дыхальныя пігменты гемалімфы некат. малюскаў і членістаногіх, якія ажыццяўляюць транспарт кіслароду ў арганізме. Паводле хім. прыроды — складаныя бялкі (металапратэіды). У гемалімфе знаходзяцца ў раствораным стане. Маюць больш нізкую кіслародную ёмістасць, чым гемаглабіны. Злучэнне кіслароду з гемацыянінамі абумоўлена прысутнасцю ў малекуле гемацыянінаў медзі, непасрэдна звязанай з бялком. Акісленыя гемацыяніны афарбаваны ў сіні колер, адноўленыя — бясколерныя.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГІДРАТЦЭЛЮЛО́ЗА,
структурная мадыфікацыя цэлюлозы. Цвёрдае рэчыва белага колеру. У адрозненне ад прыроднай цэлюлозы (з якой яе атрымліваюць) лепш раствараецца ў шчолачах, афарбоўваецца, больш гіграскапічная і рэакцыйназдольная ў водных растворах. З гідратцэлюлозы складаюцца віскознае валакно, медна-аміячныя валокны, вытв-сць якіх уключае стадыю пераводу цэлюлозы ў гідратцэлюлозу (напр., асаджэннем з раствору, мех. разломам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУ́РЫНСКАЯ КАРЦІ́ННАЯ ГАЛЕРЭ́Я,
філіял Нац.маст. музея Беларусі. Адкрыта ў 1976 у в. Гурыны Мазырскага р-на Гомельскай вобл. як музей на грамадскіх пачатках, з 1978 галерэя, філіял Нац.маст. музея. Размешчана ў будынку б. Школы. 7 выставачных залаў, плошча 210 м²; больш за 200 твораў бел. жывапісу, скульптуры, графікі, дэкар.-прыкладнога мастацтва.
blind smb. with science здзіўля́ць каго́-н. сваі́мі ве́дамі (асабліва тэхнічнымі)
In this game you need more science than strength. У гэтай гульні патрабуецца больш спрыту, чым сілы.
♦
the science of self-defence бокс; са́мба;
the noble sciencejoc. бокс; фехтава́нне
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Паго́ня1 ’праследаванне таго, хто ўцякае, і тыя, хто праследуе’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., Касп., Яруш.), паго́н (Нас.), паго́нь (ТС) ’тс’. Рус.пого́ня, укр.пого́ня, пого́нь, ст.-рус.погон, погоня, погона (13 ст.), польск.pogoń ’тс’, серб.-харв.погон ’рухаючая сіла цягі’, славен.pogon ’пагоня’. Ад pogъnati (гл. гнаць) з рознымі суф.: ъ, ja, jь. Праславянская мадэль з іншай аналагічнай ступенню ў назоўніку.
Паго́ня2 ’невялікае балота’ (Шатал.), пого́ня ’невялікае балота, заліўны луг’ (Сл. ПЗБ), пого́ня ’месца, якое заліваецца вадой у час паводкі або пасля дажджу; сена, якое скошана на такіх месцах’ (Клім., 58), ’нізіна, балоцістая даліна’ (ТС), ’вузкая лагчына, месца сцёку вод пры вясновым раставанні і атмасферных ападках’, ’вузкая і доўгая нізінная мясцовасць сярод больш узвышанай’, ’вельмі густыя зараснікі, якія цягнуцца больш на балоце і нізкіх месцах’ (Талстой, Геогр., 196). Палескі геаграфічны тэрмін. Ад pogъnati з суф. ‑ja: утворана па праславянскай мадэлі з унутранай формай ’месца, дзе гоніць ваду’ (гл. Талстой, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́кма ’толькі, столькі’: не токма пець, ён слова сказаць не можа (Мат. Гом.), насыпалі токма (пры продажы гаршкоў за збожжа, г. зн. за гаршчок давалі столькі зерня, колькі ў яго ўлазіла) (Вярэн., Арх. Вяр.), ст.-бел.токмо ’толькі’ (Ст.-бел. лексікон). Параўн. укр.дыял.то́кма ’тым больш, больш за тое; без прыдачы’, рус.то́кмо ’толькі’, дыял.то́кма ’тс’, стараж.-рус.тъкъмо, тъкъма, тъкма ’тс’, славен.tekma ’спаборніцтва’, дыял.tekmà ’аднолькава, якраз’, харв.takmo, takmu ’толькі’, балг.*тъ́кмо ’дакладна, роўна, якраз, менавіта’, макед.токму ’дакладна, якраз, своечасова, менавіта’, ст.-слав.тъкъмо, токъмо, токмо ’толькі’. Прасл.*tъkъmo звязана з *tъknǫti (параўн. тыкнуць, ткаць2), гл. ESSJ SG, 2, 712–714. Паводле Фасмера (4, 70), параўнанне з літ.tìkti ’надаецца, падыходзіць’, tiktaĩ ’толькі’ фанетычна недакладнае. Сной (у Бязлай, 4, 163) мяркуе пра прыслоўе ад *tъknǫti па тыпу міма (гл.), якое семантычна супадае з рус.то́чно ’дакладна’, што ўзыходзіць да таго ж дзеяслова (параўн. точ у точ ’дакладна’, гл. точ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
attendance
[əˈtendəns]
n.
1) наве́дваньне n.
Our class has good attendance — На́шая кля́са ма́е до́брае наве́дваньне
2) прысу́тныя pl., пу́бліка f., слухачы́pl.
The attendance at the meeting was over 200 — На схо́дзе было́больш за 200 прысу́тных
3) апе́ка f.; абслу́га f.; паслу́га f.; суправаджэ́ньне n.
•
- dance attendance on
- in attendance
- take attendance
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Rúmmel
m -s
1) шум, гам, мітусня́;
éinen~ áufziehen* падня́ць шумі́ху
2) кірма́ш; балага́н
3) хлам, стардзна
◊ ich máche den ~ nicht mehr mit з мяне́ хо́піць, я больш у гэ́тым не ўдзе́льнічаю;
ich kénne den ~! мяне́ не правядзе́ш [не ашука́еш]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)