жывагло́т, -а, Мо́це, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Бязлітасны і жорсткі чалавек, здатны прыцясняць людзей і нажывацца за іх кошт.

|| ж. жывагло́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. жывагло́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

Нурэ́іна ’нелюдзімы, непрыязны флегматычны чалавек’ (Жд. 1, Сл. ЦРБ). Відаць, балтызм, аформлены суфіксам ‑іна, параўн. польск. дыял. niur ’пануры, маламоўны чалавек’ (беларуска-польска-літоўскае пагранічча) < літ. niū́ra ’пануры чалавек’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 81).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Mann

m -(e)s, Männer

1) мужчы́на

álter ~ — стары́ (чалаве́к)

2) муж

éinen ~ bekómmen* — вы́йсці за́муж

3) чалаве́к, асо́ба (у спалучэнні з лічэбнікамі не скланяецца)

húndert ~ — сто чалаве́к

húndert ~ stark — вайск. ко́лькасцю ў сто чалаве́к

álle ~ an Bord! — марск. усе́ наве́рх!

auf den ~, pro ~ — на чалаве́ка, на душу́, на бра́та

bis auf den létzten ~ — да апо́шняга чалаве́ка

4) чалаве́к (з прысутнай яму характарыстыкай «які»)

ein ~ der Öffentlichkeit — грама́дскі дзе́яч

der ~ des Táges — геро́й дня

ein ~ von Wort — чалаве́к [гаспада́р] сло́ва

ein ~ von Mut — му́жны чалаве́к

5) -(e)s, pl Léute салда́т, радавы́, бае́ц; матро́с; рабо́чы

◊ an den réchten ~ gelángen — патра́піць на патрэ́бнага чалаве́ка

séinen ~ stéhen* — пастая́ць за сябе́

~! — (па)слу́хай! (зварот, фам.)

~ Góttes! — разм. ты што! (неадабральна)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

першабы́тны гіст, антр rsprünglich; Ur-;

першабы́тны чалаве́к Úrmensch m -en, -en;

першабы́тнае грама́дства Úrgesellschaft f;

гісто́рыя першабы́тнага грама́дства Úrgeschichte f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

сіве́ць (пра валасы) ergruen vi (s), grau [weiß] wrden, grue Hare bekmmen*;

галава́ сіве́е – чалаве́к мудрэ́е ≅ dank Erfhrung wird man klüger

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

чужа́к м, чужані́ца м, ж (чужы чалавек) Frmdling m -(e)s, -e, Frmde (sub) m -n, -n; ußenseiter m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

стралок, , м.

  1. Чалавек, які ўмее страляць.

    • Меткі с.
  2. Ваеннаслужачы стралковых або мотастралковых войск.

  3. Ваеннаслужачы, які вядзе агонь з танка або самалёта.

    • С.-радыст.
  4. Служачы ваенізаванай аховы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

сужыцель, , м.

  1. Чалавек, які жыве з кім-н. у адной кватэры (уст.).

  2. Мужчына, які знаходзіцца ў пазашлюбнай сувязі з якой-н. жанчынай; палюбоўнік.

|| ж. сужыцелька, .

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

уедлівы, .

  1. Здольны глыбока пранікаць, уядацца ў што-н.

    • У. пах.
    • Уедлівая фарба.
  2. перан. Які ўнікае ва ўсе дробязі, прыдзірлівы.

    • У. чалавек.
    • У. характар.

|| наз. уедлівасць, .

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

разгледзецца, ; зак.

Паглядзець вакол сябе, прыгледзецца, азнаёміцца з абстаноўкай.

  • Зайшоў чалавек у хату, разгледзеўся.
  • Не даць р. (перан.), апомніцца ворагу.

|| незак. разглядацца, і разглядвацца, .

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)