сом, ‑а, м.

Вялікая прэснаводная драпежная рыба сямейства сомавых з вусамі і целам без лускі. Тут былі доўгія, як змеі, вугры, страшныя вусатыя самы, паласатыя скумбрыі. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мало́дшы

1. jünger (больш малады); der jüngste (самы малады);

мало́дшае пакале́нне die jüngere Generatión;

2. (па службе) Únter-;

мало́дшы навуко́вы супрацо́ўнік wíssenschaftlicher Assistént

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Такса́ма ’такім самым, падобным чынам, гэтак жа’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк., Бяльк., Нік. Очерки), ’такім спосабам’ (Сл. ПЗБ), ’аднолькава’ (Варл.), такса́мо ’гэтак, падобным чынам’ (ТС). Параўн. укр. такса́мо ’тс’, польск. tak samo ’тс’. Спалучэнне так (гл.) і сама (гл. сам) у ідэнтыфікацыйнай функцыі, параўн. такіса́мы ’гэтакі ж, такі ж’ (Вруб.), такі самы ’тс’ (Сцяшк. Сл.), што, паводле ESSJ (SG, 2, 590), прадстаўляе т. зв. агульнаеўрапейскі тып спалучэнняў, параўн. ням. derselbe ’той жа, той самы’, англ. the same ’тс’, франц. le même ’тс’, фін. tämä sama kirja ’тая самая кніга’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жаро́лка ’шыбеніца’ (ЭШ). Параўн. рус. дан., цвяр. жере́лка, жерёлка ’каўнер’, кур., маск., куйбыш. ’бусы’. Відаць, той самы семантычны ход, што ў фраземе сталыпінскі гальштук ’кара праз павешанне’. Корань прадстаўлены ў жарало́ (гл.) са знач. ’горла’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

identical [aɪˈdentɪkl] adj.

1. той са́мы, то́есны

2. (to/with) адно́лькавы, ідэнты́чны;

identical twins адная́йцавыя блізня́ты;

a row of identical houses шэ́раг адно́лькавых дамо́ў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

са́мый мест.

1. в разн. знач. м. са́мы (ж. са́мая, ср. са́мае); мн. са́мыя;

э́та са́мая кни́га гэ́та са́мая кні́га;

тот же са́мый той жа са́мы;

у са́мого мо́ря каля́ (ля) са́мага мо́ра;

в са́мый разга́р рабо́ты у са́мы разга́р пра́цы (рабо́ты);

с са́мого нача́ла з са́мага пача́тку;

у са́мой стены́ каля́ са́май сцяны́;

са́мая середи́на са́мая сярэ́дзіна;

са́мый че́стный са́мы сумле́нны;

са́мая гу́ща са́мая гу́шча;

в са́мую распу́тицу у са́мую бе́здараж;

2. (сам по себе) м. сам (ж. сама́, ср. само́); мн. са́мі;

са́мый э́тот факт ра́дует меня́ сам гэ́ты факт ра́дуе мяне́;

само́е его́ молча́ние дока́зывает, что он не прав само́ яго́ маўча́нне дака́звае, што не яго́ пра́ўда;

◊

в са́мом де́ле сапраўды́;

в са́мый раз са́мы раз;

на са́мом де́ле на са́май спра́ве;

са́мое вре́мя са́мая пара́, са́мы час;

по са́мые у́ши па са́мыя ву́шы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

аптыма́льны

(ад лац. optimus = найлепшы)

самы спрыяльны, найбольш адпаведны пэўным умовам і задачам (напр. а. варыянт).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ватэрпа́с

(гал. waterpas)

самы просты прыбор для праверкі гарызантальнасці плоскасцей, выкарыстоўваецца ў будаўнічых і цяслярскіх работах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ге́лій

(гр. helios = сонца)

хімічны элемент, самы лёгкі пасля вадароду інертны газ без колеру і паху.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кроль

(англ. crawl)

самы хуткі спосаб спартыўнага плавання на грудзях з пераменнай работай рук і ног.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)