аланто́іс
(ад гр. allantoeides — падобны да каўбасы)
адна з зародкавых абалонак паўзуноў, птушак і млекакормячых, якая выконвае функцыі органаў дыхання, выдзялення і харчавання зародка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гастраэнтэрало́гія
(ад гастра- + энтэра- + -логія)
раздзел медыцыны, які вывучае будову і функцыі органаў стрававання, іх хваробы, а таксама метады прафілактыкі і лячэння гэтых хвароб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гіперпітуітары́зм
[ад гіпер + лац. (grandula) pituitaria = гіпофіз]
павышэнне функцыі гіпофіза, якое прыводзіць да разладу росту і развіцця арганізма (гігантызму, акрамегаліі і інш.); параўн. гіпапітуітарызм.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
функцыяна́льны
(ад с.-лац. fimctionalis = які датычыць функцыі)
кірунак у архітэктуры 20 ст., які характарызуецца ўвагай да функцыянальнага прызначэння будынкаў, эканамічнасцю, занядбаннем дэкаратыўных элементаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ДЗЯРЖА́ЎНЫ АБВІНАВА́ЎЦА,
службовая асоба, якая падтрымлівае перад судом абвінавачанне па крымінальнай справе. У Рэспубліцы Беларусь, некаторых інш. краінах функцыі Дз.а. выконвае пракурор. Удзел Дз.а. ў суд. разборы спраў — адна з формаў пракурорскага нагляду за выкананнем законнасці. Парадак удзелу Дз.а. ў суд. разборы рэгламентуецца працэсуальным заканадаўствам.
т. 6, с. 146
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАНДША́ФТНЫ АНА́ЛІЗ,
вывучэнне структуры і ўласцівасцей прыродных тэрытарыяльных комплексаў; адзін з метадаў ландшафтазнаўства. Разглядае марфал. структуры і прасторавую дыферэнцыяцыю працэсаў, якія працякаюць у ландшафтах, гісторыю іх развіцця і сучаснай дынамікі, прыродныя і тэхнагенныя структуры, а таксама комплексныя ўласцівасці і функцыі ландшафту як адзінага цэлага, у т.л. яго сац.-эканам. функцыі. На аснове Л.а. робяць прагназіраванне кірункаў, шляхоў і вынікаў развіцця ландшафтаў з улікам ацэнкі колькаснага і якаснага бакоў уздзеяння на іх прыродных і антрапагенных фактараў. Прагназіраванне ўключае выпрацоўку рэкамендацый па аптымізацыі ландшафтаў і больш поўнай рэалізацыі іх сац.-эканам. функцый. Улічваецца пры распрацоўцы праектаў, звязаных з арх.-планіровачнымі, інж., аграпрамысл., меліярац., рэкрэацыйнымі і інш. кірункамі пераўтварэння прыродных ландшафтаў.
А.М.Петрыкаў.
т. 9, с. 121
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Галаве́шка (БРС, Касп., Сцяшк. МГ, Нас., Шат.). Па паходжанню гэта спачатку памяншальная форма ад прасл. *golvьńa ’галавешка’, утвораная суфіксам *‑eš‑ьka (параўн. суф. *‑exa). Суфіксы з элементам x звычайна злучаюцца са словамі ў іх усечанай форме (звычайна выпадае склад або толькі зычны). Калі асноўнае слова (*галаўня) знікла з ужытку, у яго функцыі распаўсюдзілася вытворнае галавешка (таксама галавешка, гл.; але гэта апошняе толькі ў частцы дыялектаў).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
біяінжыне́рыя
(ад бія- + фр. ingénier = праяўляць вынаходлівасць)
навука аб канструяванні і праектаванні тэхнічных прыбораў, робатаў, маніпулятараў, якія выконваюць біялагічныя функцыі ва ўмовах нармальнай жыццядзейнасці арганізма.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ва́мпум
(індз. wampum, ад wampumpeag = ніткі, на якія нанізаны чарапашкі)
маніста з чарапашак, якое ў індзейцаў Паўн. Амерыкі было ўпрыгожаннем, мела функцыі грошай і пісьма.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гіпертырэо́з
(ад гіпер- + тырэоз)
павышэнне функцыі шчытападобнай залозы, якое назіраецца пры некаторых захворваннях (тырэатаксікозе) і фізіялагічных станах, напр. пры цяжарнасці, клімаксе і інш. (параўн. гіпатырэоз).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)