свядо́масцьж.тс.псіхал., філас. Bewússtsein n -s; Besínnung f - (памяць, пачуццё, развага);
быццё вызнача́е свядо́масць das Sein bestímmt das Bewússtsein;
рост свядо́масці zúnehmende Bewússtseinsreife
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рэлі́квія
(лац. reliquiae = рэшткі)
1) прадмет рэлігійнага пакланення, напр. мошчы;
2) прадмет, які беражліва захоўваецца як памяць аб мінулым (напр. гістарычная р., сямейная р.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
услу́жлівы, ‑ая, ‑ае.
Які ахвотна робіць паслугі каму‑н., гатовы ўслужыць. Проста не верылася, што гэты калючы чалавек мог быць услужлівы і пакорны.Бажко./ Пра памяць, уяўленне і пад. Паслушнае і ўслужлівае ўяўленне ўжо рысавала яму [Лабановічу] вобраз дзяўчыны, гэту чыстую і прыгожую краску, узгадаваную ў глухіх палескіх барах.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГРАБНІ́ЦА,
архітэктурнае збудаванне ці саркафаг, што ўмяшчае цела нябожчыка і ўвекавечвае яго памяць. Таксама стараж.-егіп.піраміды, мастабы, мікенскія купальныя грабніцы, скальныя грабніцы Індыі, Пярэдняй Азіі і этрускаў, манум.маўзалеіСтараж. Грэцыі і Рыма, купальныя грабніцы Індыі, багата ўпрыгожаныя скульптурай грабніцы Кітая і Карэі. У Зах. Еўропе грабніцы размяшчалі ў цэрквах (звычайна скульпт. фігура памерлага, што ляжыць на саркафагу).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Па́сія1 ’набажэнства пасля вячэрні ў нядзелі Вялікага посту ў памяць пакут Госпада — чытанне перадвялікадных евангелляў’ (Нас.). З польск.pasja ’пакуты Госпада’, якое з лац.passio < pati ’цярпець, пераносіць пакуты’ (Брукнер, 398).
Па́сія2 ’раздражнёнасць, раз’юшанасць, лютасць’ (Нас.), ст.-бел.пассия, пассыя ’страсць’ (пач. XVII ст.) запазычана са ст.-польск.passyja ’тс’, якое з лац.passio, ‑ōnis ’страсць, афект’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136; Варш. сл., 4, 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́талач ’пасеў, вытаптаны свойскімі жывёламі’ (Нас.), паталочышча ’выкачанае, вытвптанае месца на траве, пяску або снезе’ (Сцяшк.), гом.потолочыць ’памяць рунь, траву, пасевы’ (Выг.). Укр.патолоч, потолоччя ’вытаптанае засеянае поле’, ’месца, дзе драпежнік з’еў сваю ахвяру’, ’складзеныя для прасыхання каноплі’, лемк.патолоча ’маленькае возера’, рус.патолока ’вытаптаныя пасевы’. Nomen асіі да прасл.potelkti > патаўчы (гл.). рус.потолочь, укр.потовкти ’патаптаць, патаўчы’ (Борысь, Prefiks., 19, 32–34).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕО́РГІЕЎСКІ ФЛАГ,
адзін з флагаў ВМФ Расіі (калект. ўзнагарода) у 19 — пач. 20 ст. Уяўляў сабой белае прамавугольнае палотнішча, перакрыжаванае па дыяганалі сінім Андрэеўскім крыжам, у цэнтры якога змяшчаўся чырв. геральдычны шчыт з выявай св. Георгія Перамаганосца. Уведзены 5.6.1819 імператарам Аляксандрам І у гонар бітвы каля Кульма, дзе вызначыўся Гвардз. флоцкі экіпаж. Быў флагам адміралаў на суднах Гвардз. флоцкага экіпажа, з 1903 і на караблях чарнаморскіх флоцкіх экіпажаў, адзначаных у 1856 Георгіеўскім флагам за абарону Севастопаля. Як кармавы флаг выкарыстоўваўся на караблях «Азоў» (вызначыўся ў Наварынскай бітве 1827) і «Меркурый» (вызначыўся ў рус.-тур. вайну 1828—29). Георгіеўскі флаг уздымалі і на суднах з назвамі «Памяць Азова», «Памяць Меркурыя». Да лета 1918 Георгіеўскі флаг выкарыстоўвалі на баявых караблях Сав. Расіі, да канца 1924 на караблях ВМФ белагвардзейцаў (эскадра, эвакуіраваная ў 1920 у порт Бізерта, Туніс).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
трэнірава́ць
1.спарт. trainíeren [trɛ- i tre-] vt;
трэнірава́ць кама́ндуéine Mánnschaft trainíeren vt; sich üben (in D); (навыкіі г. д.) éinüben vt;
трэнірава́ць па́мяць sein Gedächtnis trainíeren
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дэклама́цыя, ‑і, ж.
Выразнае чытанне мастацкіх твораў на памяць; майстэрства выразнага чытання. Шапятовіч праваліўся з сваёй дэкламацыяй: сам ледзь не плакаў, чытаючы творы, а хлопцы засталіся абыякавымі.Кучар.//перан. Штучна прыўзнятая манера гаварыць. Сустракаюцца ў .. [зборніку] і творы, якія з’яўляюцца мімалётным водгукам на падзеі, і творы, у якіх пачуццё падменена дэкламацыяй.Шкраба.
[Ад лац. deklamatio — выпрацоўка красамоўства.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
oblivion
[əˈblɪviən]
n.
1) забыцьцё n., няпа́мяцтва n.
to pass into oblivion — пайсьці́ ў забыцьцё, быць забы́тым