try2 [traɪ] v.

1. спрабава́ць; стара́цца;

try hard ве́льмі стара́цца;

You should try to do more exer cises. Ты павінен паспрабаваць рабіць больш практыкаванняў.

2. каштава́ць (ежу)

3. выпрабо́ўваць, правяра́ць

4. law судзі́ць

try one’s best/hardest стара́цца з усяе́ мо́цы;

try one’s hand at smth. паспрабава́ць сябе́ ў чым-н.;

try one’s luck (at smth.) пакаштава́ць шча́сця

try on [ˌtraɪˈɒn] phr. v. прымяра́ць, прыме́рваць;

It’s no use trying it on with me. Са мною гэты фокус не пройдзе.

try out [ˌtraɪˈaʊt] phr. v. выпрабо́ўваць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

volume [ˈvɒlju:m] n.

1. аб’ём, ма́са, ёмістасць (якога-н. рэчыва);

in terms of volume па аб’ёме;

a volume in litres літра́ж

2. зна́чная ко́лькасць;

the volume of trade аб’ём га́ндлю;

the volume of business гандлёвы абаро́т;

volumes of smoke клубы́ ды́му

3. сі́ла, паўната́ (гуку);

the volume control ру́чка настро́йкі «гу́чнасць»;

turn the volume up/down уключы́ць/вы́ключыць гу́чнасць

4. том;

a volume of poetry том паэ́зіі;

a work in 3 volumes пра́ца ў трох тама́х

speak volumes гавары́ць пра мно́гае; гавары́ць больш чым сло́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

nad (nade)

1. над;

latać nad nade domami — лятаць (лётаць) над дамамі;

myśleć nad nade czym — думаць над чым;

2. каля; на; да;

mieszkać nad nade jeziorem — жыць каля возера;

pojechać nad nade morze — паехаць на (да) мора;

3. вышэй; больш;

wznieść się nad nade chmury — узляцець вышэй хмар;

kochać nad nade życie — кахаць (любіць) больш за жыццё;

mądry nad nade wiek — разумны не па гадах;

nad nade ranem — пад ранак;

panować nad nade sobą — валодаць сабой;

zmiłuj się ~e mną! — злітуйся з мяне!;

żyć nad nade stan — жыць не па сродках;

nad nade wyraz — невымоўна; надзвычай; вельмі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

nad (nade)

1. над;

latać nad nade domami — лятаць (лётаць) над дамамі;

myśleć nad nade czym — думаць над чым;

2. каля; на; да;

mieszkać nad nade jeziorem — жыць каля возера;

pojechać nad nade morze — паехаць на (да) мора;

3. вышэй; больш;

wznieść się nad nade chmury — узляцець вышэй хмар;

kochać nad nade życie — кахаць (любіць) больш за жыццё;

mądry nad nade wiek — разумны не па гадах;

nad nade ranem — пад ранак;

panować nad nade sobą — валодаць сабой;

zmiłuj się ~e mną! — злітуйся з мяне!;

żyć nad nade stan — жыць не па сродках;

nad nade wyraz — невымоўна; надзвычай; вельмі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Глей ’глей; гразкая, гліністая глеба’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Сцяшк. МГ, Бяльк.). Лексема прасл. характару. Параўн. рус. глей, укр. глей, польск. glej (але Слаўскі, 1, 282, думае пра запазычанне польск. слова з усх.-слав. моў), чэш. glej ’клей, смала на дрэвах’ (гэта слова прыводзіць Трубачоў, Эт. сл., 6, 162, але g‑ указвае на запазычанне), серб.-харв. гле̑ј ’сорт гліны’. Трубачоў (там жа) лічыць, што гэта прасл. слова. Але Слаўскі (там жа) больш пераканаўча мяркуе, не прыводзячы матэрыялу з серб.-харв. мовы, што гэта толькі ўсх.-слав. лексема прасл. характару. Абодва даследчыкі бачаць сувязь слав. слова з іншымі і.-е. мовамі: с.-н.-ням. klei ’гліна’, грэч. γλία ’клей’. Гл. яшчэ Бернекер, 1, 310; Фасмер, 1, 411.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жо́рсткі (ТСБМ), жо́сткій (Нас.). Рус. жесткий, дыял. паўд. жёрсткий ’жорсткі’, укр. жорсткий ’жорсткі, суровы’. Ст.-рус. жестый ’жорсткі’, жестокий ’жосткі, суровы’. Ст.-слав. жест‑ (у складаных словах). Паводле Шанскага (1, Д, Е, Ж, 288), рус. жесткий, як і жестокий, запазычана са ст.-слав. Фасмер (2, 50) гэта не лічыць. Слав. *žest‑ звязана, відаць, з с.-в.-ням. kes ’цвёрды грунт, глетчар’, ст.-ісл. kǫs ’куча (камення)’, ст.-ірл. gall ’камень’ (?). Праабражэнскі, 1, 231; БЕР, 1, 538. Міклашыч (410) параўноўваў з коранем *žeg‑, абапіраючыся на дыял. жегчебольш жорстка’. Скок (3, 667) дапускае такую магчымасць побач з папярэдняй. З’яўленне ‑p‑ у бел., укр. пад уздзеяннем шорсткі (гл.), якое магло ўплываць і на значэнне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кава́ка ’луста хлеба’ (Мат. Гом.). Вузка рэгіянальнае ўтварэнне, відаць, ад кавалак ’тс’. Параўн. у Коласа: «…хлеба цэлы кавал» і сумежныя бел. спалучэнні: у Растаргуева: кавалак пераважна ’кусок чорнага хлеба’; у Дабравольскага: кавалэк ’тс’. Цяжка вытлумачыць словаўтварэнне. На думку Казловай, Сов. Славяноведение, 90, бел. слова *kovaka < kovati ’біць, рэзаць; рубіць; адрубаць’. У такім выпадку бел. слова — рэлікт (прасл. дыялектызм), што малаверагодна. Больш надзейнымі здаюцца наступныя меркаванні. Кавака ’луста хлеба’ можна разглядаць як пераробку кавалак ’тс’ у дзіцячай мове. Параўн. кабака ’каўбаса’, кабака ’кабан’ у дзіцячай мове (Яшкін, вусн. паведамл.). Параўн. яшчэ: «Занясі ў поле бацьку каваку хлеба» (Мат. Гом.). Іншы варыянт — замена суфікса ў выніку зацямнення структуры слова (працэс перараскладання) з’ява даволі вядомая ў гаворках.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Па́сека, пасе́ка, па́сіэка, па́сіка, па́сяка ’поле на месцы расчышчанага лесу’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. ПЗБ, Бес.), ’поле ў лесе’ (Выг.), ’невялікая купа дрэў або гай у полі (дубняк, алешнік)’ (ТС), ’месца, дзе нядаўна быў высечаны лес’ (Некр., Серб.), ’папялішча’ (Маш.), ’месца, дзе стаяць вуллі’ (ТСБМ, Грыг., Маш., Сл. ПЗБ). Укр. па́сіка, рус. па́сека, польск. pasieka, чэш. paseka. Прасл. po‑sěka, якое з po‑sěkti ’пасячы’ — першапачаткова ’высечаныя кусты, якія спальваліся, і на іх месцы рабілася поле’ (Махэк₂, 436), пазней і ’расчышчанае месца для вулляў’ (Праабражэнскі, 2, 26; Брукнер, 398; Фасмер, 3, 211). Сюды ж бяроз. па́сек ’пчаляр’ (Сл. ПЗБ). Больш падрабязна гл. таксама Мюллер (ZSl., 17, 1972 (1), 27), Каткоў (УЗ МОПИ, 341 (1969), 139).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Надоечы ’нядаўна, днямі’ (ТСБМ, Мат. Гом., Янк. 2, Ян.), надоячы ’тс’ (Бяльк., Пятк.), надойчы ’тс’ (Сцяшк.), надовечы, надовячы ’тс’ і ’сягоння раніцай’ (Нас., Янк. 2, Мат. Гом., Сцяшк. Сл., Ян.), надоіч ’днямі’ (Сл. ПЗБ), надое ’тс’ (Жд. 2), рус. бран., смал. надоичи, надойчи, надовичи. Найбольш блізкімі да названых зыходнымі словамі маглі быць формы тыпу бел. нагда, рус. онады, оноды ’тс’ (< onogъda/‑dy, гл. ESSJ SG, 2, 525), расшыраныя партыкуламі, што ўзыходзяць да указальных займеннікаў і овъ. Карскі (2–3, 71) і Шуба (Прыслоўе, 63) лічаць ‑чы суфіксам, больш правільным было б разглядаць яго ў якасці ўзмацняльнай партыкулы (параўн. ESSJ SG, 1, 305). Магчыма, збліжэнне канца слоў з прыслоўямі тыпу рус. давеча ’недавно’, параўн. надавяча (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нашы́льнік ’частка збруі — рэмень ад хамута да пярэдняга канца дышля’ (ТСБМ), укр. наши́льник ’тс’, рус. наши́льник ’назвы розных частак збруі’. Запазычана з польск. naszelnik ’тс’ яшчэ ў старабеларускі перыяд, параўн. ст.-бел. нашельникъ, нашилникъ, нашыльникъ ’частка збруі’ (з 1631 г., Булыка, Лекс. запазыч., 121), а праз беларускую — у рускую, дзе, як і ў іншых усходнеславянскіх, магло зблізіцца з шы́ла (гл. Фасмер, 3, 52); для беларускага і ўкраінскага тэрмінаў больш верагодны ўплыў назоўніка шыя (шия), параўн. нашы́йнік ’ашыйнік’, а таксама чэш. nášijek ’ланцуг ад хамута да дышля’, якое Махэк₂ (391) лічыць зыходным для чэш. nášijk, славац. nášelník, польск. naszelnik і ўсходнеславянскіх слоў (< *našijьnikъ) з ад’ідэацыяй да чэш. šle, польск. szla, szelka, бел. шляя́ (гл.) і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)