малескі́н, ‑у, м.
Вельмі шчыльная баваўняная тканіна (звычайна цёмнага колеру), з якой шыюць рабочае і спартыўнае адзенне; «чортава скура».
[Англ. moleskin ад mole — крот і skin — скура.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насі́льны 1, ‑ая, ‑ае.
Які прызначаецца для штодзённага нашэння (пра адзенне).
насі́льны 2, ‑ая, ‑ае.
Які ажыццяўляецца шляхам насілля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расху́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Перастаць быць захутаным, зняўшы з сябе якое‑н. верхняе адзенне (хустку, шаль і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ры́за ’адзенне святара’, ’металічная акладка на абразах’ (ТСБМ), ’раса’ (Янк. 1) ’дрэнная вопратка’ (валож., ЛА, 5), ры́зніца ’памяшканне, дзе захоўваюцца рызы і царкоўныя рызы’ (ТСБМ), ’зношанае адзенне’ (рэч., лельч., ельск., добр.), ры́зіна ’старая, падраная вопратка’ (Янк. 1), ри́за ’адзенне святара’, ’раса’ (Нас.), ри́зка, ри́зочка ’адзенне, у якім хрысцяць дзіця’ (Нас.), ризки ’тс’ (Дэмб. 1, 646), ст.-бел. риза, рыза ’адзенне’ (XV ст.), ’адзенне святара’ (XVI ст.), рызница ’рызніца’, рус. ры́за ’адзенне святара’, ри́зка ’пялёнка, у якую закручваюць дзіця пасля хрышчэння’, ст.-рус. риза ’адзенне’, укр. ри́за, чэш. říza ’рыза’, серб.-харв. ри̏за ’адзенне’, балг. ри́за, ст.-слав. риза. Няма надзейнай этымалогіі. Па адной з версій меркавалася роднасць з *rezati, *raz (> бел. рэ́заць, раз). Некаторыя схіляюцца да версій аб запазычанні, параўн. візант. ῥίαις ’перадплечча’ (Фасмер, 3, 482–483 з літ-рай БЕР, 6, 254).
Рыза́ ’пілаванне’ (камянеў, кобр., ЛА, 1; Сл. Брэс., Клім., 65). Утворана ад рэ́заць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адцяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што (разм.).
1. Доўга пранасіць абутак, адзенне.
Адцягаў кажух гадоў пяць.
2. Адцягнуць у некалькі заходаў.
Адцягалі за гадзіну сухое вецце.
|| незак. адця́гваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адзе́жа, -ы, ж.
Тое, што і адзенне (у 1 знач.; разм.).
Набыць зімовую адзежу.
|| памянш. адзе́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
Каб не ежка ды не адзежка, была б грошай дзежка (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
цяжэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак.
1. Станавіцца цяжэйшым, прыбаўляць у вазе.
Мокрае адзенне цяжэе.
2. Адчуваць стомленасць, цяжкасць.
Рукі і ногі цяжэюць.
|| зак. ацяжэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е і пацяжэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
чы́сціцца, чы́шчуся, чы́сцішся, чы́сціцца; незак.
Чысціць (у 1 знач.) сябе ці сваё адзенне, абутак.
|| зак. вы́чысціцца, -чышчуся, -чысцішся, -чысціцца і пачы́сціцца, -чы́шчуся, -чы́сцішся, -чы́сціцца.
|| наз. чы́шчанне, -я, н. і чы́стка, -і, ДМ -тцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раздзе́ць, ‑дзену, ‑дзенеш, ‑дзене; зак., каго-што.
1. Зняць з каго‑н. адзенне. Мы раздзелі малога, урач агледзеў яго, аслухаў. Кулакоўскі. // Распрануць.
2. Разм. Аграбіць, зняўшы з каго‑н. адзенне. Ды сама [Хадора] амаль не ў споднім, Твар збялеў, што ў меле: — Ах, мой Савачка, мой родны, А мяне ж раздзелі! Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашму́ляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.
1. Выцерці ад частага ўжытку, занасіць (звычайна адзенне). Зашмуляць штаны.
2. Сцерці, пацерці (скуру).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)