тры фігуры, абмежаваныя дугамі і хордамі акружнасцей, для якіх з дапамогай цыркуля і лінейкі можна пабудаваць роўнавялікія (па плошчы) прамалінейныя фігуры. Знойдзены Гіпакратам Хіёскім пры спробах рашыць задачу пра квадратуру круга. Плошчы Гіпакратавых серпікаў выражаюцца квадратычнымі ірацыянальнасцямі хордаў, на якіх яны будуюцца. Плошча аднаго з серпікаў роўная плошчы роўнабаковага трохвугольніка АВС. Інш. Гіпакратавы серпікі будуюцца больш складана.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́МЕЛЬСКІ ХІМІ́ЧНЫ ЗАВО́Д.
Утвораны ў 1965. Да 1968 называўся суперфасфатны завод. У 1970 уведзены магутнасці па выпуску складаназмяшаных мін. угнаенняў; у 1974 — пушчаны цэхі 2-й чаргі з-да (грануляванага амафосу, фосфарнай кіслаты і фторыстых солей); у 1978 — цэх тэхн. сульфатанатрыю; у 1980 — новы цэх сернай кіслаты. У 1986 асвоена азотна-кіслародная ўстаноўка. Выпускае больш за 20 відаў прадукцыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРОМ,
гукавая з’ява ў атмасферы, якая суправаджае разрад маланкі. Выклікаецца ваганнямі паветра ў выніку хуткага награвання і расшырэння ўздоўж маланкі (узрыўная хваля). Звычайна чутны на адлегласці не больш як 15—20 км. Раскаты грому тлумачацца тым, што маланка мае вял. даўжыню і гук ад розных яе ўчасткаў даходзіць да назіральніка неадначасова, а таксама адбіццём гуку ад воблакаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАВО́С
(Dawos),
горад, горнакліматычны курорт на У Швейцарыі, у Рэтыйскіх Альпах, на выш.больш за 1550 м. Каля 15 тыс.ж. (1994). Цэнтр турызму, зімовых відаў спорту. Познагатычныя касцёлы, ратуша (сярэдзіна 16 ст.). Мяккі горны клімат, малавоблачная зіма спрыяльныя для клімататэрапіі хвароб органаў дыхання (у т. л. туберкулёзу), некат. хвароб скуры, вачэй. Шмат санаторыяў, атэляў, водалячэбніц.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
развяза́ться
1.(открепиться) развяза́цца;
2.перен. (отделаться), разг. адчапі́цца, адвяза́цца (ад каго, ад чаго); (избавиться, освободиться) пазба́віцца (ад каго, ад чаго);
е́ле развяза́лся я с ним ледзь я адчапі́ўся (адвяза́ўся) ад яго́;
развяза́ться с забо́тами пазба́віцца ад кло́патаў;
3.перен. (утратить скованность) прост. пасмяле́ць; пача́ць трыма́цца больш во́льна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
je
1.
adv
1) калі́-не́будзь
~ und ~ — заўсёды
2) па (перад лічэбн.)
~ drei — па тры, па тро́е
2.
cj
1)
je…, désto…, je… je… — чым…, тым…
je mehr, désto bésser — чым больш, тым лепш
2)
je nachdém — у зале́жнасці ад
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
meist
1.
a найбо́льшы
die ~en Stúdenten — бо́льшасць студэ́нтаў
die ~e Zeit — бо́льшасць ча́су
in den ~en Fällen — у бо́льшасці вы́падкаў
das ~e davón ist bekánnt — бо́льшая ча́стка гэ́тага вядо́ма
2.
adv часце́й за ўсё
am ~en — больш за ўсё
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
grubo
1. тоўста;
grubo posmarowany — тоўста (густа) намазаны;
grubo na palec — таўшчынёй у палец;
2. шмат, многа, багата;
grubo zarobić — добра (многа) зарабіць;
grubo więcej — нашмат больш;
grubo się mylić — глыбока памыляцца;
3. нізкім голасам
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
early1[ˈɜ:li]adj.
1. ра́нні; пачатко́вы;
in early spring ра́нняй вясно́й, напрадве́сні; на пача́тку вясны́;
in the early 20th century на пача́тку XX стаго́ддзя;
He was in his early forties. Яму было крыху больш за сорак.
2. датэрміно́вы; ху́ткі;
early elections датэрміно́выя вы́бары;
We await your early reply. Мы спадзяёмся на ваш хуткі адказ;
The train was 10 minutes early. Цягнік прыйшоў на 10 хвілін раней.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ну́дзіць, ‑дзіць; безас.незак.
1. Пра млосны стан, які бывае перад рвотай. Хлопцы вярнуліся да рукзакоў, той-сёй прыклаўся да сваіх пляшак, бо самалёт добра кідала і некаторых пачало нудзіць.Новікаў.Ванду нудзіла. Каб не зваліцца з ног, яна прытулілася да сцяны.Мяжэвіч.
2.перан.Разм. Пра пачуццё агіды да каго‑, чаго‑н. [Шпакоўскі:] — Нудзіць мяне, калі ты ныеш.Гурскі.Мяне ўжо нудзіла ад .. [балаганных] відовішчаў.Мікуліч.
нудзі́ць, нуджу́, ну́дзіш, ну́дзіць; незак.
1.пакім-чым і без дап. Тое, што і нудзіцца. — Так, мы ўсе тут нудзім па радзіме ды па блізкіх, але... Ліба не дасказала. — Толькі ў адных больш шансаў на зварот, а ў другіх іх меней...Гартны.Цяпер.. [дзядзька Язэп] не так нудзіць, больш можа гаварыць аб Міхале — прывык патроху, што памёр ён.Чорны.
2.каго і без дап. Выклікаць, наганяць пачуццё нуды. Па-ранейшаму [Міканор] не таіў, што ўся гэта гаворка нудзіць яго.Мележ.Апошні агеньчык мой дагарае. І студзіць, і нудзіць асенні дождж.Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)