ГРО́ДЗЕНСКІ КЛЯ́ШТАР ДАМІНІКА́НЦАЎ.

Існаваў у 1633—1832 у Гродне. Засн. літ. падкаморыем Фрыдрыхам Сапегам і яго жонкай Крысцінай. Мураваны, з 2-вежавым фасадам, касцёл Дзевы Марыі Ружанцавай асвячоны ў 1726. У храме было 8 разьбяных алтароў, арган на 10 галасоў, бронзавы бюст караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага. У мураваным 2-павярховым корпусе кляштара размяшчаліся школы. Сярод прыбораў кабінетаў былі 5 электрычных машын, магнітныя вагі, тэлескоп, мікраскоп, барометры і інш. Мелася хімічная лабараторыя, у б-цы было больш за 10 тыс. тамоў. У 1832 кляштар закрыты, будынкі не захаваліся.

А.А.Ярашэвіч.

т. 5, с. 433

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пала́та ж., в разн. знач. пала́та;

бальні́чная п. — больни́чная пала́та;

п. ло́рдаў — пала́та ло́рдов;

п. абшчы́н — пала́та о́бщин;

п. мер і вагі́ — палата́ мер и весо́в;

гандлёвая п. — торго́вая пала́та;

кні́жная п. — кни́жная пала́та;

казённая п. — ист. казённая пала́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

грам

(фр. gramme, ад лац. gramma < гр. gramma = дробная мера вагі)

асноўная мера масы ў СГС сістэме адзінак, роўная тысячнай долі кілаграма, або вазе 1 см​3 вады пры тэмпературы 4°С.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

клеймава́ць

1. stémpeln vt (тавары); markíeren vt, kénnzeichnen неаддз vt (ставіць кляймо на метале); éichen vt (меры і вагі);

2. перан brándmarken неаддз vt;

◊ клеймава́ць га́ньбай ein Schándmal áufdrücken (каго-н D);

клеймава́ць пага́рдай mit Veráchtung stráfen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дэнье́

(фр. denier)

1) даўнейшая французская манета, роўная 1/240 ліўра; выйшла з абарачэння ў пач. 19 ст.; 2)уст. мера тонкасці шаўковага валакна, якая вызначалася адносінамі вагі валакна да яго даўжыні; заменена тэксам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

scales [skeɪlz] n. pl.

1. ва́гі, ша́лі;

That victory turned the scales in our favour. Тая перамога вырашыла вынік справы на нашу карысць;

a scales weight гі́ра

2. the Scales astron. Ша́лі (знак задыяка)

3. the Scales astrol. Ша́лі (знак задыяка; чалавек, які нарадзіўся пад гэтым знакам)

♦

tip the scale(s) at smth. infml выраша́ць кане́ц спра́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ласт ​1, ‑а, М ‑сце, м.

1. Відазмененая канечнасць некаторых водных жывёл, птушак (марскіх чарапах, пінгвінаў, цюленяў і пад.), пальцы якой злучаны перапонкай. Маржы зарохкалі, заварушыліся і павярнулі да людзей, нязграбна рухаючы сваімі ластамі-лапамі. Маўр.

2. пераважна мн. (ла́сты, ‑аў). Прыстасаванне ў выглядзе вясла для палягчэння плавання пад вадой, якое надзяваецца на ногі плыўца. Віця прыладзіў да ног белагаловага [хлопчыка] ласты .. і падаў, нарэшце, маску. Гамолка.

ласт ​2, ‑а, М ‑сце, м.

Адзінка вымярэння вагі карабельнага грузу, неаднолькавая ў розных краінах і ў дачыненні да розных грузаў.

[Ад гал. last — груз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВІ́ЦЕБСКІ ГАСЦІ́НЫ ДВОР.

Існаваў у Віцебску ў 17 ст. Пабудаваны з дрэва на тэр. Узгорскага замка ў комплексе з 89 крамамі і складамі, якія ўтваралі прамавугольную ў плане гандлёвую плошчу, забудаваную з чатырох бакоў і злучаную з Верхнім замкам мостам цераз р. Віцьба. Гал. квадратны ў плане будынак быў завершаны высокім вальмавым дахам з бельведэрам і балюстрадай вакол яго. Бельведэр быў накрыты купалам, завершаным галоўкай на васьмерыку, увянчаны шпілем з гарадскім гербам. Каля будынка размяшчалася важніца, дзе захоўваліся гарадскія вагі, 7 камор для тавараў, стайня. Двор адлюстраваны на «Чарцяжы» Віцебска 1664. Будынак апісаны ў інвентары Віцебска сярэдзіны 17 ст.

т. 4, с. 226

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АПУСКНЫ́ КАЛО́ДЗЕЖ,

полая замкнёная звычайна жалезабетонная канструкцыя, якая апускаецца ў грунт ад уласнай вагі і агароджвае грунтавую выпрацоўку. Бывае круглай (дыяметрам да 80 м), эліптычнай ці прамавугольнай у плане формы. Грунт унутры апускнога калодзежа распрацоўваецца пераважна грэйферам, таксама экскаватарам, гідраэлеватарам. У малазвязных грунтах і пясках апусканне калодзежа паскараюць вібраўстаноўкамі, у гліністых — напампоўваннем паміж сценкамі калодзежа і грунтам гліністай суспензіі. Выкарыстоўваюцца апускныя калодзежы пры збудаванні глыбокіх масіўных фундаментаў (70 м і болей), падземных памяшканняў, рэзервуараў і інш. Калі апускны калодзеж прызначаецца пад фундамент, то запаўняецца бетонам ці замуроўваецца, калі пад памяшканне (напр., помпавую станцыю) — робіцца днішча.

т. 1, с. 440

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ліўр

(фр. livre, ад лац. libra = фунт)

1) сярэбраная манета ў сярэдневяковай Францыі;

2) грашовая адзінка ў Францыі да ўвядзення франка (1799 г.), роўная 240 дэнье;

3) даўнейшая французская мера вагі, роўная 1/2 кг.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)