Verbum

леге́нда², -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, леге́нд і -аў, ж. (спец.).

1. Сукупнасць умоўных знакаў і тлумачэнняў да карты, схемы, плана і пад.

2. Надпіс на манеце.

ма́ксі.

1. нескл., н. Спадніца, сукенка, паліто і пад. максімальнай даўжыні.

Цяпер мода на м.

Насіць м.

2. прым., нязм. Максімальна доўгі (пра спадніцу, сукенку, паліто).

Спадніца-м.

наара́ць, -ару́, -арэ́ш, -арэ́; -аро́м, -араце́, -ару́ць; -ары́; -ара́ны; зак., чаго і без дап.

Узараць нейкую колькасць зямлі.

Н. тысячу гектараў пад азіміну.

|| незак. наво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

навыбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., чаго.

1. Сабраць нейкую колькасць ураджаю бульбы, агуркоў і пад.

Н. чатыры кашы агуркоў.

2. Выбраць нейкую колькасць чаго-н.

Н. спелых памідораў.

ра́птам, прысл.

1. Знянацку, нечакана, неспадзявана.

Р. пачуўся стрэл.

2. у знач. ўзмацн. часц. Адпавядае па знач. словам: «а калі», «а што, калі» і пад.

Р. яшчэ захварэе.

расхвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., каго-што.

1. Прымусіць хвалявацца, зрабіць бурным (пра мора, раку, возера і пад.).

Вецер расхваляваў возера.

2. Моцна ўсхваляваць.

Успаміны расхваляваліяго.

рыпе́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -пі́ць; незак.

Утвараць рып, скрыпець.

Падлога рыпіць.

Боты рыпяць.

Пад нагамі рыпіць снег.

|| аднакр. ры́пнуць, -не; -ні.

|| наз. рыпе́нне, -я, н.

саве́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Назва пасады ў некаторых установах (пасольствах, міністэрствах і пад.), а таксама асоба, якая займае гэту пасаду.

С. пасольства.

С. юстыцыі.

С. дырэкцыі.

самавы́значыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак.

Вызначыць сваё месца ў жыцці, у грамадстве, усвядоміць свае грамадскія нацыянальныя інтарэсы і пад.

|| незак. самавызнача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. самавызначэ́нне, -я, н.

самкну́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не́цца; зак.

1. Злучыцца, стаць шчыльным.

Шарэнгі самкнуліся.

2. Пра вочы, губы і пад.: заплюшчыцца, стуліцца.

Вусны самкнуліся.

|| незак. змыка́цца, -а́ецца.