Ківі́лка ’мерны сажань’ (ТС). Няясна. Магчыма, да вілках (гл.) ’назва прыстасаванняў з раздвоеным канцом’. Пачатак слова да ка‑ з наступнай асіміляцыяй галосных.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ле́ці ’леты, гады’ (Бяльк.) — з формы парнага ліку, параўн. ст.-бел. лѣтѣ (з рэдукцыяй галоснай -е ў канцы слова). Да лёта (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́міс ’падкладачная тканіна’ (іўеў., Сл. ПЗБ; бабр., Запіскі). Няясна. Магчыма, з польск. mamis ’рэдкая, недарагая баваўняная тканіна’, якое таксама этымалагічна цёмнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матэры́зна ’брыдкія словы, мат’ (Нас.). Утворана па існаваўшаму тыпу мацяры́зна ’спадчына па мацеры’ ад слова мат (гл.). Сюды ж матэркі ’брыдкі’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пане́хтуваць ’зганьбіць’ (Сл. ПЗБ). Укр. поне́хтувати ’пагрэбаваць; папсаваць, зрабіць шкоду’. Ад nechati (гл: няхай) з т укладным у выніку экспрэсіўнага характару слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Па́трубля ’вотруб’е (ігн., Сл. ПЗБ). У выніку кантамінацыі балтызму nacėi і бел. вотруб’е (гл.). У канцы слова ‑л‑ з ‑и‑ (< прасл. -ьje).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пра́зі мн. л. ’чуткі’ (віл., Сл. ПЗБ). Нямела, магчыма, да польск. frazes ’фраза’, старое ’слова, зварот, выраз’ з адаптацыйнай зменай ф > п.⇉.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пракале́ташні ’колішні, даўні’ (стрэш., Наша слова, 2002 г., 16 кастр.). Да прак (гл.) і лета ’год’ (гл.), аналагічна да пракаветны ’даўні, спрадвечны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Праця́жны ’які гучыць павольна, цягуча, не адрывіста’ (ТСБМ), ’марудлівы’ (люб., Сл. ПЗБ). Рус. протя́жный ’павольны, цягучы’, укр. протя́жний ’працяглы’. Гл. папярэдняе слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Проціпе́рсніца, проціпе́рсціца ’востраў запаленне скуры’ (паст., Сл. ПЗБ). Слова ўтворана ад прым. *проціперсны < проці і перст ’палец’, гл. персцень. Параўн. міжперсніца, міжыпарніца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)