кроў, крыві, Т кроўю і крывёй, ж.

1. Чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў. Артэрыяльная кроў. Венозная кроў. Рух крыві.

2. перан. Блізкае кроўнае сваяцтва. Адной крыві. □ — У Марысі Антосева кроў. Бажко. // Блізкі сваяк. У глыбіні душы варухнулася ў Сіпака нешта падобнае на крупінку жалю да чалавека: што тут ні кажы, а ўсё ж свая кроў... Лынькоў.

3. Парода жывёлы. Бульдог чыстай крыві. // Пра род, паходжанне людзей. Мадам Гамрэкелі сказала, што ў Сімонавых паводзінах адразу відаць несамавітасць ягонага роду, не[высака]роднасць крыві. Самуйлёнак.

4. перан. Забойства, кровапраліцце. [Дзед Бадыль:] Народ не вытрымае, з голымі рукамі кінецца на гарматы і кулямёты. Крыві шмат будзе. Крапіва.

5. перан.; якая. Тэмперамент, характар. Гарачая кроў. Маладая кроў.

•••

Сумяшчальнасць крыві гл. сумяшчальнасць.

Гарачая кроў — пра страснага, тэмпераментнага чалавека.

Да апошняй каплі крыві гл. капля.

Кроў гаворыць (загаварыла) у кім — аб праяўленні чаго‑н., уласцівага роду, нацыі і пад.

Кроў за кроў — помсціць забойствам за забойства.

Кроў з малаком — пра дужага прыгожага чалавека з румяным свежым тварам.

Кроў іграе (кіпіць) — пра багацце жыццёвых сіл, энергіі.

Кроў кінулася (хлынула) у галаву каму — хто‑н. моцна ўсхваляваўся, узрушыўся.

Кроў ледзянее (стыне) (у жылах) — пра пачуццё жаху, моцнага перапуду.

Кроў ударыла ў твар каму — хто‑н. пачырванеў ад збянтэжанасці, сораму, непрыемнасці і пад.

Кроўю сэрца (кніжн.) — з глыбокім пачуццём і перакананнем, з вялікімі мукамі (пісаць, тварыць што‑н.).

Купацца ў крыві гл. купацца.

Ліць (праліць) кроў гл. ліць.

Льецца (праліваецца) кроў чыя, якая — пра вялікія ахвяры, масавае забойства людзей (звычайна ў час вайны).

Наліцца кроўю гл. напіцца.

Напіцца (насмактацца) крыві гл. напіцца.

Патапіць у крыві гл. патапіць.

Піць (смактаць, ссаць) кроў гл. піць.

Плоць ад плоці, кроў ад крыві гл. плоць.

Плоць і кроў каго, чыя гл. плоць.

Потам і кроўю гл. пот.

Псаваць кроў каму гл. псаваць.

Псаваць сабе кроў гл. псаваць.

Сысці кроўю гл. сысці.

Сэрца кроўю абліваецца гл. сэрца.

Умыцца кроўю гл. умыцца.

(Хоць) кроў з носа — нягледзячы ні на якія цяжкасці, перашкоды (зрабіць што‑н., дамагчыся чаго‑н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

szarpać

незак.

1. (і)рваць; драць; раздзіраць;

2. тармасіць; тузаць; торгаць;

szarpać kogo za włosy (rękaw) — тузаць (торгаць) каго за валасы (рукаў);

szarpać komu nerwy — матаць (вымотваць) каму нервы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

lekcja

lekcj|a

ж. урок;

~a matematyki — урок матэматыкі;

odrabiać ~e — рабіць урокі;

udzielać ~i — даваць урокі;

prowadzić ~e — весці ўрокі (у школе);

dać komu ~ę — прачытаць натацыю каму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

nadobny

nadobn|y

уст.прыгожы;

płeć ~a жарт. прыгожы пол;

literatura ~a — прыгожае пісьменства;

sztuki ~e — выяўленчае мастацтва і музыка;

odpłacić komu pięknym za ~e — адплаціць каму той жа манетай

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

zabiec

zabie|c

зак. забегчы;

~c daleko — далёка забегчы;

~c z tyłu (z boku) — забегчы ззаду (збоку);

~c komu drogę — заступіць каму дарогу;

serce krwią ~glo — сэрца аблілося крывёй

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

uległy

uległ|y

падатлівы; пакорны; пакорлівы; паслухмяны;

być ~ym względem (wobec w stosunku do) kogo — слухацца каго; падпарадкоўвацца каму;

była we wszystkim ~a matce — яна ва ўсім слухалася маці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

upominać

upomina|ć

незак. кніжн. kogo павучаць каго; рабіць заўвагі каму;

mama ~ła nas za trzymanie łokci na stole — мама рабіла нам заўвагі, каб не трымалі локці на стале

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

uprzejmość

uprzejmoś|ć

ж. ветлівасць, далікатнасць;

dzięki ~ci pana Kowalskiego — дзякуючы ласцы спадара Кавальскага;

wyświadczyć komu ~ć — зрабіць каму ласку (паслугу);

wymieniać z kim ~ci — абменьвацца кампліментамі з кім

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

zdradzić

зак.

1. kogo/co здрадзіць каму/чаму;

zdradzić ojczyznę — здрадзіць радзіме;

2. выдаць; праявіць; выявіць;

zdradzić tajemnicę — выдаць таямніцу;

zdradzić niepokój — праявіць (выказаць) неспакой;

zdradzić zdolności — праявіць здольнасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dotrzymać

зак. датрымаць, стрымаць;

dotrzymać obietnicy — стрымаць абяцанне;

dotrzymać kroku komu/czemu — ісці ў нагу з кім/чым;

dotrzymać placu (pola) komu — уст. не саступіць каму; устаяць перад кім

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)