сабеко́шт, ‑у, М ‑шце, м.
Грашовае выражэнне выдаткаў на выраб прадукцыі, якія складаюцца з затрат на сродкі вытворчасці і заработную плату. У выніку правядзення рацыяналізацыі вытворчасці павышалася заработная плата рабочых пры адначасовыя зніжэнні сабекошту прадукцыі. «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарнасо́ценны, ‑ая, ‑ае.
Гіст. Які мае адносіны да чарнасоценцаў; які складаецца з чарнасоценцаў або крайніх рэакцыянераў. Чарнасоценная арганізацыя. □ На арганізаваных бальшавікамі сходах і мітынгах салдаты выносілі рэвалюцыі пратэсту супраць нацкоўвання чарнасоценным друкам салдат на рабочых. «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уводи́ть несов.
1. ве́сці; (выводить) выво́дзіць; (отводить) адво́дзіць; (заводить) заво́дзіць;
2. разг. (похищать) кра́сці; (сводить) зво́дзіць; (отбивать у кого-л.) зво́дзіць, адбіва́ць; см. увести́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
гра́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; незак., каго-што.
Сілай забіраць чужое дабро; рабаваць. Акупанты грабілі беларускі народ, вывозілі ў Германію збожжа, жывёлу, лес. «Весці». // Разм. Разараць паборамі, узяткамі. Дваранскія камітэты прама грабілі сялян пры дапамозе царскага ўрада. Ленін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размеркава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. размеркаваць, размеркавацца.
2. Спец. Працэс размяшчэння, раздзялення гатовага прадукта ў грамадстве, які вызначаецца вытворчымі адносінамі. Пры сацыялізме прынцыпам размеркавання з’яўляецца «ад кожнага па здольнасці, кожнаму — па яго працы». «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сафі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Кніжн.
1. Той, хто карыстаецца сафізмамі для доказу заведама няправільных думак, сцвярджэнняў.
2. Старажытнагрэчаскі мысліцель 5–4 стст. да н. э., які выступаў у якасці прафесійнага настаўніка філасофіі, красамоўства, майстэрства весці спрэчкі.
[Грэч. sophistēs — майстар, мудрэц, ілжэмудрэц.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распу́сны áusschweifend, únsittlich, únzüchtig; únmäßig, áusschweifend, únbändig (неўтаймаваны);
распу́сныя паво́дзіны ein lásterhaftes Benéhmen;
ве́сці распу́снае жыццё in Saus und Braus leben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ке́лтаць ’боўтаць, размешваць’ (Сл. паўн.-зах.). Слова балт. паходжання. Параўн. літ. už‑kélti ’прыгатаваць ежу’, pa‑kélti ’падняцца (пра цеста)’ (Арашонкава і інш. Весці АН БССР, 1971, 1, 86; Лаўчутэ, Балтизмы, 113).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераве́сці ’знішчыць, вывесці’ (ТСБМ), ’разбіць, згубіць’ (капыл., Жыв. сл.), пераво́дзіцца ’знішчацца’ (Некр.), піряво́дзіцца ’худнець, мізарнець’ (Юрч. СНЛ), Да пера- і ве́сці (гл.) у выніку семантычнага пераносу ’змяніць характар існавання’ > ’марна расходаваць, знішчыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рухо́масць, ‑сці, ж.
1. Уласцівасць і стан рухомага. Рухомасць блока. Рухомасць твару. □ Па меры павелічэння працягласці ўздзеяння фітанцыдаў жывёлы трацілі рухомасць. «Весці».
2. Рухомая маёмасць. Асталася толькі дамашняя рухомасць, што складалася з насільнага адзення і бялізны. Г. Кісялёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)