трэ́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стварыць трэск.
Пад нагамі трэснула сухая галінка.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Лопнуць, раскалоцца, разламацца, утварыць трэшчыну.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Патрэскацца (пра скуру, губы і пад.).
4. каму, чым па чым і без дап. Моцна стукнуць, ударыць (разм.).
◊
Хоць трэсні (разм.) — пра дарэмныя намаганні, старанні.
|| незак. трэ́скаць, -ае (да 1 і 2 знач.).
|| наз. трэ́сканне, -я, н. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Maneat nostros ea cura nepotes (Vergilius)
Няхай тэты клопат застанецца нашым унукам.
Пусть эта забота останется нашим внукам.
бел. Хоць тарам тары. Хоць трава не расці.
рус. После нас хоть потоп. По мне хоть трава не расти.
фр. Après nous le déluge (После нас ‒ рттоп).
англ. After us the deluge (После нас ‒ потоп).
нем. Nach uns die Sintflut (После нас ‒ потоп).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
auch
cj такса́ма, і
wenn ~ — хоць (бы) i
sowóhl … als ~… — як…, так і…
wenn ~ — хоць (бы) i
wie dem ~ sei — як бы там ні было́
nicht nur…, sóndern ~… — не то́лькі…, але́ i…
óhne ~ zu frágen — на́ват не пыта́ючыся
und wenn ~ — i ўсё ж такі́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лэнь 1 ’хаця б (як)’, ’каб хоць (які)’ (драг., З нар. сл.). Укр. лен (лем. і ўсх.-славац. лем, lem), славац. len. Паходзяць з le + no, г. зн. з абмежавальнай часціцы lě і ўзмоцненай часціцы no (ESSJ SG, 2, 401–402).
Лэнь 2 ’выпоўзіны’ (Дразд.), рус. памор., сіб. лень, лёнь ’лінянне’. З лынь, якое да ліняць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пі́тка ’пітво’ (свісл., Сл. рэг. лекс.). Да піць (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑к‑a з ускладненнем асновы на ‑пі‑ (як і ў утварэннях ад біць — біток бітка. але мыйка, дуйка). Відаць, з польск. pitka, параўн. фразеалагічную адзінку do pitki і do bitki ’хлапец хоць куды’, аналагічна польск. pijatyka і bijatyka, а таксама ўкр. питки ’выпіўка, гулянка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заре́зать сов.
1. зарэ́заць; (о свиньях — ещё) закало́ць; (загрызть) прост. задушы́ць; зарэ́заць;
2. перен. зарэ́заць;
◊
заре́зать без ножа́ зарэ́заць без нажа́;
хоть заре́жь хоць зарэ́ж;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
unconcerned [ˌʌnkənˈsɜ:nd] adj.
1. (with) незаціка́ўлены, абыя́кавы;
be unconcerned with political issues не ціка́віцца нія́кай палі́тыкай
2. (about/by) бесклапо́тны, бестурбо́тны; абыя́кавы;
be unconcerned about the future не клапаці́цца пра бу́дучае;
He seemed quite unconcerned. Яму, здае́цца, было́ хоць бы што.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дабрысці́, ‑брыду, ‑брыдзеш, ‑брыдзе; ‑брыдзём, ‑брыдзяце; пр. дабрыў, ‑ла, ‑ло; зак.
Разм. З цяжкасцю дайсці, дабрацца да якога‑н. месца. Я ўставаў І ішоў па ваеннай дарозе. Верыў — дома мне быць, Дабрыду, дажыву... Броўка. Снегу, снегу — не праехаць, Снегу, снегу — не прайсці! Хоць бы стомленай, у сне хоць Да Лучосы дабрысці... Лось. // Павольна, не спяшаючыся, дайсці. Непрыметна дабрылі да вёскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мі́ласціна, ‑ы, ж.
Ахвяраванне жабраку, бедняку. І зноў вагоны, зноў даўжэзная пакутлівая дарога. На станцыях [бежанцы] хадзілі прасіць міласціну, хоць рэдка калі ўдавалася што сабраць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыкі́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Тое, што і павыкідаць. Не паддавалася жыта кулінарнаму майстэрству Ваські, хоць даўно павыкідваў ён з кацялка падабабкі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)