Verbum

пракукарэ́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. Пракрычаць «кукарэку». Хоць недзе далёка асіпла пракукарэкаў певень — наступіла поўнач, — заснуць ніхто не мог. Новікаў.

2. Кукарэкаць некаторы час.

ускату́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Разм. Катурхаючы, разбудзіць. У тую нядзелю на самым світанку Параска ўскатурхала Галю і загадала: — Ідзі хоць карову падаі. Сабаленка.

цы́нік, ‑а, м.

Цынічны чалавек. [Іван:] — Ну і цынік жа ты, Валька. Пра дзяўчат гаворыш, нібыта чаравікі купляеш — хоць дзесяць пар мерай, а браць неабавязкова. Грахоўскі.

[Ад грэч. kyon — сабака.]

во́ўк, ваўка́ і во́ўка; мн. ваўкі́, ‑о́ў; м.

Дзікая драпежная жывёліна сямейства сабачых. Колькі ваўка не кармі, ён усё роўна ў лес глядзіць. Прыказка. І ваўкі сыты і авечкі цэлы. Прымаўка.

•••

Біты воўк — пра бывалага, вопытнага чалавека.

Воўк у авечай шкуры — пра знешне лагоднага, рахманага, а на самой справе варожага, каварнага чалавека.

Воўк у лесе (за гарою) здох — пра чый‑н. дзіўны, нечаканы ўчынак.

Воўкам глядзець (пазіраць) гл. глядзець.

Лавіць бягучага воўка след гл. лавіць.

Марскі воўк — пра бывалага, вопытнага марака.

Хоць ваўкоў ганяй гл. ганяць.

Хоць воўк траву еш — пра раўнадушныя, абыякавыя адносіны да чаго‑н.

Хоць воўкам вый гл. выць.

гро́знасць, ‑і, ж.

Уласцівасць грознага. Від.. [чырвонаармейца] быў даволі грозны, хоць гэта грознасць не зусім пасавала з яго лагоднымі шэрымі вачамі, якімі ён акінуў дзеда Талаша. Колас.

жму́ркі, ‑рак; адз. няма.

Гульня, у якой адзін з удзельнікаў з завязанымі вачамі ловіць астатніх.

•••

Гуляць у жмуркі гл. гуляць.

Хоць у жмуркі гуляй гл. гуляць.

нія́к, прысл.

Ніякім чынам; зусім. Воз ніяк не мог пераехаць насыпу, якім былі абнесены могілкі. Сабаленка. Ніяк не клеіцца размова, Хоць думак шмат у галаве. Колас.

падлу́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Абл. Узрыхліць, ускапаць. Як убачылі жанкі, што Кандрат паехаў з плугам, пахапалі жалезнякі, каб хоць трохі падлубаць сваю палоску. Грахоўскі.

сараматні́к, ‑а, м.

Разм. Той, хто не мае сораму, хто парушае правілы прыстойнасці; бессаромны чалавек. Старшыніха выняла Кліма кулаком па спіне. — Сараматнік, хоць бы апрануўся! Лобан.