ВУЖО́ВЫЯ

(Colubridae),

сямейства змей, 7—8 падсям., больш за 200 родаў, каля 1700 відаў (больш за 60% сучасных змей). Пашыраны на ўсіх кантынентах, акрамя Антарктыды. Наземныя, рыючыя, дрэвавыя, паўводныя і водныя. Найб. вядомыя: вуж звычайны, мядзянка, полазы, страла-змяя. На Беларусі 2 віды — вуж звычайны і мядзянка, занесеная ў Чырв. кнігу.

Даўж. 10—350 даўж.. Выгляд і афарбоўка разнастайныя. Цела ўкрыта зверху аднароднай гладкай або рабрыстай луской, знізу брушнымі шчыткамі. Зубы шматлікія, у некаторых заднія верхнясківічныя больш буйныя і злучаны з ядавітай залозай. Большасць вужовых яйцакладныя, ёсць яйцажывародныя. Кормяцца беспазваночнымі і дробнымі пазваночнымі. Здабычу душаць або паядаюць жывой. У Чырв. кнізе МСАП 10 відаў.

т. 4, с. 288

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЗІМАРО́ДАК звычайны

(Alcedo atthis),

птушка сям. зімародкавых атр. ракшападобных. Пашыраны ў Еўразіі і Паўн. Афрыцы. Жыве каля рэк, розных вадаёмаў з абрывістымі берагамі. На Беларусі рэдкі гнездавальны від, нар. назва рыбалоў. Трапляецца па ўсёй тэр., часцей на Пд і Пн. Занесены ў Чырв. кнігу.

Даўж. цела 18—19 см, маса 27—38 г. Галава вялікая, дзюба доўгая, прамая. Хвост кароткі. Апярэнне стракатае: зверху блакітна-зялёнае, надхвосце бліскуча-блакітнае, шырокая паласа ад дзюбы праз вока да патыліцы і горла — вохрыста-белаватая, брушка ржава-рыжае. Гняздуецца асобнымі парамі. Гнёзды ў норах. Нясе 5—8 яец. Корміцца дробнай рыбай. Зімуе ў краінах Міжземнамор’я, зрэдку каля незамёрзлых вадаёмаў.

Зімародак звычайны.

т. 7, с. 66

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

commonplace

[ˈkɑ:mənpleɪs]

1.

n.

а) звыча́йная, штодзённая рэч

б) бана́льнасьць f.

2.

adj.

стары́, неціка́вы; зьбі́ты (жарт); бана́льны, штодзённы, звыча́йны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

prevalent

[ˈprevələnt]

adj.

1) шмат распаўсю́джаны, пашы́раны; агу́льны, звыча́йны

Colds are prevalent in winter — Прасту́ды звыча́йныя ўзі́мку

2) перава́жны; перамо́жны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ля́хаўка бе́лая ’нівянік звычайны, Leucantheum DC. vulgare Lam’, (віц., Кіс.). З ⁺беляхаўка ’белы’ — пераклад лац. назвы, якая са ст.-грэч. λευκανθής ’белы, сівы’. Параўн. рус. алан., валаг. белюга, белюшка, укр. білоголовник ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Плюшч 6/246, 415; 8/477

- » - звычайны 8/477 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Ківі (птушкі) 5/557; 8/623

- » - звычайны 5/557 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Аер 1/140; 3/163, 164

- » - звычайны 1/140 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

экстраардына́рны

(лац. extraordinarius, ад extra = звыш, паза + ordinarius = звычайны)

1) надзвычайны, рэдкі (напр. э-ая сустрэча);

2) уст. пазаштатны;

э. прафесар — прафесар без кафедры (параўн. ардынарны 2).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

прызвыча́ены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прызвычаіць.

2. у знач. прым. Які стаў прывычкай; прывычны, звычайны. Прызвычаеным рухам .. [жанчына] зняла хустку з галавы, клапатліва развесіла яе на галінках. Лынькоў.

3. у знач. прым. Які прывык да чаго‑н. Прызвычаенае вока заўважала шмат чаго і ў цемры. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)