Казлава́ць ’ванітаваць’ (Сл. паўн.-зах.). Геаграфія слова (толькі паўн.-зах.) пры наяўнасці такіх утварэнняў, як літ. ožiáuti ’ванітаваць’ і адпаведнай структуры (на базе выразу казлоў драць) не пакідае сумненняў у тым, што гэта не выпадковае ўтварэнне. Яго можна лічыць незалежным дэрыватам, аднак агульны фон двухмоўя не мог не ўплываць па падобную лексіку. Ёсць паўд.-слав. адпаведнікі да балт. і бел. дзеяслова: славен. kozláti, зафіксаванае Плятэршнікам. Розніца (ва ўтваральных асновах і інш.) гэтых слоў з’яўляецца відавочнай, аднак неістотнай; галоўнае, што паралелі іх дазваляюць меркаваць аб старажытным характары слова і другаснасці выразу, падрабязней гл. казлы драць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыва́тны
(польск. prywatny, ад лац. privatus)
1) асабісты, не грамадскі, не калектыўны (напр. п-ая ўласнасць);
2) не агульны, не тыповы (напр. п. выпадак);
3) які датычыць каго-н. асабіста (напр. п-ая перапіска).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
broad
[brɔd]
1.
adj.
1) шыро́кі
2) абшы́рны, прасто́рны
3) шыро́кага кругагля́ду, лібэра́льны; талера́нтны
broad ideas — лібэра́льныя ідэ́і
a broad mind — ро́зум шыро́кага кругагля́ду
4) агу́льны
broad literary outline — агу́льны літарату́рны на́рыс
5) адкры́ты (пра гук)
2.
adv.
1) шыро́ка; свабо́дна; адкры́та
to speak broad — гавары́ць адкры́та
2) зусі́м, ца́лкам
broad awake — зусі́м прачну́ўшыся
broad-blown — ца́лкам расьцьві́ўшы
3.
n., U.S., Sl.
жанчы́на, дзяўчы́на f. (абра́зьлівы тэ́рмін)
•
- in broad daylight
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Като́лік. Параўн. рус. като́лик, укр. като́лик. У помніках ст.-бел. мовы католикъ ’католік’ адзначаецца з канца XVI ст. Паводле Булыкі, Запазыч., 143, яно папала ў ст.-бел. мову непасрэдна з польск. (параўн. польск. katolik ’тс’); польск. слова запазычана (таксама ў XVI ст.) з царкоўнага лац. catholicus ’католік’ (а гэта апошняе з грэч. καθολικός ’агульны’. З лац. мовы непасрэдна запазычаны і ням. Katholik, франц. catholique ’тс’. Гл. Слаўскі, 2, 102–103. Паводле Слаўскага, там жа, з польск. мовы непасрэдна ўзяты (акрамя бел.) таксама рус. като́лик, укр. като́лик. Гл. яшчэ Фасмер, 2, 210; падрабязна Шанскі, 2, К, 96–96.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мена ’абмен’ (ТСБМ), укр. мі́на, рус. ме́на, ст.-польск. miana, польск. zmiana, в.-луж. měna, чэш. měna, славац. mena, славен. męna, серб.-харв. мијѐна, макед. мена, балг. мя́на, мена́, ст.-слав. мѣна. Прасл. měna. Роднаснымі да яе з’яўляюцца літ. maĩnas, ãtmainas ’тс’, atmaina ’перамена’, лат. maîna, maĩņa ’тс’, гоц. ge‑mains, лац. commūnis ’агульны’, ірл. móin, máin ’каштоўнасць’, ст.-інд. máyatē ’мяняе’, — і.-е. *moi‑nā (Бернекер, 2, 48; Фасмер, 2, 598; Махэк₂, 359; Скок, 2, 421; Аткупшчыкоў, Из истории, 148; Мартынаў, Лекс. взаим., 164). Сюды ж мяня́ць (гл.). Бязлай (2, 177) мяркуе, што прасл. mena ўзнікла з дзеяслова měniti ’мяняць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Несамавіты ’непрыгожы, няважны; нястрыманы’ (Гарэц.), ’несамастойны, непрыгожы; не маючы ўнутранай годнасці’ (Касп., Шат.), ’няякасны’ (Сл. ПЗБ), несамовіты ’неразумны, дурнаваты’ (ТС), nisamavity ’не зусім добры’ (Варл.), укр. несамови́тий ’раз’юшаны, сам не свой; у вышэйшай ступені моцны’, рус. пск. несамови́тый ’непрыгожы, нязграбны’, польск. niesamowity ’які мае зносіны з д’яблам; сам не свой’ (з укр., Варш. сл.). Утворана пры дапамозе адмоўя не ад менш ужывальнага самавіты (гл.); развіццё «адмоўнай» семантыкі звязана з канкрэтызацыяй зыходнага значэння, якое мае агульны (аморфны) характар, параўн. у Насовіча: самовитый ’настоящий, самый лучший’, у сваю чаргу «адмоўная» семантыка магла ўплываць на значэнне зыходнага слова, параўн. самовіты ’разумны’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zgromadzenie
н.
1. (орган улады) сход;
walne zgromadzenie — агульны сход;
zgromadzenie ustawodawcze — заканадаўчы сход;
2. назапашванне;
zgromadzenie środków — назапашванне сродкаў;
Zgromadzenie Ogólne ONZ — Генеральная Асамблея ААН
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
approximate2 [əˈprɒksɪmeɪt] v. fml
1. approximate smth. прыблі́зна раўня́цца;
The total cost will approximate £10 billion. Агульны кошт складзе прыблізна 10 мільярдаў.
2. набліжа́ць; набліжа́цца да (чаго-н.);
The animals were reared in conditions which approximated the wild as closely as possible. Жывёлы гадаваліся ва ўмовах, максімальна набліжаных да прыродных.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
камуне́рас
(ісп. comuneros, ад лац. communis = агульны)
1) паўстанне сярэдневяковых гарадоў Кастыліі ў 16 ст. супраць каралеўскага абсалютызму;
2) удзельнікі антыіспанскага паўстання ў Новай Грэнадзе ў 18 ст.;
3) левая плынь у Іспанскай рэвалюцыі 1820—1823 гг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
э́кспарт
(англ. export, ад лац. exportare = вывозіць)
1) вываз тавараў за мяжу для рэалізацыі іх на знешнім рынку (проціл. імпарт 1);
2) агульная колькасць або агульны кошт тавараў, вывезеных якой-н. краінай, а таксама сам вывезены тавар.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)