BrE зво́льніць/зво́ліць каго́-н. з паса́ды;

have a card up your sleeve мець запасны́ ко́зыр;

hold (all) the cards ≅ мець перава́гу;

hold/keep/play your cards close to your chest не раскрыва́ць свае́ ка́рты;

lay/put your cards on the table раскры́ць свае́ ка́рты

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Kárte

f -, -n

1) ка́ртка (у розн. знач.)

die gélbe [grüne, róte] ~ — жо́ўтая [зялёная, чырво́ная] ка́ртка

2) геагр. ка́рта

3) пашто́ўка, ка́ртка

4) біле́т, квіто́к

5) ка́ртка менр

6) ка́ртка (харчовая)

7) ка́ртка (візітная)

8) ка́рта (ігральная)

álles auf éine ~ sétzen — тс. перан. паста́віць усё на ка́рту

~n légen — раскла́дваць пасьцнс; варажы́ць на ка́ртах

ein Spiel ~n — кало́да ка́ртаў

~n áufdecken — адкрыва́ць ка́рты

éine ~ áusspielen — пайсці́ з (якой-н.) ка́рты

die ~ sticht — ка́рта бярэ́ [б’е]

sich nicht in die ~n gú- cken lássen* — не дава́ць загляда́ць у свае́ ка́рты; перан. скрыва́ць [таі́ць] свае́ наме́ры

álle ~n in der Hand behálten* — мець усе́ ка́рты на рука́х

mit óffenen ~n spíelen — гуля́ць [дзе́йнічаць] адкры́та

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

па́ртыя, -і, мн. -і, -тый, ж.

1. Палітычная арганізацыя грамадскага класа, якая выражае і абараняе яго інтарэсы.

Палітычныя партыі.

Сацыял-дэмакратычная п.

2. Група людзей, аб’яднаных агульнасцю інтарэсаў, а таксама тых, што сабраліся з якой-н. мэтай.

П. геолагаў.

3. Асобная частка ў шматгалосым музычным творы, якая выконваецца адным інструментам, адным спеваком.

П. фартэпіяна.

П.

Сяргея ў оперы Я.

Цікоцкага «Дзяўчына з Палесся».

4. Адна гульня (у шахматы, шашкі, карты і пад.).

Шахматная п.

5. Пэўная колькасць тавару.

П. летняга адзення.

6. Пра жаніцьбу або замужжа (уст.).

Выгадная п.

|| прым. парты́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

планшэ́т, ‑а, М ‑шэце, м.

1. Спец. Дошка з нацягнутай на яе паперай, на якую наносіцца план мясцовасці пры здымках. Трэба ведаць, як маршрут на планшэт панесці. Гілевіч.

2. Спец. План мясцовасці, атрыманы пры геадэзічнай здымцы.

3. Плоская сумка, празрыстая з верхняга боку, у якой носяць карты (тапаграфічныя і інш.). Вымаючы з планшэта карту, Шутаў з хваляваннем пазіраў — вылічваў — колькі яшчэ да граніцы. Мележ.

[Фр. planchette.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

kabała

kabał|a

ж.

1. (таемная навука) кабала;

2. варажба, варажэнне;

kłaść ~ę — варажыць; класці карты; кідаць карты;

wpaść w ~ę — трапіць (ублытацца) у непрыемную гісторыю; трапіць у цяжкае становішча;

wpakować kogo w ~ę — ублытаць каго ў непрыемнасці (непрыемную гісторыю)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

rznąć

незак. рэзаць;

rznąć prawdę w oczy разм. рэзаць праўду ў вочы;

rznąć w karty разм. рэзацца ў карты

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

блеф

(англ. bluff)

1) прыём пры гульні ў покер, калі гулец стараецца выклікаць у партнёраў уражанне, што яго карты мацнейшыя, чым у сапраўднасці;

2) выдумка, падман з мэтай запалохаць або стварыць перабольшанае ўяўленне аб сваіх магчымасцях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Сту́калка ‘гульня ў пераганкі’ (гродз., Нар. словатв.). Да стукаць ‘стукаць’, тут ‘адзначаць сваё першынства стуканнем’: хто жывей прыбяжыць, прыстукаецца (Нар. словатв.). Параўн. засту́каць ‘застаць на месцы’, сінонім закава́ць ‘дакрануцца да гульца ці да “кону” рукой пры гульні ў жмуркі, хованкі і інш.’ (там жа). Відаць, не звязана непасрэдна з сту́каўка ‘адзін з відаў азартнай гульні ў карты’ (ТСБМ), а таксама з рус. сту́калка, польск. stukałka ‘тс’, што, паводле Трубачова (Труды, 1, 797), з’яўляецца калькай ням. Pochspiel ‘тс’, ад pochen ‘стукаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ду́рань, ‑рня, м.

1. Разумова абмежаваны, тупы чалавек. [Паўлінка:] Дурню плюнь у вочы, а ён скажа: дождж ідзе! Купала. Выйшаў дурань з лесу і забыўся, па што яго браты паслалі. Якімовіч. Дурню агню ў рукі не давай. З нар. // Ужываецца як лаянкавае слова. — Тфу, дурань! — аблаяў сам сябе Сцёпка і дадому пайшоў. Колас. // Уст. Юродзівы.

2. (толькі з адмоўем: не дурань); у знач. вык., з інф. Разм. Майстар на што‑н., ахвотнік да чаго‑н. Не дурань паспаць. Не дурань паесці.

3. Адзін з відаў гульні ў карты. Вечарамі зімой збіраліся малінаўцы да каго-небудзь на вячоркі, бесперапынна курылі і рэзаліся ў карты — у воза або ў дурня. Чарнышэвіч.

•••

Застацца ў дурнях гл. застацца.

Знайшоў (знайшлі) дурня гл. знайсці.

Набіты дурань — пра вельмі тупога, абмежаванага чалавека, няздольнага разважаць, думаць.

Няма дурняў гл. няма.

Пакінуць у дурнях гл. пакінуць.

Пашыцца ў дурні гл. пашыцца.

Строіць дурня гл. строіць.

Шукаць дурняў гл. шукаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВІДА́ЛЬ ДЭ ЛА БЛАШ (Vidal de la Blache) Поль

(22.1.1845, г. Пезнас, Францыя — 5.4.1918),

французскі географ; заснавальнік франц. геагр. школы. Даследаванні ў галіне фіз. геаграфіі і геаграфіі насельніцтва. Аўтар вял. атласа па геаграфіі і гісторыі свету (карты па стараж., сярэдніх вякоў і новай гісторыі, геаграфіі мацерыкоў і краін). Навук. працы абагульнены ў кн. «Прынцыпы геаграфіі чалавека» (1922). Па яго ідэі і пад яго кіраўніцтвам пачата падрыхтоўка шматтомнай працы па сусветнай геаграфіі.

т. 4, с. 140

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)