гра́дус, ‑а, м.

1. Адзінка вымярэння вугла або дугі, роўная 1/360 акружнасці (абазначаецца знакам °, які ставіцца справа ад лічбы уверсе). Вугал у 45°.

2. Адзінка вымярэння тэмпературы (паветра, вады, чалавечага цела і пад.). Мароз 30 градусаў. Вада кіпіць пры тэмпературы 100° па Цэльсію.

3. Адзінка вымярэння моцы спірту, спіртных напіткаў. Часта прыязджалі акцызнікі, правяралі градусы гарэлкі і бралі ў карчмара хабар. Бядуля.

•••

Пад градусам — нецвярозы, у стане лёгкага ап’янення.

[Ад лац. gradus — ступень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

губе́рня, -і, мн. -і, -яў, ж.

Асноўная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Расіі ў розныя часы.

◊

І пайшла пісаць губерня (разм.) — усё прыйшло ў рух, пачаўся перапалох.

|| прым. губе́рнскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праві́нцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. У некаторых дзяржавах: вобласць, адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка.

П.

Падуя.

2. Мясцовасць, тэрыторыя краіны, аддаленая ад буйных цэнтраў.

Глухая п.

|| прым. правінцыя́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мегато́на, ‑ы, ж.

Умоўная адзінка вымярэння магутнасці ядзернага зарада (або выбуху), роўная магутнасці выбуху мільёнатон трынітраталуолу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

п’е́за, ‑ы, ж.

Спец. Адзінка вымярэння механічнага напружання і ціску ў сістэме адзінак метр — тона — секунда.

[Ад грэч. piézō — цісну.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

баліва́р, ‑а, м.

1. Грашовая адзінка Венесуэлы. роўная 100 сентыма.

2. Мужчынскі капялюш з шырокімі палямі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ген, ‑а, м.

Элементарная адзінка спадчыннага рэчыва, з дапамогай якога прыметы і ўласцівасці бацькоў перадаюцца нашчадкам.

[Грэч. genos — род.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гран, ‑а, м.

Адзінка аптэкарскай вагі, роўная 0,062 грама, якой карысталіся да ўвядзення метрычнай сістэмы мер.

[Ад лац. gran — зерне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

то́на-кіламе́тр, ‑а, м.

Спец. Адзінка грузаабароту, якая вылічаецца перавозкай 1 тоны грузу на 1 кіламетр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

jedynka

ж.

1. (лік) адзін; адзінка;

2. першы нумар (трамвая, кватэры і г.д.);

3. уст. школьн. адзінка, кол

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)