са́мы, -ая, -ае, займ. азнач.

1. Ужыв. пры ўказальных займенніках «той», «гэты» для ўдакладнення, а таксама пры асабовых займенніках у знач. менавіта.

Гэта той с. дом.

Дык гэта і ёсць твая сяброўка? — Яна самая.

2. Ужыв. для ўдакладнення месца і часу ў знач. прама, як раз, непасрэдна.

Ля самага лесу.

На самае дно. 3 самай поўначы.

С. час касіць.

Самая пара гнаць кароў у поле.

3. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі служыць для ўтварэння найвышэйшай ступені, а пры назоўніках указвае на крайнюю ступень колькасці або якасці.

С. новы.

С. добры.

С. смак.

Самая бездараж.

С. накал падзей.

4. Тое, што і сам (у 1 і 2 знач.).

Парвала с. канверт, дастаючы са скрынкі.

◊

На самай справе — фактычна, у сапраўднасці.

Самы-самы (самая-самая, самае-самае і г.д.) (разм., жарт.) — добры.

Самы раз; у самы раз (разм.) — тады, калі трэба, у патрэбны момант.

Самы той! (іран.) — азначае: не на таго напалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

и́грывать несов., многокр., разг. (ча́ста, не раз) ігра́ць; см. игра́ть​ 1, 5.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

позева́ть сов.

1. (зевнуть несколько раз) папазяха́ць;

2. (поглазеть) разг. паглядзе́ць, падзіві́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пото́пать сов., разг.

1. (топнуть несколько раз) пату́паць;

2. (пойти) пату́паць, пайсці́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перепряда́ть несов.

1. (всё, многое) пра́сці, перапрада́ць;

2. (заново, ещё раз) перапрада́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перешелуши́ть сов.

1. (всё, многое) пералу́шчыць, палу́шчыць;

2. (снова, ещё раз) пералу́шчыць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аднаразо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які адбываецца, або ўтвараецца адзін раз; аднакратны. Аднаразовая выплата.

2. Сапраўдны для выкарыстання толькі адзін раз. Аднаразовы пропуск.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераво́р Перааранае поле пасля капання бульбы; другі раз узаранае поле; вымаклы і другі раз заараны пасеў (Слаўг.).

□ ур. Перавор (поле) каля в. Яскавічы Сал.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

táusendstens

adv у ты́сячны раз; у ты́сячных

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

náchzählen

vt паўто́рна падлі́чваць, пералі́чваць (яшчэ раз)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)