бел. Прагнасць заўсёды зламае гордасць, а беднасць ‒ не ў кожнага. Бедны беднага не цураецца, багаты нікому не рад.
рус. Скупой богач беднее нищего. Убогий во многом нуждается, а скупой во всём. Убогого одна нужда гнетёт, скупо го ‒ две.
фр. Un riche avare est plus pauvre qu’un gueux (Скупой богач беднее нищего). L’homme chiche n’est jamais riche (Скупой никогда не бывает богатым).
англ. The poor man needs much the miser everything (Бедному надо много, скупому ‒ всё).
нем. Geiz ist die größte Armut (Жадность ‒ самая большая бедность).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
праслізну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Слізгаючыся, прайсці, праскочыць праз што‑н., паміж чым‑н. Пакуль я капаў, мае памочнікі так старанна перабіралі кожную грудку зямлі, што, бадай, і макавае зернетка не праслізнула б міма іх рук.Штыхаў.
2. Непрыкметна прайсці, прабрацца. Хвілінкі праз дзве зноў праслізнула фігура. Лабановічу здалося, нібы тая ж самая, што іх абганяла.Колас.Толькі Сымон Карызна выйшаў з дзвярэй свае кватэры, у іх ціхенька праслізнуў Галілей.Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
печ, ‑ы, ж.
1. Цаглянае, каменнае або металічнае збудаванне, дзе разводзяць агонь, каб нагрэць памяшканне, згатаваць ежу. Абстаноўка была самая звычайная: вялікая печ з шырокім тапчаном насупроць, стол з доўгімі лавамі.Бядуля.
2. Спецыяльнае збудаванне для апрацоўкі якіх‑н. матэрыялаў награваннем. Сушыльная печ. Плавільная печ.
•••
Галандская печ — пакаёвая печ для абагрэву, звычайна кафляная.
Доменная печ — тое, што і домна.
Мартэнаўская печ — печ спецыяльнай канструкцыі для выплаўкі сталі.
Ляжаць на печыгл. ляжаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эмпірэ́й, ‑я, м.
1. Ва ўяўленні старажытных грэкаў і ранніх хрысціян — самая высокая частка неба, напоўненая агнём і святлом, дзе жывуць багі (у грэкаў) ці святыя (у хрысціян).
2.толькімн. (эмпірэ́і, ‑яў); перан.Іран. Сфера летуценнасці, мар, незямнога існавання. — А ты ж таксама не ведаеш, — не прыняла папроку Гаранскага Вера Іванаўна. [Гаранскі:] — Я — іншая справа. Я ўвесь у эмпірэях, і не да плошчаў мне.Сабаленка.
•••
Лунаць у эмпірэях — аддавацца далёкім ад жыцця марам, летуценням.
[Ад грэч. émpyros — вогненны, ахоплены агнём.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АНАКО́НДА
(Eunectes murinus),
змяя роду ўдаваў атр. лускаватых. Трапляецца ў тропіках Паўд. Амерыкі па берагах рэк, азёраў, каля балот.
Самаявял. змяя — даўж. да 10 м. Скура аліўкава-шэрая, уздоўж спіны 2 рады вял. бурых плямаў. Добра плавае. Ноздры з клапанамі, можа доўга знаходзіцца пад вадой. Корміцца грызунамі, дробнымі капытнымі, чарапахамі, птушкамі, рыбай, маладымі алігатарамі. На чалавека нападае рэдка. У засуху зарываецца ў глей і ўпадае ў спячку. Яйцажывародная (28—42 дзіцяняты). Выкарыстоўваюць скуру, мяса і тлушч.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДЗЕ́ВА, Панна (лац. Virgo),
адно з 12 сузор’яў задыяка. Самая яркая зорка — Спіка (L Дз., 1-й візуальнай зорнай велічыні) разам з 3 менш яркімі зоркамі ўтварае фігуру ромба, бачную простым вокам. У сузор’і 95 зорак ярчэй 6-й зорнай велічыні; выяўлена скопішча (2,5 тыс.) галактык спіральнай структуры, сярод якіх размешчана магутная крыніца радыёвыпрамянення — радыёгалактыка Дз.-А. У Дз. знаходзіцца пункт асенняга раўнадзенства. На тэр. Беларусі сузор’е відаць у канцы зімы і вясною.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
са́мызайм.
1. (якраз, менавіта) selbst;
той са́мы dérselbe (f díeselbe, n dásselbe, pl díeselben);
з са́мага пача́тку gleich [ganz] am Ánfang; von Ánfang an;
у ту́ю ж са́мую гадзі́ну zur sélben Stúnde;
з са́май ра́ніцы vom frühen Mórgen;
да са́мага канца́ bis ganz zulétzt;
2. (дляўтварэнняступеняў параўнання) der [die, das] -ste, pl -sten; am -sten;
са́мая ціка́вая кні́га das interessánteste Buch;
гэ́та са́мая прыго́жая ву́ліца díese Stráße ist am schönsten;
на са́май спра́ве in der Tat, tátsächlich;
са́мае гало́ўнае die Háuptsache;
у са́мы раз geráde zur réchten Zeit (своечасова); geráde pássend (якпамерцы);
касцю́м яму́ са́мы разразм. der Ánzug sitzt [passt] ihm wie ángegossen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
planet[ˈplænɪt]n. плане́та;
the planet Earth плане́та Зямля́;
Mercury is the smallest of all the planets. Меркурый – самая маленькая з усіх планет.
♦
be born under a lucky planet нарадзі́цца пад шчаслі́вай зо́ркай;
be on another planet не разуме́ць таго́, што відаво́чна ўсім; як з ме́сяца звалі́ўся;
what planet are you on?BrE, infml з не́ба звалі́ўся?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГІПАСПАДЫ́Я
(ад гіпа... + грэч. spaō адцягваю ўніз, адрываю знізу),
ніжняя шчыліна мочаспускальнага канала, прыроджаны недахоп развіцця мочаспускальнага канала ў мужчын, калі вонкавая адтуліна канала адкрываецца на ніжняй паверхні палавога члена, машонцы ці на прамежнасці. Гіпаспадыя — самая частая анамалія развіцця органаў мочапалавой сістэмы. Прычыны гіпаспадыі: лішак жаночых палавых гармонаў, хваробы, што ўплываюць на развіццё плода (таксікоз і інш.). Пры гіпаспадыі бывае парушэнне мочавыдзялення і палавога жыцця. Лячэнне хірургічнае.
Літ.:
Савченко Н.Е. Гипоспадия и гермафродитизм. Мн., 1974;
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
спало́ханы, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад спалохаць.
2.узнач.прым. Ахоплены страхам, жудасцю. Раптам у.. [Выжлятніка] з-пад ног пырхнулі два спалоханыя шпакі.Пташнікаў.Спалоханая маці прыціснула малога да грудзей.Корбан.Спалоханы машыніст адхінуўся ад акна, жорстка схапіў руку [Ірыны].Лынькоў.// Які выяўляе спалох. За дзвярыма спалоханыя крокі, шэпт.Скрыган.У чырвонаармейца быў спалоханы від.Бядуля.Жанчына глядзіць проста перад сабою. Гэта тая самая, што мы бачылі ў гарадскім садзе, з вялікімі спалоханымі вачыма.Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
