узле́зці, -зу, -зеш, -зе; узле́з, -зла; узле́зь; зак.

1. на што. Узабрацца куды-н. высока, на паверхню чаго-н.

У. на слуп.

2. на каго-што. Пра адзенне, абутак: надзецца, налезці (разм.).

Бот ледзь улез на нагу.

3. на каго-што. Прыціснуць нагой каго-, што-н., наступіць (разм.).

|| незак. узла́зіць, -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пачу́так ’адчуванне, настрой’ (Сцяшк.) — аддзеепрыметнікавае ўтварэнне з суфіксам ‑ак (аб ім Сцяцко, Афікс. наз., 23 і 82), як абу́так, збы́так ’збытае’. Беларускае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сабо́ ’абутак на драўлянай падэшве або выдзеўбаны з дрэва’ (ТСБМ). Праз рус. сабо з франц. sabot ’тс’; аб апошнім гл. СИС, 450.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Кле́мша ’той, хто крывіць абутак’ (З нар. сл.). Да *клем‑ бша. Балтызм з рэгулярным словаўтварэннем. Ад літ. klim‑ buoti ’кульгаць’ з ‑ša‑суфіксацыяй.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

санда́лі, ‑яў; адз. сандаля, ‑і, ж.

1. У старажытных грэкаў і рымлян — абутак з драўлянай або скураной падэшвай без абцасаў, якая прымацоўвалася да нагі раменьчыкамі.

2. Лёгкія летнія туфлі без абцасаў, якія зашпільваюцца раменьчыкамі.

[Н.-грэч. sandalion.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

унты́, ‑о́ў; адз. унт, ‑а́, м. і у́нты, унт; адз. у́нта, ‑ы, ж.

Абутак з футра на мяккай падэшве ў народаў Поўначы і Сібіры. Ганна паказвала старому новыя унты, прыгатаваныя ў падарунак сыну. Лукша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бот​I м (абутак) Stíefel m -s -;

◊ два боты па́ра разм Gleich und Gleich geséllt sich gern

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

стапта́ць

1. zertréten* vt, zerstámpfen vt, zertrámpeln vt;

2. разм (абутак) ábtragen* vt; áustreten* vt, ábtreten* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

*Ашкабу́рак, ошкабу́рок ’абносак, зношаны абутак’ (КСТ). Звязана з шкабуртина ’шматок, кусок чаго-небудзь’ (палес., Лысенка, СПГ), шкабурацінка ’скарынка хлеба’ (лельч., Вешт. дыс.). Гл. шкабурацінка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ляке́ркі ’лакіраваныя туфлі’ (навагр., Нар. сл.). З польск. lakierki ’абутак з лакіраванай скуры’ < lakier ’лак’ < lakierować ’пакрываць лакам’ < ням. lackieren ’тс’ (Слаўскі, 4, 31).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)